Vii bob. Menejmentning tashkiliy tuzilishi

7.3-chizma. IMenejmentning chiziqli-shtabli tuzilmasi.


Shtablaming vazifasi har xil muammolami o‘rganish orqali rahbarga qaror qabul qilishda yordam berishdan iborat. Bunday shtablarga ehtiyojning paydo bo‘lishiga asosiy sabab — tashkilotlardagi funksiyalaming murakkablashuvidir. Bu yerda mehnat taqsimoti ikki turdagi maqsad va vazifalar bilan belgilanadi. Chiziqli rahbarlar korxonaning bosh maqsadiga erishish yo‘lidagi birlamchi vazifalaming bajarilishiga javobgar bo‘lsalar, shtabdagilar esa birlamchi vazifalarga tobe bo‘lgan ikkilamchi vazifalaming bajarilishiga javobgardirlar. Ular maslahat berish funksiyasini bajaradilar. Chiziqli rahbarlaming asosiy vazifasi taklif etilgan ijobiy va salbiy maslahatlar ichidan maqsadga muvofig‘ini aniqlash va uzil-kesil qabul qilishdan iborat. Shtabdagi menejerlar o‘zlarini mutaxassis, o‘z sohalarining bilimdoni ekanligini isbotlamoqchi bo‘lsalar, chiziqli rahbarlar esa, yakka rahbar ekanliklarini pesh qiladilar. G‘arb menejmentidagi ayrim nazariyotchilar bu ikki turdagi menejerlar korpusini yaxlit tashkilot tarkibidagi qarama- qarshi ijtimoiy guruh deb atashadi. Bu yerda shtabdagilar o‘zlarini elita darajasida his etadilar. Yirik korporatsiyalardagi shtablar ko‘p

7.4-chizma. Boshqarishning funksional tuzilishi.


hollarda mazkur korxonaning asosiy markaziy organlariga aylanib qoladilar va chiziqli organlar faoliyatini murakkablashtirishga urinadilar. Bunday vaziyatdan qutulish uchun korxonalar boshqarish tuzilmasiga o‘zgartirishlar kiritib, shtablar sonini yoki ularning xodimlarini qisqartirishga erishadilar. Bu tuzilmaning afzalligi shundaki, chiziqli rahbarlar o‘z diqqatlarini ilmiy-tadqiqiy ishlarga emas, balki asosan, korxonaning joriy faoliyatiga qaratadilar. Uning kamchiligi esa boshqaruv tizimida ortiqcha bo‘g‘inlarning paydo bo‘lishi, boshqarish tezkorligining susayishi, boshqarish xarajatlarining o‘sishidadir.
Chiziqli-shtabli tuzilmadan farqli o‘laroq boshqaruvning funksional tuzilmasi rahbarlar va tuzilma bo‘g‘inlariningboshqaruv faoliyatini ixtisoslashtirishga qaratiigandir (7.4-chizma). Bunda har bir boshqaruv bo‘g‘iniga muayyan funksiyalar biriktirib qo‘yiladi. Masalan, biri marketing, ikkinchisi ishlab chiqarishni, uchinchisi esa, moliyani boshqarish bilan shug‘ullanadi.