Вазирлиги ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети

Ёш физиологияси ва гигиена фанининг текшириш усуллари 
Боланинг туғилишидан бошлаб вояга етгунига қадар унинг аъзолари, 
аъзолар тизимлари, тўқималари ва ҳужаралари функцияларини турли 
биологик ва физиологик усуллар ёрдамида ўрганиб, муҳим хусусиятлари 
қайд қилиниб, олинган маълумотлар тўпланади ва улар таҳлил қилинади: 
1.Лаборатория тадқиқот усуллари. Бу усул ёрдамида организмнинг 
функцияларига ташқи атрофмуҳит омилларининг таъсирини ўрганиш, 
организмда бирор аъзонинг функцияси ёки аҳамиятини аниқлаш, аъзо 
фаолиятининг нерв тизими фаолиятига таъсирини билиш, аъзоларни ион 
билан таъминлаш даражаси ўрганилади. а) Инъекция усули ички ковак 
аъзоларга, қон томирларга турли хил кимёвий бўёқлар юбориб 
ўрганилади.б) Рентген нури ёрдамида организмни тўлиқлигича ўрганиш 
имконини беради.в) Аускултация усули махсус эшитув асбоблари ёрдамида 
зарур бўлган организм аъзолари (юрак ва ўпканинг ишлаб турган пайтда 
фонендоскоп ёки статескоп ёрдамида эшитиб кўрилади. 
2.Антропонометрик усул. Бу усулнинг бир неча турлари мавжуд, булар 
қуйидагилардир: а) Соматометрик бола бўйининг ( ўтирган ва турган ҳолда) 
узунлиги, вазни, кўкрак қафасининг кенглиги ўрганилади. б) Физиометрик 
функционал кўрсаткичлардан ўпканинг тириклик сиғими, қўл ва оёқ 
мускулларининг кучи, кўзнинг кўриш ўткирлиги, кўриш майдони ва ҳоказо. в) 
Соматоскопик қад қоматнинг тузилиши (умуртқа поғонасининг шакли, кўкрак 
қафаси, оёқ мускулларининг ривожланиши, тери остидаги ёғ қатламининг 
миқдори ва ҳоказо), жинсий ривожланиш аломатлари алоҳида аниқланади. 
3.Табиий эксперимент усули. Гигиена бўлиб, унда организмга ташқи 
муҳитнинг ҳар томонлама таъсирини ўрганади. Бу усулда бола учун табиий 
яшаш шароитида ( дарс соатлари, жисмоний машқлар, спорт ва оддий ўйинлар ва 
бошқалар) организм билан атроф-муҳит ўртасидаги ўзаро боғлиқлик, табиий 
омилларнинг бола организмига таъсирини ўрганади.