View sayttıń bizge kórinip turatuǵın bólegi bolıp tabıladı

Házirgi kúnde Respublikamızda kompyuter texnologiyaları, internet kirip barmaǵan qandayda-bir de qala yamasa xalıq punktleri qalmaǵan. Orınlarda qurılıp atırǵan zamanagóy ulıwma bilim beriw mektepleri, kásip-óner kolejlari hám akademikalıq liceyler internet tarmaǵına jalǵanǵan kompyuterler menen támiyinlengen. Bul tálim mákanlarında bilim alıp atırǵan student jigit hám qızlar úlken qızıǵıwshılıq menen bul texnologiyalar tiykarların úyrenip atırlar. Mámleketimiz basshısı hám húkimetimiz tárepinen AKT salasın rawajlandırıwǵa bolǵan dıqqat qoyıw sebepli Respublikamızda internet xızmeti kólemi, internetten paydalanıwshılar sanı, xalıq aralıq kanallarǵa shıǵıw tezligi jıldan-jılǵa ósip barıp atır.

Házirgi waqıtqa kelip, jaslar ortasında Web-programmalastırıw tillerine qızıǵıwshılıq kúsheyip barıp atır. Usı mánisten alıp qaraǵanda, jas programmistler aldında úlken Web-joybarlardı ámelge asırıw ushın qaysı Frameworkdan paydalanıw kerek degen soraw kese turadı. Frameworklar ne?

Web-programmalastırıw salasında jumıs jurgiziwshiler PHP programmalastırıw tili menen bir waqtıniń ózinde HTML, CSS, JavaScript sıyaqlı programmalastırıw tillerinen de paydalanadılar. Biraq sońǵı 10 jıllıqqa kelip, jumıs ónimliligin asırıw, waqtın maksimal dárejede tejew, joybardıń qawipsizligin asırıw, klienttiń talabın tez hám sapalı orınlaw maqsetinde web-programmalastırıw salasında jańa Framework túsinigi payda boldı.

Framework — bul PHP tilinde jazılǵan jáne onıń islewi MvC konsepsiyası tiykarında qurılǵan (MvC —Model-view-Controller).

Mode — Frameworkning bul bólegi MB (maǵlıwmatlar bazası ) ni jalǵaw, olar menen islewge mólsherlengen.

view — sayttıń bizge kórinip turatuǵın bólegi bolıp tabıladı.

Controller — Frameworkni qadaǵalaw etedi hám shaqırılǵan jol boyınsha ruxsat aladı (view, Model hám basqa ), fayllardı jalǵaw ushın xızmet etedi.

Framework Web-joybar (application) ushın 'karkas' wazıypasın atqaradı. Házirgi kunge shekem júdá kóplab Frameworklar jaratıldı, olar mińnen aslam (www. blogerator. ru). Frameworklar kúnden-kún rawajlanıwlasıp barıp atır. PHP Frameworklar asri keldi desek de boladı. Tiykarınan, frameworklar evolyutsiyası qashan baslanǵan?

Frameworklarning payda bolıwı

Eń birinshi frameworklardan biri — bul CakePHP (www. blogerator. ru). Biraq CakePHP sol waqıtta házirgi Frameworklardan ádewir parq eter edi. Bul Frameworkda OOP (Object Oriented Programming — Obiektlerge Tiykarlanǵan Programmalastırıw ) den derlik paydalanilmagan. Olar MvC konsepsiya tiykarında islemes edi, sol sebepli de artıqsha júkleniw talap etiwshi kodları kóp bolǵan. Odan keyin 2007-jılda taǵı bir kúshli — Zend Framework 1. 0 jaratıldı (www. blogerator. ru). Zend Framework 1. 0 funksionallıǵın Framework Zend 1. 11 teńlestiriw múmkin. Keyinirek bul Frameworklardagi kemshilikler jónge salıw etildi, artıqsha kodlar alıp taslandı. Házir bolsa Ajax járdemi menen betlerdi artıqsha júklenisler hám qatıp qalıwlarsız júklep alıw múmkinshiligi tuwıldı. 2011-jıldan Frameworklarning jańa dáwiri baslandı. Sebebi bul waqıtqa kelip, Frameworklar PHP5. 3 versiya tiykarında tuzila baslandı (PHP 5. 3 2009 -jıl avgust ayında shıǵarılǵan ).

