Elektr zaryadi va uning ikki turi. Elementar zaryad Jismlarning elektrlanishi Elektr zaryadining saqlanish qonuni Maydonlarning superpozitsiya printsipi Elektr va uning inson hayotidagi o’rni Elektr zaryadlarining o’zaro ta’siri. Kulon qonuni
Elektr zaryadi; Elektr maydon kuchlan-ganligi; Elektr zaryadining saqlanishi; Zaryadlarning ta’sir kuchi; Elektr doimiysi; Kuchlanganlik chiziqlari; Superpozitsiya prinsipi.
TAYANCH SO’ZLAR:
Javob berib ko’ringchi?
Soch takror-takror taroq bilan taralganda, soch (yoki qog’oz) ning taroqqa tortilishini kuzatamiz.
Buning
sababi
nima?
Ba’zan kechasi sviterni echayotganda charsillagan ovoz yoki sochni
hurpaytiruvchi
“tok” paydo bo’lishi
kuzatiladi.
Buning sababi nima?
Nima uchun baland binolarga yashin qaytargichlar quriladi?
YANGI MAVZU BAYONI Elektr va uning inson hayotidagi o’rni
Elektr toki– insonnong do’sti va dushmani
Elektron zaryadining absalyut qiymati – elementar zaryad deyiladi. Proton va elektron zaryadlari modullari teng: e=1,6*10-19 C
YANGI MAVZU BAYONI Elektr zaryadi va uning ikki turi. Elementar zaryad hayotidagi o’rni YANGI MAVZU BAYONI Jismlarning elektrlanishi hayotidagi o’rni YANGI MAVZU BAYONI Elektr zaryadlarining o’zaro ta’siri. Kulon qonuni Vakuumda joylashgan ikkita nuqtaviy zaryadlar orasidagi o’zaro ta’sir kuchi ularning zaryadlari modullarining ko’paytmasiga to’g’ri, orasidagi masofaning kvadratiga teskari proportsional
hayotidagi o’rni YANGI MAVZU BAYONI Elektr zaryadining saqlanish qonuni Tanho jismni zaryadlab bo’lmaydi. Jismni zaryadlash uchun albatta, ikkinchi jismni bo’lishi shart. Elektrlanish jarayonida jismlardan biri qancha manfiy zaryad olsa, ikkinchisi shuncha miqdordagi musbat zaryadga ega bo’ladi.
Zarralar juft-juft bo’lib paydo bo’ladi, zaryadli zarralar birikib neytral zarralar hosil qilganda ham ular juft-juft bo’lib yo’qoladi.
hayotidagi o’rni YANGI MAVZU BAYONI Maydonlarning superpozitsiya printsipi Elektr maydonini asosan yagona zaryad emas, zaryadlar tizimi hosil qiladi. Har bir zaryadga ta’sir qilayotgan teng na’sir etuvchi kuch:
Zaryadlar sistemasining biror nuqtada hosil qilgan elektr maydonining kuchlanganligi sistemaga kiruvchi har bir zaryadning o’sha nuqtada alohida-alohida hosil qilgan maydon kuchlanganliklarining vektor yig’indisiga teng.
Mavzuni mustahkamlash uchun savol va masalalar
Nomi
Formula
Nom
Formula
Elektr zaryadining saqlanish qonuni
Elektronning zaryadi
Kulon qonuni
Elektronlar sonini topish
Elektr maydon kuchlanganligi
Butun olam tortishish qonuni
Nuqtaviy zaryadning maydon kuchlanganligi
Zaryadning saqlanish qonuni
Berilgan rasmlarni izohlang?
Berilgan jadvalni to’ldiring?
Mavzuning qisqacha xulosasi
4. Jismlarning elektrlanishi jismlardagi zaryadlarning qayta taqsimlanishi, musbat yoki manfiy zaryadning ortib (kamayib) ketishidir 5. Elektr zaryadlari o’zaro ta’sir (ishorasiga ko’ra tortishish yoki itarilish) kuchini hisoblash mumkin: 2. Elektr zaryadi ikki turda bo’ladi: manfiy (-) va musbat (+). 3. Elementar zaryad (elektron) ning zaryadi diskret (bo’linmas) bo’lib 1. Tabiatdagi barcha jismlar elementar zarralardan tashkil topgan. Odatda ular elektr jihatdan neytral bo’ladi 6. Elektr zaryadlarini hosil qilish, yo’qitish (neytrallash) hamda undan turmush va texnikada elektr energiyasi sifatida foydalanish mumkin.