Vii asrdan XIV asrning birinchi yarmigacha O’rta Osiyoda tarbiya, maktab va pedagogik fikrlar. Sharq Uyg’onish davrida pedagogik fikrlar va ta’limiy-axloqiy qarashlarning rivojlanishi

2-mavzu:: VII asrdan XIV asrning birinchi yarmigacha O’rta Osiyoda tarbiya, maktab va pedagogik fikrlar. Sharq Uyg’onish davrida pedagogik fikrlar va ta’limiy-axloqiy qarashlarning rivojlanishi

1-ilova
Reja:
1.Islom dinining tarqalishi va uning ta’lim-tarbiyaga ta’siri.
Musulmon maktablari va unda ta’lim-tarbiya mazmuni.
2.Qur’oni Karim – axloqiy-falsafiy ta’limotlar manbai. Hadis ilmining paydo bo’lishi. Muhaddislar (Imom Ismoil al-Buxoriy, Imom Iso at-Termiziy va boshqalar)ning hadis ilmi rivojiga qo’shgan hissasi.
4. IX-XI asrlar-Sharq Uyg’onish davri.
5. Abu Abdulloh Xorazmiyning didaktik qarashlari.
6.Abu Nasr Forobiy, Abu Rayhon Beruniyning asarlaridagi pedagogik fikrlar va Abu Ali ibn Sinoning ta’lim va tarbiya haqidagi qarashlari.
7.Mahmud Qoshg’ariyning “Devonu lug’otit-turk” asarida ta’lim-tarbiya masalalari.
8.Yusuf Xos Xojibning “Qutadg’u bilik” asari – pandnoma asar sifatida. Ahmad Yugnakiyning “Hibat ul-haqoyiq” asarida didaktik qarashlar.
9.Kaykovusning “Qobusnoma” asarining tarbiyaviy ahamiyati.
2-ilova
Tayanch tushunchalar:
1.Islom dini maktab, madrasa, ta’lim tizimi, hadis, sunna, hadis ilmi, muxaddis, hadis ilmida “Oltin davr”, hadislarda ilgari surilgan insoniy hislatlar: mexr - muruvvat, saxovat, xilm, hurmat - extirom, vatanga muxabbat, mexnat va kasb - xunarni ulug‘lash, xalollik, poklik, dо‘stlik, tinch - totuvlik, tasavvuf, ta’minot, sharoit, tariqat, ma’rifat, haqiqat. Bahouddin Naqshband, “Dining Ollohda, qо‘ling mehnatda bо‘lsin” shiori.
SHIOR:
Tarix – halq ma’naviyatining asosidir
I.Karimov
3-ilova
Islom dini ta’limotida ta’lim-tarbiya masalalarining ifodalanishi
1.Tarqalishi.
VII asr boshlarida Eron, Kavkaz orti, Suriya, Shimoliy Afrika, Janubiy Ipaniya;
Machit qoshida maktablar ochildi;
Yozuv arab alifbosida olib boriladi;
Maktab-yozuv о‘rgatadigan joy;
“Qur’on” – “Xaftiak”, “Chor kitob” darslik sifatida;
5 yosh, xatto 6-7 yoshidan beriladi. О‘g‘il bolalar-domla, qiz bolalar-otinoylar.
VIII asrda Movoraunnaxrda islom dini о‘rnatildi. Arab tilini о‘rganish joriy qilindi. Maktabda о‘quvchi soni 30-40 ta. Qur’on yod olish usuli; yozish, hisob, arab tili, savdo san’ati, mantiq, notiqlik, husnihat, Ahmad Yassaviy hikmatlari.