2013-jılǵa kelip, Frameworklarga talap hám olardan paydalanıwshılar sanı jáne de asdı. Pikirimizning tastıyıqı retinde, 2012-2013 jıllarda PHP programmalastırıw tiline talaptıń asqanın iyul-avgust aylarındaǵı ózgerisler mısalında kóriw múmkin.

PHP programmalastırıw tiline talaptıń kóbeyiwi bolsa óz gezeginde, PHP Frameworklarning qolaylıǵı, isenimliligi, funksionallıǵı asıwına sebep boldı.

2014-jıl avgust ayınıń aqırlarına kelip, PHP 6. 0 versiya jaratıldı (www.php. net). Bul bolsa web-joybarlardı jaratıw daǵı aljasıqlardı kemeytiw hám jumıs ónimliligin asırıw ushın Frameworklarni jáne de jetilistiriw imkaniyatın jarattı.

Házirde Web-programmistler tárepinen CodeIgniter, Yii, Medoo, Flight, Pop PHP, Laravel, Symfony, Zend, CakePHP, Kajona hám basqa kóplegen qolay hám kóp funksiyalı PHP Frameworklardan paydalanılıp atır.

CodeIgniter — eń kóp qollanılatuǵın MvC sistemalı Frameworklardan biri. EllisErin kompaniyası, Paul Burdick hám Rick Ellis tárepinen jaratılǵan. Birinshi márte 2006 -jıl 28-fevralda ommaga silteme etilgen. 2011-jıl 28-yanvarǵa kelip, CodeIgniter2. 0 jaratıldı. Bul Framework eki bólimli: CodeIgniter Core hám CodeIgniterReactor (www. ru. wikipedia. org) den ibarat.

2014-jıl 6 -mayda CodeIgniter2. 2. 0 versiya jaratıldı (www. ellislab. com).

Usı versiya basqa frameworklardan kóre talay tez hám jeńil esaplanadı. MySql, PostgreSQL, MSSQL, SQLite, Oracle sıyaqlı maǵlıwmatlar bazasın quwatlaydı. Úyreniw júdá ańsat. Sazlaw hám ornatıw ushın kóp waqıt talap etpeydi. Derlik mikroframework desek de boladı. Biraq maǵlıwmatlardı bazadan Modelge avtomatikalıq generatsiya qilsh múmkinshiligi joq (www. uzmob. net).

Yii Frameworkning tiykarlawshisi Qiang Xue bolıp, ol Yii Frameworkni 2008-jıl 1-yanvarda jarattı. Oradan bir jıl ótip, dekabr ayında Yiiframework 1. 0 ni ommaga silteme etdi. Yii'ni jaratıwdan aldın ol kóp isletiletuǵın barlıq frameworklarni úyrenip shıqtı. Nátiyjede, qalǵan Frameworklarda jol qoyılǵan kamchiklarni óz Frameworkida jónge salıw etdi. Házirde Yii Framework'ga talap kúshli hám ol óz ornında basqa Frameworklar menen básekilasha, olardan biymálel ústinlik ete aladı da. Yii joqarı natiyjelili, komponentlerge tiykarlanǵan PHP framework. Yii Web-programmalardı jaratıwdı sezilerli dárejede tezlestiredi (www. yiiframework. com).

Yii — Yes Íyt Iyis (awa bul sol ) degen sózdiń qısqartpası bolıp tabıladı. Yii'da jaratılǵan Web-programmalardıń islewi ushın keminde PHP 5. 1. 0 versiyası ornatılǵan Web server kerek boladı. Bunnan tısqarı, Yii'da islew ushın OOP (Object Oriented Programming — Obiektlerge tiykarlanǵan programmalastırıw ) ni túsiniw programmist ushın júdá zárúrli, sebebi Yii tolıq OOP'ga tiykarlanǵan Framework bolıp tabıladı. Yii ulıwma Framework esaplanǵanı ushın da ol járdeminde qálegen web-programmaların jaratıw múmkin. Yii jeńil, kóp resurs talap etpegenligi hám quramalı keshlash mexanizmlerine iye bolǵanlıǵı ushın da úlken trafikli programmalardı, mısalı, portallar, forum, kontentni basqarıw sistemaları (CMS), elektron kommersiyani jaratılıwma sáykes keledi (www. opennet. uz).

