Virusologiya fanining predmeti, o‘rganish ob’ektlari

4.Osimlik viruslarining morfologiyasi. simlik viruslarining tuzilishi va tarkibi. Viruslar sfera yoki tayoqcha shaklidagi oqsilli qobiq va uning ichida joylashgan nuklein kislotadan iborat boladi. Nuklein kislota miqdori 1545% atrofida, spiral simmetriyalilarda 5%, batsillalarga oxshashlarida 1% ga yaqin; bazi vakillarida 20% ga yaqin lipidlar ham uchraydi. Bulardan tashqari virus kristallarida 50% ga yaqin suv ham boladi.

1955 yilda X. Frenkel - Konrat va R. Uilyams tamaki mozaikasi virusini PHK sini ajratib oldilar va uni tamaki osimligiga yuqtirilganda virus PHK asi yuqtirilgan osimlikda mozaika alomatini kuzatdilar va unda yangi virus zarralari sintezlanganini isbotladilar. Tamaki osimligining virusi nukleoproteid bolib, uzunligi 300 nm va eni 18 nm ni tashkil qiladi uzunligi enidan 17 marta kattadir. Oqsilining molekulyar massasi 18000 D bolib, 158 ta aminokislota qoldigidan iborat boladi. Virusning oqsil qobigi bir xil shakldagi subbirliklardan tashkil topadi. Oqsil qobiq ichida esa 2.106 D molekulyar massaga teng PHK mavjuddir. Tamaki mozaikasi virusi oqsil va PHK dan iborat bolib uni molekulyar massasi 40x106 daltonga teng.