Витаминлар ва уларнинг овқатланишдаги аҳамияти Витаминларни синфлаштириш. Организм ҳаёт фаолиятида витаминларнинг аҳамияти

Асосий озуқа манбалари ва организмни таъминлаш имкониятлари. Тиамин организмга асосан ўсимлик маҳсулотлари (2.16-жадвал): бошоқли донлар, дуккаклилар, уруғлар, ёнғоқлар билан тушади (жадвалда қувват сарфланиши 2800 ккал бўлган одамнинг В1 витаминига бўлган физиологик меъёрини таъминловчи озиқ-овқат маҳсулотлари тўплами келтирилган). Тиамин, шунингдек, ачитқилар ва чўчқа гўштида ҳам кўп бўлади. Бошқа ҳайвон маҳсулотлари (сут, тухум) ва сабзавотлар, мева ва тар меваларнинг кўпчилигида тиамин минимал даражада бўлади.
2.16-жадвал
Тиаминнинг озуқа манбалари

Маҳсулот	100 г маҳсулотдаги В1 витамини (тиамин) миқдори, г	Кундалик озиқ-овқат тўплами
Кунгабоқар уруғи, кедр ёнғоғи, писта, бразилия ёнғоғи, ачитқи	0,7 ... 1,9	30 г кунгабоқар уруғи (ёки ёнғоқлар) + 360 г 2-навли ун нони + 2 ош қошиқ “Геркулес” + 150 г чўчқа гўшти + 100 г балиқ (лосось) + 300 г қайнатилган картошка + 200 г аралаш гарнир (гулкарам, яшил нўхат, қўзоқли ловия)
Бодом, кешью ёнғоғи, нон ва нон маҳсулотлари (айниқса, йирик тортилган ундан), ёрмалар (маржумак, сўк, сули), чўчқа гўшти, балиқ (лосось, хек), мол жигари, картошка, гулкарам, яшил нўхат, қўзоқли ловия, соя маҳсулотлари, авокадо	0,1 ... 0,6 0,1 ... 0,6

Ун ва ёрмалар юқори даражада тозаланганда тиамин йўқолади, шунинг учун ҳам ушбу маҳсулотларни жуда бўлмаганда уларнинг хом-ашё манбаидаги бўлган даражасигача бойитиш тавсия этилади.
Овқатланишда В1 витамини етишмаслиги қуйидаги сабабларга кўра келиб чиқиши мумкин:
• унинг овқат билан бирга кам тушиши (мутлақ танқислик);
• углеводлар, алкоголь ошиқча истеъмол қилинганда, шунингдек, диуретиклар қўлланганда ва безгак ҳамда ВИЧ-инфекция билан хасталанган беморларда эҳтиёж ошиши оқибатида (нисбий танқислик);
• ичак касалликлари (энтеритлар, колитлар) оқибатида сўрилиши пасайган ҳолатларда.
Тиаминнинг овқат билан ҳақиқий тушиши ҳисобланганда унинг пазандалик йўқотишлари 25 % деб олинади.