Vll-тарау: Химиялық тепе-теңдік §39. Химиялық тепе-теңдік. Тепе теңдік константасы Бүгінгі сабақта

§ 42. Тепе-теңдік константасы мен тепе-теңдік концентрациялары тақырыбы байыншы есептеулер


1-есеп. а) CO (г) +2H₂(г) = CH₃OH (г); ∆H < 0;
ә) N₂ (г) + O₂(г) = 2NO (г); ∆H > 0 қайтымды реакцияларындағы тепе-теңдікке қысым мен температураның өсуі қалай әсер етеді?


Шешуі. а) реакциясының тура бағытта жүруі газ молекулаларының жалпы санының кемуіне әкеледі,яғни жүйеде қысым төмендейді:
CO (г) + 2H₂ (г) = CH₃OH (г); дельта H < 0;

3 моль 1 моль

Сондықтан Ле-Шателье принципі бойынша қысымның өсуі тепе-теңдікті тура бағытта жүретін реакция жағына қарай ығыстырады. Реакция теңдеуінен байқағанымыздай тура реакция экзотермиялық, яғни жылу бөле жүреді.Демек температураның өсуі тепе-теңдікті кері бағытта жүретін реакция жағына қарай ығыстырады. Реакция теңдеуінен байқағанымыздай тура реакция экзотермиялық,яғни жылу бөле жүреді.Демек температураның өсуі тепе-теңдікті кері бағытта жүретін реакция жағына қарай ығыстырады.

ә) Теңдеудің оң және сол жағындағы газ молекулаларының саны бірдей, сондықтан қысымның өзгеруі тепе-теңдіктің ығысуына әсер етпейді:

N₂ (г) + O₂ (г) = 2NO (г)

2моль 2моль

Реакция теңдеуінен байқағанымыздай реакция эндотермиялық, сондықтан температураның өсуі тепе-теңдікті тура реакция жағына қарай ығыстырады.


2-есеп. CH₄ (г) + 2H₂S(г) = CS₂ (г) + 4H₂ (г) реакциясында метанның CH₄ концентрациясының өсуі сутектің тепе-теңдік концентрациясына қалай әсер етеді?


Шешуі. Ле-Шателье принципіне сәйкес бастапқы заттардың кон­
центрациясының­ өсуі тепе-теңдікті тура бағытта жүретін реакция жағына қарай ығыстырады. Метанның концентрациясының өсуі тура реакцияның жылдамдығын арттырады, осыған байланысты сутектің тепе-теңдік концентрациясы да өседі.

3-есеп. 2NO (г) + O₂(г) = 2NO₂ (г) жүйедегі заттардың тепе-теңдік кон­центра­циялары: [NO] = 0,2 моль/л, [O₂] = 0,3 моль/л, [NO₂] = 0,4 моль/л. Тепе-теңдік константасын есептеп, тепе-теңдік күйін сипаттаңдар.


Шешуі. 1. Әрекеттесуші массалар заңына сәйкес қайтымды реакция­ лардың тепе-теңдік константасын былай өрнектеуге болады:

	[NO ]^2
^KT–T ^=	2
	[NO]^2 [O	]
	2

2. Тепе-теңдік концентрацияларының сан мәндерін орындарына қоямыз:

   
   

[0,4]²

^KT–T ⁼ _[0,2]2 _[0,3] ^{= 13,3 моль–1.}
K_T–T > 1, демек тура бағыттағы реакция басым.

Жауабы: 13,3 моль–1.