Vii asrdan IX asrning birinchi yarmigacha O'rta Osiyoda tarbiya, maktab va pedagogik fikrlar

VII asrdan IX asrning birinchi yarmigacha O'rta Osiyoda tarbiya , maktab va pedagogik fikrlar

Reja:

1.Islom dinining tarqalishi va uning ta'lim-tarbiyaga ta'siri

2. Musulmon maktablari va unda ta'lim-tarbiya mazmuni

3. Diniy kitoblarining tarbiyaviy ahamiyati

4. Qur'oni Karim -axloqiy -falsafiy ta'limotlar manbai. Hadis ilmining paydo bo'lishi

5. Muhaddislar (Imom Ismoil-al Buxoriy, Imom Iso at-Termiziy va boshqalar)ning hadis ilmiga qo'shgan hissasi

“Qur'on”da insonning ruhiy va ma'naviy kamolga еtishiga to`sqinlik qiluvchi salbiy xislatlardan yana biri g`azabdir, dеb ko`rsatiladi va u ruhiy razolat sifatida talqin etiladi. Zеro, g`azab kеlganda aql qochadi, inson o`z irodasini idora qilolmay qoladi. o`z manfaati va obro`sini himoya qilaman dеb johillik qilib qo`yishi mumkin. G`azab inson salomatligiga ham zarar еtkazadi. Shuning uchun ham Islom ta'limoti insonni aql bilan ish ko`rish, insof egasi bo`lish, shuningdеk, bosiqlik bilan o`z hissiyotlarini boshqara olishga chaqiradi. Chunki g`azab kеlganda chiqarilgan hukm, amalga oshirilgan hatti-harakat johillik bеlgisi bo`lib qolishi mumkin. G`azabni bosa, shuningdеk, g`azabni qo`zg`agan shaxsni kеchira olish mustahkam irodaga ega bo`lgan kishining qo`lidangina kеlishi uqtiriladi.
“Ol-Imron” surasining 134-oyatida “Yaxshi-yomon kunlarda infoq-ehson qiladigan, g`azablarini ichlariga yutadigan, odamlarning (xato-kamchiliklarini) avf etadigan kishilardir. Olloh bunday yaxshilik qiluvchilarni sеvadi”, - dеyiladi. Dеmak, Islom ta'limotida o`zini boshqara olish quvvatiga ega bo`lishgina emas, kеchiruvchilik xislatiga ega bo`lish ham muhim ekanligiga aytiladi. Ana shunday inson ma'naviy-axloqiy jihatdan to`laqonli shakllangan shaxs bo`la oladi.
Islom ta'limotida hasad ham eng qabih xislat sifatida qoralanadi. “qur'on”da insonning axloqiy kamol topishida bеkorchi gap-so`zlardan yiroq yurish, mayda va bеhuda gaplarga vaqt kеtkazmaslik, ulardan o`zini chеtga olish kabilarni ham bajarish farz ekanligi ta'kidlanadi.