Вазирлиги ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети

Мавзунинг қисқача хулосаси 
 
Юнон халқининг олижаноб хислат ва фазилатларини ёрқин ифода этган «Илиада» 
ва «Одиссея» достонлари жуда қадим замонлардаёқ, шу халқнинг муқаддас ва мўътабар 
китобларига айланиб кетади: рапсодлар уларни катта-катта халқ байрамларида ижро 
этадилар, талабалар шу китобларни ўқиб савод чиқарадилар, Гомер достонларининг 
адабий усуллари антик даврда ўтган барча эпик шоирлар учун бирдан-бир ўзгармас 
намуна тусига кириб қолади. 
«Илиада» ва «Одиссея» поэмаларида қўлланилган гекзаметр вазни шу қадар 
мураккаб, ранг-баранг, равон ва ихчам эдики, Рим шоирлари (Ливий Андроник, Невий, 
Энней, Вергилий ва бошқалар) латин достончилигида мазкур вазнни улуғ Гомер санъати 
даражасига кўтариш учун неча асрлар уринишган. Янги замон Европа тилларининг 
ҳаммасига таржима этилган «Илиада» ва «Одиссея» достонлари олимлар, адиблар ва 
санъат аҳлларининг диққатини ҳамон ўзларига жалб этиб, уларни қайта-қайта тадқиқотлар 
ўтказишга, гўзаллик намуналаридан ибрат олишга даъват қилиб келади. XIX аср рус 
адабиёти тарихида ўтган улуғ зотлар орасида биронта адиб йўқки, Гомер асарларидан 
илҳомланмаган, уларнинг ижодкорига таҳсин айтмаган бўлсин. 
Хуллас, оғзаки халқ ижодининг битмас-туганмас чашмаларидан тўйиб-тўйиб сув 
ичган ва ўз навбатида шу адабиёт заминига томир отган Гомер достонларининг бадиий 
етуклиги, уларда ифода этилган мардлик ва вафодорлик, матонат ва заковат, ҳиммат ва 
саховат туйғулари, туғилиб ўсган юрт қўйида ҳаётнинг жамики зарбларига бардош бериш 
ғоялари–бу асарларга (лоямут) ҳаёт бағишлайди ва асрларни ёриб адабият томон 
интилишларга кенг йўл очади. 
Гесиод қадимги юнонлар назарида Гомер қаторида турадиган улуғ шоир 
ҳисобланган. Баъзи афсоналарнинг кўрсатишича, уни ҳаттоки Гомердан ҳам юқори 
қўйганлар. Гесиод туб маъноси билан халқ шоири, заҳматкашлар раҳнамоси, ҳаёт 
донишмандидир. Унинг шеърияти халқ адабиётига хос ҳикматли иборалар, мақол ва 
маталлар билан тўлиб-тошган. Заҳматкаш халқнинг мусибатли ҳаётидан баҳс этувчи 
«Меҳнат ва кунлар» поэмаси ўзининг замонавий мазмуни, ажойиб реалистик лавҳалари 
билан юнон адабиёти тарихида фавқулодда муҳим ўринни ишғол қилади бу достон асрлар 
давомида юнон деҳқони учун оғир кунларнинг маслаҳатгўйи, донишмандлик манбаи 
бўлиб келган.