Вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги

Кимёвий тажриба кўрсатиш усули, яъни лаборатория ишлари. Лаборатория ишлари ҳам 
талабаларни билимини мустаxкамлашда катта аҳамиятга эга, чунки тажрибалар ҳамма талабаларга 
ўқитувчи ёки катта лаборант иштирокида кўрсатилади. Лаборатория ишлари дарснинг назарий қисми 
орасида ўтказилади ва асосан маъруза дарсида олган назарий билимларини аниқ билиб олишга 
қаратилган бўлади. Бунда талабалар янги мавзуни тезроқ тушуниб идрок этадилар.
Дарсларда мисол ва масалаларни мустақил ечиш. Масалалар ечиш бошқа методлар билан 
бирга талабаларнинг фикрлаш қобилиятларини ўстиришда катта аҳамиятга эга. Талабалар онгига 
мустақил фикрлаш, мустақил изланишни олиб бориш учун уларнинг мантиқий фикрлашини 
129

---

ривожлантириши учун масалаларнинг кимёвий мазмунини тўғри таҳлил этишга, талабаларни мисол 
ва масалаларни ечиш ҳамда янги усулларни излаб топишга ўргатиш зарур.
Дарс якунида талабалар ўтилган материални қай даражада ўзлаштирганлигини текшириш учун 
назорат саволлари ёки тест топшириқларидан фойдаланиш лозим. Бундай усуллар билан талабалар 
билимларини кенгайтиришга, муаммо ва ечимларни ўзлари излаб топишларига, мустақил ўрганиб, 
таҳлил қилишларига, xатто хулосаларни ҳам ўзлари келтириб чиқаришларига эришиш мумкин.
Фойдаланилган адабиётлар 
1. Кадрлар Тайёрлаш Миллий Дастури. Тошкент 1997 й.
2. Ишмуҳамедов Р., Абдуқодиров А., Пардаев А. "Таълимда инновацион технологиялар". 
Тошкент "Истеъдод" 2008 й. 
 
 
САВДО ТАШКИЛОТИ БИЗНЕС-РЕЖАСИНИНГ МОЛИЯВИЙ МОДЕЛИ 
 
Ё.С.Илхомова, Ш.М.Сатторов
ТМИ 
Даромад деб хўжалик юритувчи субъектнинг оддий фаолияти давомида махсулотларни сотиш 
(хизмат кўрсатиш) натижасида олинадиган пул тўловлари, жумладан реализациядан олинган 
суммалар, активлардан олинган фоизлар, дивидендлар, роялти ва бошқалар тушунилади. Даромад 
тушунчасига асосий фаолиятдан олинган тушумлар киради. Даромад жорий ҳисобот йилида 
иқтисодий фойданинг, активларни кўпайиш ёки мажбуриятларнинг қисқартирилиши натижасида 
олинади. Шахсий капитал эгалари томонидан маблағлар қўйилиши билан боғлиқ бўлган 
кўпайтиришдан олинган пул суммалари даромад дейилади. Даромад тушунчаси асосан савдо-
сотиқда қўлланилади. Асосий хўжалик фаолиятидан олинадиган даромад товароборот ёки ялпи 
тушум дейилади ва хўжалик юритувчи субъектнинг ҳисоб рақамига тушганлигини билдиради. 
Асосий хўжалик фаолиятидан олинадиган даромад ҳисоб рақамига тушган товар оборотдан келиб 
чиқади. Товароборот эса нархи жорий баxоларда баxоланган товар(хизматларнинг) 1йилдаги xажмига 
кўпайтиришдан келиб чиқади. Товароборот кўпчилик xолларда пул маблағлари ёки уларнинг 
эквивалентлари шаклида бўлади.