Vi-боб валикли жинлар § Валикли жинларга қўйиладиган технологик талаблар ва уларнинг классификацияси

Валикли жиннинг унумдорлиги
Валикли жиннинг унумдорлигини аниқловчи формулаларнинг аввалги таклиф қилинганларида кўп ҳолатларда, унумдорликни хособлашда мумкин бўлмаган катта кўрсатгичларни аниқланган ёки амалий ишлатилишида қийинчилик туғдирган. Кейинги изланишлар асосида яратилган формулани лойихалаш жараёнига қўллаш мумкин бўлган [15].
Валикли жиннинг унумдорлиги иккита ташкил этувчи орқали аниқланади:
П = П₁+П₂, (6.56)
бу ерда П₁ ва П₂ - валикли жин унумдорлигининг бир қисми, яъни, толани урувчи валик орқали узиб олиш ва жинлаш валигининг ишқаланиш кучи ҳисобидан олинган унумдорликлар.
Биринчи ташкил этувчи П₁ қуйидаги тенглик орқали аниқланади:

60n₀AP = N₁f₁П₁·10³ (6.57)

бундан:
, (6.58)
п₀ - урувчи валикнинг айланишлар сони;
Р - болғачанинг зарба кучи;
N₁ -1 г толани ташкил этувчи толалар сони;
f₁ - толани чигитга илашиш мустаҳкамлиги.
(6.23) формулани ҳисобга олган ҳолда (6.22) формуладаги А нинг қийматини (6.58) формулага қўйиб ҳосил қиламиз:
(6.59)
Урувчи валикнинг айланишлар сони валикли жиннинг унумдорлигига, жинлаш валигининг пахта бўлакларини аниқ илаштириш шартларида таъсир қилади, лекин айрим оптимал илаштириш қийматларида эса унумдорлигини пасайтириб юбориши ҳам мумкин.
Унумдорликни иккинчи ташкил этувчиси қуйидаги формула орқали аниқланади:
(6.60)
бу ерда N₂ - Р₀ куч ёрдамида чигитдан ажратиладиган толалар сони:
(6.61)
тажриба [15] натижаларига кўра к₂ - узиш кучини ишлатилиш коэффициенти; к₂ ≈ 0,5.
Жинлаш валиги ва қўзғалмас пичоқ орасидаги контакт юзага боғлиқликдаги (6.10) формулани инобатга олган ҳолда (6.9) формуладаги Р₀ нинг қийматини (6.61) формулага қўйиб ҳосил қиламиз:
(6.62)
(6.60) формулага N₂ нинг қийматини қўйилгандаги ўзгаришни қўйидагича ёзиш мумкин:
(6.63)
φ₁ коэффициентни ва жинловчи валик диаметрининг кичиклашиши, ҳамда машинани ишлатилиш коэффициенти φ_u ни ҳисобига унумдорликни пасайишларини инобатга олган ҳолда валикли жиннинг умумий унумдорлиги қуйидагига тенг: