Vazirligi toshkent farmatsevtika

Optik zichlik additivlik qonuni

Ikkita bir xil qalinlikdagi kyuvetada turli modda eritmalari bor deb faraz qilamiz.

^E1 ^{va S}1 ^{hamda E}2 ^{va S}2 ^{bo‘lsin. Xuddi shu qalinlikdagi kyuvetaga, shu ikki moddaning ma’lum konsentratsiyasidagi S}1 ^{+ S}2 ^{eritmasi bo‘lsin.}

Agar 1 chi, 2 si va 3 chi kyuvetadagi eritmalardan monoxromatik nur o‘tkazilsa, u holda 3 chi kyuvetadagi eritmaning optik zichligi birinchi va ikkinchi kyuvetadagi eritmaning optik zichlik yig‘indisiga teng bo‘ladi.

^D3 ^{= D}1 ^{+ D}2^{=1 (E}1^C1 ^{+ E}2^C2⁾

Bir moddaning boshqa modda ishtirokida aniqlash imkonini beradi, bu xususiyat katta ahamiyatga ega.

Optik zichlikni additivlik qonuni tekshiriladigan eritmada bir nechta yutadigan modda bo‘lsa, ularning optik ko‘rsatkichining yig‘indisi eritmaning umumiy optik ko‘rsatkichiga teng bo‘lishini tasvirlaydi. Agarda eritmada M, N, R va Q moddalar bo‘lsa, ularning har birining optik ko‘rsatkichi mos ravishda

^AM ^{= }m ^{. S}m ^{. lm; A}N ^{= }N^.SN ^{. l}N^{; A}r^{= }r ^{. S}r^{. l}r^{; A}Q ^{= }Q ^{. S}Q ^{. l}Q ^bo‘ladi.

Ushbu optik ko‘rsatkichlarining yig‘indisi eritmaning umumiy optik ko‘rsatkichini ^{A= A}M ^{+ A}N + ^Ar ^{+ A}Q ^{= }m ^Sm ^{. l}m ^{+ }N ^{. S}N ^{. l}N ^{+ }r. ^Sr. ^lr ⁺

^Q ^{. S}Q ^{. l}Q ^{ni tashkil etadi.}

Har qanday modda elektromagnit nurlarini o‘ziga yutadi va o‘zidan tarqatadi. To‘lqin uzunligi 400 – 700 nm oralig‘ida o‘ziga nur yuta oladigan moddalar ranglidir. Moddalarni nur yutish xususiyati va ko‘rsatkichi hamda nurning tarqalishi moddaning tabiatiga konsentratsiyasiga va nurni qanday qalinlikdan o‘tayotganligiga bog‘liqdir. Shu xususiyatlari va nur yutishi asosida moddani sifat va miqdorini aniqlash amalga oshiriladi. Bu usul dori vositasi tarkibidagi asosiy moddani aniqlashda keng qo‘llanib kelinmoqda.

Amaliy mashg‘ulotni aniq amalga oshirishda talaba oldiga qo‘yilgan vazifalarni bajarishida eritmalarni nur yutishdagi asosiy usullarni bilish bilan bir qatorda shu mavzuga taalluqli bo‘lgan fanlardagi bilimlarni ham o‘zlashtirishi kerak.

Fizika: Optika. Optik usullar yordamida izlanishlar olib borish FEK va SF uskunalarini ishlash prinsiplari. Organika: Organik birikmalarni nur yutish xususiyatlari.

Farmatsevtik kimyo: Dori shakllari tarkibidagi dori vositalarini nur yutish xususiyatiga asoslanib tahlilini olib borish.

Fotometrik tahlilda ishlatiladigan fotoelektrokolorimetr va ularning tuzilishi