«vismut-surma telluridlari asosidagi yarimo’tkazgichli plyonkalarning tenzorezistiv xususiyatlarini tadqiq etish»

3.1-rasm. Vismut-surma tellurid plyonkalarining f=3000Gz chastota uchun TSK ni qo’yilgan deformatsiya siklariga bog’lanishi
Rasmdan ko'rinib turibdiki, deformatsiya qo'llanilganda, yani deformatsiya siklari ortishi bilan plyonkalarning TSK ortadi. TSK ning eng yuqori qiymatlariga _i=10^-4 nisbiy birlik nisbiy deformatsiyada erishiladi.
Shunday qilib, termik bug’latish natijasida olingan (Bi_xSb_1-x)₂Te₃ birikmasini texnologik parametrlarga qarab qarshilik va tenzosezgirlik koeffitsienti qiymatlarining o'zgarishini bug'lanish jarayonida birikmaning dissotsiatsiyasi bilan izohlanishi mumkin, uning dissotsiatsiya darajasi bug'lanish jarayoniga bog'liqdir. Bug'lanish harorati bo'yicha va bug'langan birikmani tashkil etuvchi komponentlarning turli bug' bosimlari tufayli qalinligi bo'ylab olingan SE kimyoviy va fazaviy tarkibining o'zgarishiga bo’g’liq. Olingan struktralari tenzoo’zgartkichlar- charchashdan buzilishni to’plovchi datchiklarga kamsiklli sezgir element sifatida foydalanish imkoniyati mavjud.
3.2§Vismut surma tellurid tenzorezistorli plyokalarning Volt Amper xarakteristikalari tahlili
Tenzorezistorning kuchlanish xarakteristikasi uning eng muhim xarakteristikasi bo'lib, "tenzorezistorelektr zanjirining elementi sifatida - bu kuchlanish o'lchagichning energiya imkoniyatlarini baholashga imkon beradi", agar bu bilan biz kuchlanishda taqsimlanishi mumkin bo'lgan maksimal quvvatni nazarda tutsak, berilgan ish sharoitida (aniqlik, atrof-muhit sharoitlari, issiqlik qabul qiluvchi va boshqalar). Yarimo'tkazgichli tenzometrning statik W qiymati - bu u orqali o'tadigan tok kuchi bilan barqaror isitish rejimida kuchlanishning pasayishi o'rtasidagi bog'liqlikdir. Bu yerda shuni ta'kidlash mumkinki, yarimo'tkazgichli tenzo o'lchagich uchun asosiy xarakteristika tok-kuchlanishdir!
Agar har xil turdagi deformatsiyaning xarakteristikasi I-V xarakteristikalarning tegishli oilalari mavjud bo'lsa, _{ } olinishi mumkin. Bu yondashuv birinchi marta tenzometrlarni loyihalashda duch kelgan konstruktorga xatolarga yo'l qo'yish va o'rta haroratning ta'sirini va tenzometrning ishchi suyuqligidan issiqlikni olib tashlash shartlarini to'g'ri baholash imkonini beradi.
Ma'lumki [45] tokning oqimi "o'tkazgich yupqa rezistordan o'tganda, unda issiqlik ajralib chiqadi" I ishchi suyuqlikning harorati atrof-muhit haroratidan yuqori bo'ladi. Odatdagidek, joriy kuchlanish xarakteristikalari doimiy muhit haroratida va har xil bir o'qli nisbiy deformatsiyalarda eksperimental ravishda olinadi ε=0 ga nisbatan deformatsiyalar oralig'ida namuna uchun joriy kuchlanish xarakteristikasi shakli ε= 0-2,34_{ }10^-3 past tok oqimlaridaVAX chiziqli bo’lib, bu dastur nuqtaiy nazarda juda muximdir.tokish oqimining oshishi va deformatsiya o'lchagichning buzilishiqizdirilishi bilan bog'liq xarakteristikaning chiziqliligi (tegishli o'lchash vaqtida tenzzoometr qizib ketish uchun vaqtga ega). Bunday plyonkali deformatsiyalar mexanik yuklar ostida deformatsiyani baholash uchun muvaffaqiyatli ishlatilishi mumkin.



3.2-rasm. ε=02,34_{ }10^-3 oraliqdagi deformatsiyalarda tenzorezistiv plyonkalarining Volt-amper xarakteristikasi.