Veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish davlat qumitasi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

R
sil
– 
tuproqni siljitishga sarflangan kuch, 
N; 
F- 
uzib olingan maydon yuzasi,
 m
2 
Tuproqning buralishdagi qarshiligini aniqlash uchun ichki diametri 100 mm 
bo‘lgan maxsus silindr tayyorlanadi. Silindr tubi qutiga maxkamlangan bo‘lib, elim 
ipni uni atrofida aylantirib urab, tuproqqa bosib kiritiladi. Silindr atrofini tuproqdan 
ehtiyotlik bilan tozalanadi. Buraluvchi shkiv aylantirilganda, prujina ma’lum 
miqdorgacha siqiladi va silindr aylanib ketadi. Tuproqni silindrni alantirishidagi kuch 
miqdorini o‘zgarishini qog‘oz tasmada yozib olingan chiziqlardan aniqlanadi. 
Tuproqning buralishga qarshiligini qo‘yidagi ormula orqali topiladi 
K
bur
=R
bur
- R
s
 /F 
Bu erda 
R
bu
– 
tuproqni burashga sarflangan kuch, 
N; 
R
s
 – 
silindrni tuproqsiz (bo‘sh) burashdagi kuch,
 N
F- 
buralgan maydon yuzasi,
 m
2 
Qog‘ozga chizib olingan natijalar asosan ikki usulda, ordinata va chuqqilar 
usulida qayta ishlanadi. 
Qishloq xo‘jalik mashinalarini loyihalashdan oldin tuproqning fizik mexanik 
xususiyatlari o‘rganiladi. 
Bunda tuproqning qattiqligini o‘rganish loyihalanayotgan mashinani yaratishda 
muxim hisoblanadi. 
 
NAZORAT SAVOLLARI: 
1
 
Tuproqning deformasiyasi nima? 
2
 
Tuproqning uzulishga bo`lgan kuchni aniqlash tushuntiring? 
3
 
Tuproqning deformasiyasi turini tushuntiring?