Vazirligi toshkent farmatsevtika

SF

formula bilan ifodalangan uchun,

S 

formula bilan hisoblanadi.

C - eritmaning foiz konsentratsiyasi;

n - eritmaning nur sindirish ko‘rsatkichi;

n  n₀ F

ⁿ0 ^{- erituvchining nur sindirish ko‘rsatkichi;}

F - refraktometrik omil bo‘lib, eritma konsentratsiyasi 1% ga o‘zgarganda nur sindirish ko‘rsatkichi qanchaga o‘zgarishini ko‘rsatadigan kattalik.

Aniqlanuvchi eritma bir nechta moddalardan iborat bo‘lsa, nur sindirish ko‘rsatkichi erituvchining va eritmadagi moddalar nur sindirish ko‘rsatkichlari yig‘indisidan iborat bo‘ladi

ⁿ⁼ⁿ0⁺ⁿ1⁺ⁿ2^+.........ni ^{yoki n=n}0^+C1^F1^+C2^F2 ^Ci^Fi

Bir necha moddalardan iborat bo‘lgan eritmadagi moddalardan birining konsentratsiyasi quyidagi hisoblash formulasi yordamida aniqlanadi:

_{C } n  (n₀  C₂ F₂  C_i F_i ) _,




F
1

1

n - murakkab tarkibli eritmaning nur sindirish ko‘rsatkichi;

ⁿ0 <sup>- erituvchining nur sindirish ko‘rsatkichi;

S</sup>1^,S2^,Si <sup>- eritmadagi moddalarning foiz konsentratsiyasi;

F</sup>1^,F2^,Fi ^{- refraktometrik omillar}

Nur sindirish ko‘rsatkichining qiymati asosida, aniqlanuvchi modda konsentratsiyasini refraktometrik jadvaldan foydalanib aniqlash ham mumkin. Bunda ko‘pincha jadval qiymatlarini interpolyatsiyalashga to‘g‘ri keladi.

Refraktometrik jadvalni interpolyatsiyalash, nur sindirish ko‘rsatkichining butundan keyingi to‘rtinchi qiymatiga mos kelgan konsentratsiyadagi farqni refraktometrik jadval ma’lumotlari asosida topib, so‘ng eritma konsentratsiyasini hisoblashdan iborat.

Masalan: 10% li glukoza eritmasining nur sindirish ko‘rsatkichi Refraktometrik jadvalda quyidagi qiymatlar berilgan:

20


n
^D =1,3474 ga teng.

N	^C%
1,3470	9,80
1,3480	10,10

n=0,001

C=0,3

ur sindirish ko‘rsatkichining butundan keyingi to‘rtinchi xonasiga mos konsentratsiya quyidagi formuladan topiladi:

formulada:

_{b } a  C

0,001

_{b } a  C

0,001

_ 0,0004  0,3

0,001

_ 0,0004  0,3

0,001

 0,12%
 0,12%

b - nur sindirish ko‘rsatkichining butundan keyingi to‘rtinchi xonasiga mos kelgan konsentratsiya

^a - nur sindirish ko‘rsatkichining butundan keyingi to‘rtinchi xonasi qiymati

^C - refraktometrik jadvaldan olingan konsentratsiyadagi farq

Eritmaning konsentratsiyasi esa quyidagicha hisoblanadi: ^X%^{=S+b=9,80+0,12=9,92%}

Interpolyatsiyalashni yuqorida berilgan qiymatlar asosida ushbu usul bilan ham bajarish mumkin. 1,3480-1,3474=0,0006

bunda 1,3480-refraktometrik jadvaldan olingan nur sindirish ko‘rsatkichining yuqori qiymati 1,3474-nur sindirish ko‘rsatkichining aniqlangan qiymati farqX%=S-b=10,10-0,18=9,92%

S - nur sindirish ko‘rsatkichining yuqori qiymatiga mos konsentratsiya.

Ed moddaning ma’lum konsentratsiyaga mos keladigan refraktometrik omilini, uning dastlabki refraktometrik omili asosida F=F0kC formula yordamida hisoblash mumkin.

^F0 ^{- moddaning 1% li eritmasiga mos kelgan refraktometrik omili}

k - tuzatish koeffitsientia S - eritma konsentratsiyasia ushbu usul bilan ham bajarish mumkin.

1,3480-1,3474=0,0006

bunda

1,3480-refraktometrik jadvaldan olingan nur sindirish kG‘rsatkichining yuqori qiymati 1,3474-nur sindirish ko‘rsatkichining aniqlangan qiymati

_{b } a  C

0,001

_ 0,0006  0,3 _{ 0,18%}

0,001