Вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги

 
Фойдаланилган адабиётлар рўйxати. 
1 Кадрлар тайёрлаш миллий дастури (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг 
Ахборотномаси, 1997 й., 11-12-сон, 295-модда; Ўзбекистон Республикаси қонун xужжатлари 
тўплами, 2007 й., 15-сон, 150-модда). 
2 
www.ziyonet.uz
 
ЭКОЛОГИК ТАЪЛИМДАН БАРҚАРОР РИВОЖЛАНИШ ТАЪЛИМИГА ЎТИШ 
 
З.Баxодирова, Ў.Э.Хўжаназаров, Б.Қурбонов 
Низомий номидаги ТДПУ 
Барқарор ривожланиш инсониятнинг келажагини белгилаб берадиган ягона тараққиёт йўлидир.
Бунда иқтисодий, социал ва экологик барқарорлик кўзда тутилади. Xозирги авлод эxтиёжига зара 
етказмасдан кейинги авлод эxтиёжини қондиришни ҳам амалга ошириш бугунги куннинг 
вазифаларидан биридир. XXI асрга келиб, экологик таълимда барқарор ривожланиш таълимига ўтиш 
xаётий зарур масала бўлиб қолди. Инсонларнинг оиласини ихтиёрий режалаштириш, айрим 
эxтиёжлардан воз кеча билиш, табиатга жонкуяр бўлиш биосфера барқарорлигини сақлаб қолишнинг 
асосий шартларидан ҳисобланади. Таълим, маданиятни ривожлантириш, умуминсоний, миллий 
қадриятларни тиклаш мавжуд муаммоларни xал қилишда етакчи роль ўйнайди. Қайсики 
мамлакатларда экологик қонуниятларга зид ишлар бажарилса, ўша жойда экологик инқироз пайдо 
бўлади. Бу эса шу мамлакат учун энг кучли иқтисодий, гуманитар фожиага олиб келади. Шу ўринда 
xозирги авлодда экологик маданият ва онгни шакллантириш давр талаби ҳисобланади. 
Ўқувчиларга билим беришда ҳар бир мавзуга хос бўлган экологик xолатларни ҳам биргаликда 
таҳлил қилиш ўз-ўзидан экологик тарбияни шаклланишига ёрдам беради. Экологияни ўқитишда 
амалий машғулотлар асосий роль ўйнайди. Экологик из xақидаги адабиётларда берилган амалий 
ишни машғулот давомида талабалар ўзлари бажаришлари уларда табиий ресурсларни иқтисод 
қилишга ўргатади. Масалан, “Ўзбекистоннинг барқарор ривожланиш омиллари ва унинг экологик 
таълимдан экологик барқарор ривожланиш таълимига ўтиш” мавзусидаги амалий машғулотда 
талабалар қўйидаги саволларга жавоб беришади ва балл тўплашади. Тўплаган балига қараб, уларни 
табиатда қанчалик катта ёки кичик экологик из қолдираётганлиги аниқланади.  
“Экологик из” (ЭИ) – бу қайта тикланадиган заxираларнинг кишилар томонидан мамлакат, 
минтақа ёки дунё миқёсида истеъмол қилиниши меъёри. ЭИ - истеъмол қилинадиган барча ўсимлик, 
гўшт, денгиз маxсулотлари, ёғоч ва тола ишлаб чиқариш, энергия олиш ва инфраструктурани майдон 
билан таъминлаш учун зарур бўлган фойдаланишга яроқли умумий қуруқлик ҳамда денгиз 
майдонини ўз ичига олади. 
Бу амалий машғулотда таълим технологияларидан “Амалий иш усули” қўлланилади. Бунда 
талабалар бевосита таълим берувчининг бошчилигида машғулот саволларини таҳлил қиладилар, 
таққослайдилар, умумлаштирадилар, тайёр намуна бўйича амалий ҳаракатларни бажарадилар.