Zend — júdá bekkem, programmistten OOP tereń biliwi talap etetuǵın kóplegen modul hám kitapxanalarǵa iye, JS framework, DOJO jáne onıń kitapxanası ornatılǵan. Qálegen kólem degi Web joybarlardı jaratıw imkaniyatın beredi. 2014-jıl 15-aprelde jańa ZendFramework 2. 3. 1 versiyası islep shıǵıldı.

Symfony — 2005-jılda islep shıǵılǵan Framework bolıp, júdá kúshli MvC Framework esaplanadı. Programmistler arasında ádewir keń tarqalǵan. 2011-jıl lider Frameworklar qatarına kirgen hám házirge shekem belgililigin yoqotmagan (www. blogerator. ru).

Medoo — bul Framework basqalarınan ayrıqsha túrde, eń jeńil (kólem tárepten kishi) Framework esaplanadı. Modooning yad kólemi bar-yo'g'i 10, 9 Kb. Onıń barlıq múmkinshilikleri sol kólemli bir ǵana fayldan shólkemlesken. Júdá ájayıp mikroframework hám miniloyihalar bolıp tabıladı (www. w3 talks. org. ru).

POP php — hár qanday Framework da ózine muwapıq quramalı, úyreniw qıyın. Biraq POP Php jumıs tájiriybesinen qaramastan (professional programmist yamasa háwesker), hár qanday programmist hám qızıǵıwshılarǵa mólsherlengen. Úyreniw hám joybardı jaratıw basqa Frameworklarga salıstırǵanda ańsat bolǵan, ashıq kodlı Framework bolıp tabıladı (www. w3 talks. org. ru).

Laravel — derlik barlıq professional Web-programmistler bul Framework haqqında xabarlı. Házirgi kúnde eń kópshilikke arnalǵan Frameworklardan biri bolǵan Laraver daslep jaratılǵan versiyaları MvC konsepsiya tiykarında islemegen. Maǵlıwmatlar bazası menen islew, kesh menen operatsiyalar, sessiyalar, modul hám kitapxanalar, ápiwayı mexanizmler formalar hám HTML kodlar da ORM (Object Relational Mapping) struktura boyınsha jumıs 2011-jıl 24-noyabrge kelip, 2-versiya, 2013-jıl 28-mayda bolsa Laravel 4 jaratıldı.

Usımaqoladaboshqalartomonidanyetarlichasolishtirilgan, programmistlarorasidayetarlichamashxurbo'lganikkita PHP frameworklar - LaravelvaYiiframeworklarinieng ko'pfoydakeltirishigako'ra jekefikrimgaasoslanganholdaqisqachataqqoslamoqchiman. Harikkiframeworkhamo'ziningqulaylikvanoqulayliklarigaega. Ekewigahamyetarlichakuchli. ProgrammistlikfaoliyatimdavomidaLaravelvaYiiframeworklaribilanbirxildarajadaishlashbaxtigamuyassarbo'lganman. Pikirimcha, olardıńdasturchigapulkeltirishijihatidakattafarqibor. Tómendeshujihatlarniko'ribchiqamiz.

YeST' PROTIVOPOKAZANIYa. POSOVETUYTES' S VRAShOM

REKLAMA

Yiiframework

Tiykarınan MDH mámleketlerinde (Aziyada ) isletilediganbuframeworksekin-ásteg'arbdavlatlarigahamyurishqilayotganihaqiqat. AmerikayokiEvropadaYiiishlatadiganstudiyalarnialbattatopishingizmumkin. Ondabuframeworkasosidayaratilgansaytlar/tizimlarhamuchrabturadi.

