Vazirligi toshkent farmatsevtika

Purkash. Tekshiriluvchi modda namuna eritmasi odatda siqilgan gaz yordamida purkaladi. Purkalishi sifati, ya’ni uni disperslik darajasi, aerozollarni massasi, gaz bosimi, moddani fizik xususiyatlariga bog‘liq (qovushqoqlik, sirt taranglik).

Eritma sirt tarangligi, qovushqoqlik qanchalik kichik bo‘lsa, hosil bo‘lgan tomchi diametri shunta kichik bo‘ladi, bu kattaliklar esa temperaturaga bog‘liq bo‘ladi. SHuning uchun standart va tekshiriluvchi moddalar bir xil sharoitda aniqlanishi lozim.

Moddalar yuqori harorat ta’sirida termik parchalanadi va alangada aniqlanuvchi elementning turli birikmalari hosil bo‘ladi. Komponentlarni porsial bosim kam bo‘lganda bu birikmalar to‘liq atomlarga dissotsiflanadi (shu metallarni oksidlari, gidrooksidlari, gidridlardan tashqari).

Metall atomlariga vodorod va uglevodorod, alanagalarida gaz xolatdagi oksidlari, gidroksidlari, gidridlari ^{hosil bo‘ladi. Bu hosil bo‘lgan barqaror birikmalarni dissotsiasini dissotsiatsiya energiyasi E}diss ^yoki dissotsiyalanish darajasi X belgilaydi. Agarda elementni oksidlarini dissotsiyalanish energiyasi 5 ev dan kam bo‘lsa turli gaz alangasida erkin atom- lari hosil qiladi.

Ko‘pchilik metall oksidlarini dss energiyasi 6 ev bo‘lsa ular metallarni erkin atomlarini hosil qilmaydi. ^{Elementlar oksidlarining dissotsiatsilanishi energiyasi (E}diss^{), ularning qo‘zg‘olgan energiyayayasi (E}vozb⁾ rezonans chiziqlari bog‘liqligi.

1. 
   Atom nurlanishlari bo‘yicha aniqlanuvchi elementlari
   
2. 
   Absorbsion usulda aniqlaydigan metall elementlari
   
3. 
   Emission usulda aniqlanuvchi metall elementlari
   
4. 
   Absorbsion usulda ham, emission usulda ham aniqlanmaydigan elementlar.
   

^{Birikmalarning dissotsiatsiya darajasi () uni dissotsiatsiya konstantasi (K}diss^{), porsial bosimi (R}x⁾ bog‘liqiligi ushbu formula bilan aniqlanadi.

1

=

^{1+ R}x/^Kdiss