Вазирлиги

49-расм. Псевдоцилиндрли Синусоидли тенг катта Сансон проекцияси
келтирилган. Ўз вақтида проекция қитъалар ва ҳатто дунё
харитасини тузиш учун қўлланилган. Ҳозирги кунда турли 
назарий ишларда қўлланилади.
50-расм.
Эркин псевдоцилиндр проекция. Харита марказида проекция 
деярли тенг оралиқлидир. Харита ўртасида, ўрта кенгликда- тенг оралиқли ва 
тенг бурчакли, қолган қисмида тенг оралиқи ва тенг каттадир. Бу эса 
харита четига қанча яқин бўлса шунча тенг катталикка ҳам яқин бўлади. 
47-48 расмларда псевдоцилиндрли проекциялар кўрсатилган бўлиб, 
уларнинг меридианлари биринчи холатда гипербола ёйлари, иккинчи ҳолатда эса 
парабола ёйларидир. Бу проекцияларни гипербола ва парабола проекциялари деб 
атаймиз. 
ХУ1 асрда таклиф қилинган Сансоннинг синусоид тенг катта проекцияси 
танишдир. (49-расм) Унинг барча параллелари ва ўрта меридиан асосий масштабда 
қурилади, уларда узунликлар ўзгариши йўқ. Ўз вақтида проекция минтақалар 
харитасини ва ҳатто дунё харитасини тузиш учун қўлланиган. Ҳозирги вақтда уни 
фақат турли назарий ишларда қўлланилмоқда. 50-расмда Сансон проекциясини 
модификациялаш билан олинган эркин псевдоцилиндрли проекция келтирилган: 
харитада параллеллар ўртасидаги оралиқларнинг ўзгариш қонуни бузилган. 

---

106 
Айтилган проекциялар псевдоцилиндр проекциялари турлари ҳақидаги 
тасавурни беради. Н.А.Урмаев, В.В.Каврайский, Г.А.Гинзбург, А.Г.Робинсон ва 
бошқа 
кўплаб 
картограф-олимларнинг, 
псевдоцилиндрли 
проекциялари 
қўлланилади. 
Псевдоцилиндрли проекцияларни умумлаштиради. Цилиндр проекцияларни 
псевдоконус проекциялар каби ўрганиш мумкин. Поликонус проекциялардан 
уларнинг параллелларини текислаб полицилиндр проекцияларни оламиз. Бироқ 
проекцияларнинг бу икки синфининг картографик сеткалари фарқ қилмайди. Ҳам 
псевдоцилиндр, ҳам полицилиндр проекциялар параллелларининг марказлари 
туганмасдир. Шунинг учун чет эл махсус адабиётларида полицилиндр проекциялар 
тавсия бўлса ҳамки, Россия амалиётида полицилиндр проекциялар алоҳида синфга 
ажратилмаган. 
Бу 
турдаги 
барча 
проекциялар 
псевдоцилиндрли деб 
классификацияланади.