YiiframeworkdanÓzbekstandakengfoydalanishadi. PHP programmistlarimizningasosiyqismiaynanshuframeworkasosidaishlashadi. Olx. uzsaytidagidasturchiso'rabberilgane'lonlarningasosiyqismida PHP programmistlargaYiiframeworkasosidaishlashtalabiqo'yilganliginikuzatishmumkin.

Ózbekstandadavlatsaytlari/portallarningaksariyatiYiiframeworkasosidayasalgan. PHP programmistsifatidaÓzbekstandaishlamoqchibo'lsangiz, Yiiframeworkustasibo'lishingizmaqsadgamuvofiqhisoblanadi.

Shet eldanbuyurtmaolibishlashniistaganfreelancer PHP programmistlarYiibilanbog'liqbuyurtmalarniasosanRossiya, ArqaAziyadanolishlarimumkin. Aziyadadasturchilargag'arbdavlatlariganisbatananchakamhaqbo'lashlarinihamdaaynanshuhududdaYiidasturchilarningko'pliginihisobgaolsak, YiiframeworkasosidaishlaydigandasturchilarLaraveldasturchilariganisbatankamroqhaqolishadi.

Laravelframework

Tiykarınang'arbdavlatlaridamashxurbo'lganbuframeworkÓzbekstandaham, Aziyadavlatlaridahamo'zo'rnigaega. TashkentdagistudiyalarningaksariyatidaLaraveldasturchilarbor. Olx. uzorqaliberilgane'lonlardaham PHP programmistlardanLaravelniyaxshibilishtalabetilganjoylariniko'rishimizmumkin.

AmerikavaEvropadaaynidavrda PHP boyınshaLaravelframeworkbirinshio'rindagimashxurlikdaturibdi. Upworkkabimasofadanishizlashganmo'ljallangansaytlardagi PHP programmistso'rabberilgane'lonlarningaksariyatidaLaravelustalarie'tirofetilgan.

AgarSiz PHP programmistsibo'lsangizvaasosiydaromadnixorijdan, aralıqtanturibishlaganholdaolmoqchibo'lsangiz, Laravelframeworkdaromadolishingizuchunengqulayhisoblanadi. Batısdavlatlaridadasturchilarganisbatanko'proqhaqto'lanishini, aynidavrdadollarnarxiningyuqoriekanliginihisobgaolsak, LaravelSizuchundasturchilikasosidakattadaromadolishningengto'g'riyo'lihisoblanadi.

Juwmaq

ShaxsanmengaYiibilanishlashko'proqyoqadi. Laravelningesako'proqpulkeltirishimkoniyatigaegaligio'zigako'proqjalbqiladi. Sizharikkiframeworkniishlatibko'rib, ózińizuchunxulosachiqarishingizkerakbo'ladi. Jekefikrimgako'raesa: 1. Yiihechqachong'arbnito'liqqamrabolib, Laraveldarajasigako'tarilaolmaydi; 2. Laravelyaqinkelajakdayo'qbo'libketmaydi.

Keleshektegirejalaringizgae'tiborqarating. Iskerligingizningkeyingibosqichlariniqayholatdako'rayapsiz? Ózbekstandadasturchibo'libishlamoqchimisiz? BuyırtpalarniasosanÓzbekstandanvabizgayaqindavlatlardanolishnixohlaysizmi? OdaYiiframeworkSizuchunyaxshitanlovbo'lishimumkin!

Sizingliztilidayaxshimuloqotqilaolasiz. PHP boyınshabilimingizvamalakangizyetarlicha. Batısdavlatlaridasturchilaribilanbellashaolishingizgaishonasiz. Buyırtpalarnifaqato'zimizdaemas, sohangizdabirpog'onayuqorigachiqqanholdabutundunyodanolishniistasangiz - LaravelframeworkSizuchunengma'qultanlov.

Unutpań, qaysıframeworkasosidaishlashingizdanqat'iynazaro'zishiningustasihammajoydahamqadrlanadi. Basqalardanyaxshiroqqilaolganishingizuchunhammajoydaboshqalardanko'proqhaqolibishlashingizmumkin.

“LaravelyokiYii: qaysıfoydaliroq?” maqalasında 10 pikir

1. AzamatXodjakov

19. 08. 2017 - 16 :20

Járdem. uzsaytidae'lonqilingan «Qanday PHP frameworktanlaganma'qul? » bas betlisavolgabirnechakishijavobqaytarganekan. Olardıńfikrlariniko'ribchiqishingiz múmkin: https://yordam. uz/1721/qanday-php-framework-tańlaǵan -maqul? show=1761

Juwapberish

2. Kemde-kem ushraytuǵınbek

06. 02. 2019 - 20 :58

Laravelnio'rganmoqchimano'zbekchavidiodarsliklartopolmayapmanshuniqayerdantopsaboladi

Juwapberish

1. AzamatXodjakov

07. 02. 2019 - 01:39

Texnoman. uzkabisaytlardanizlabko'ring. Keleshektechuqurroqo'rganishuchuningliztilidao'qibtushunishko'nikmasinishakllantirishingiznitavsiyaetaman.

2. UzCoder

28. 03. 2019 - 05:46

LaravelhaliÓzbekstandaommalashmaganlekinbor. Univideodarsinitopishjudaqiyin. LekinYiiFrameworknitopsabo'ladi.

3. sherali

18. 05. 2019 - 11:34

Yiibo'yichao'zbekchavideokurslarniqayerdantopsabo'ladioka?

4. AzamatXodjakov

18. 05. 2019 - 13:04

https://azamat. uz/tag/yii2/ birvideokursbor.

5. Behruzbek

01. 03. 2021 - 20 :02

Programmer. uz

3. Xusan

01. 01. 2020 - 22:04

DilshodakaKeń peyilliovtayyorlaganjudazo'rvideodarsliklarbor Yii2 boyınsha

Juwapberish

4. Farrukh

25. 05. 2020 - 00:58

Usıikkalaframeworkdanqaysibiritezishlaydi?

Juwapberish

1. AzamatXodjakov

25. 05. 2020 - 09 :20

Tezlikserveringizgabog'liq. Ekewibirxilishlaydi.

Búgingi kúnde programmistler arasında talay ataqlı bolıp ulgurgan JSON API túsinigi bar. Aldınǵı maqalalarimda php hám Lumen Framework arqalı RESTful API den paydalanıwdı kórip chiqgan edik. Búgin kópshilik jańa programmalastırıwǵa kirip kiyatırǵan ushın bálki qızıq bolıwı múmkin bolǵan taǵı bir API túrlerinen biri JSON API lar menen tanısıp shıǵıwǵa háreket etemiz. Bul maqalalarda men Laravel Framework arqalı JSON API jaratılıwma háreket etip kóremen. Búgingi kúnde server side / Back end programmistlerdiń kóbisi web qosımshalar jaratıp atırǵan waqıtlarında tiykarınan JSON API lar menen júdá kóp islesedi hám olar menen óz-ara integraciyalardı payda etiwedi. Bul qısqa ceriyada biz Laravel-den paydalanıp, ózimizdiń tiykarǵı JSON API-ni jaratmoqchimiz. Seria qansha dawam etiwin anıq bilmiymen, biraq tómendegi pikirlerdi keltirmoqchiman;

• Nege JSON?

• CRUD / BREAD túsinikleri neni ańlatadı?

• Laravel Modeller & Eloquent járdeminde maǵlıwmatlardı jaratıw

• Modellerdi Internette kórsetiw

• Model (lar) ni jaratıw, jańalaw hám óshiriw boyınsha kirisiw sorawların tekseriw

• API sınaqı

• va b... Daslep tómende biz joqarıda alıp kelgen eki pikirlerdi anıqlama berb óteylik.

Nege JSON?

Kóplegen onlayn qóllanbalar (ásirese eskiroqlari) XML hám SOAP API xızmetlerinen paydalanadılar. Sońǵı 8 jıl ishinde, ásirese aqırǵı 5 jılda - XML az-azdan JSON paydasına biykar etildi. Lekin nege?

JSON oqıw ańsatlaw

Joqarı dárejede dúzilgen hám ierarxik bolsa -de, XML bul JSON-ga salıstırǵanda adam retinde oqıw ushın quramalı bolıp tabıladı. Bul múmkinshiliksiz emes, biraq ańsat da emes.

XML Astelew

Egerde siz C# yamasa. NET texnologiyalarına baylanıslı programmalastırıw menen shuǵıllansangiz shaxsan meniń pikirim boyınsha XML talay optimal variant esaplanadı hám bálki áp-áneydey tańlaw ham bolıp tabıladı. Biraq basqa tamondan alıp qarasak JSON tańlawı XML den kóre talay qolay tańlawǵa aylanadı. XML-dıń ayriqsha qásiyetlerinde usınıs etetuǵın barlıq quramalılıqlar sebepli XML tutınıw qılıw resursların talap etedi jáne bul jumıs procesin ásteletiwge alıp keliwi múmkin.

JSON jeńil hám " jaysha JavaScript". Bul barlıq zamanagóy tillerge hám barlıq service xızmetlerge sáykes keledi hám olar menen biymálel integrallasha aladı.

CRUD / BREAD túsinikleri neni ańlatadı?

Búgingi kúnde hár bir programmist CRUD túsinigi ne ekenligin áp-áneydey biladi. Chuni bul túsinik júdá zárúr hám kerekli túsinik bolıp tabıladı. Ulıwma alǵanda tekǵana programmalastırıwda hám bálki ádetiy turmısımızdıńda da bul túsinikke derlik hár kúni dus kelamiz. CRUD bul programmist ushın " Nan hám Saryog' " bolıp tabıladı.

CRUD - jaratıw (Create), oqıw (Read), jańalaw (Update), óshiriw (Delete) ushın qısqartpa bolıp, " Resurs" ni basqarıwǵa múmkinshilik jaratıwshı tórtew tiykarǵı funksiyalar esaplanadı.

BREAD - bul salıstırǵanda jańa termin bolıp, men da bul túsinik menen tanıwganimga júdá kóp waqıt bo'lamadi jáne bul bizge CRUD ornına isletiw imkaniyatın beredi. Zamanagóy veb-qosımshalardıń kópshiliginde siz ádetde resurs indeksine ıyesiz.

Mısalı :

Bizde basqarıwdı qálegen paydalanıwshılarimiz bar. Shama menen oylayıq bizge tómendegi funksionallıq kerek;

• Barlıq paydalanıwshılar dizimi

• Jańa paydalanıwshı qosıw

• Paydalanuchini baqlaw

• Paydalanıwshı maǵlıwmatarini jańalaw

• Paydalanıwshın alıp taslaw

5 múmkinshilik. Endi bul CRUD qaǵıydasına (4 múmkinshilik) tuwrı kelmeydi hám bunda bizge járdemge BREAD Túsinigi keledi. BREAD Kóriw (Browse), Oqıw (Read), Redaktorlaw (Edit), Qosıw (Add), Óshiriw (Delete).

Joqarıda sanap ótilgen 5 funksionallıq BREADga júdá sáykes keledi. Zamanagóy freameworklarda joqarıda keltirilgen funksionallıq avtomatikalıq tárzde jaratıladı sonday-aq Laravelning " php artisan make:controller UserController -r" biz ushın barlıq bul funktsiyalardı anıqlaytuǵın resurs basqarıwshısın jaratıp beredi

Mısal jol menende:

Juwmaq

Búgin biz API larga shaqırıq hám olardıń orınlawı múmkin bolǵan funksiyaları menen tanısıp shıqtıq.

Biz keyingi qisimda Laravel-den paydalanǵan halda óz Model (lar ) imizni jaratamız, olardı Internette jaylastırǵan halda maǵlıwmatlarına ıyelewlerin támiyinleymiz hám tekseriwden ótkerip kóremiz.

“Siz, jaslarımızǵa, meniń áziz perzentlerimga qaratıp aytajaqman : bos kelmang, ázizlerim, dáwir bizdiki, shek bizdiki!”

Ózbekstan Respublikasınıń Birinshi Prezidenti

Islam Karimov