Вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Интернет веб-сайтлари 
 
1.
 
http://www.economyfaculty.uz – 
―Меҳнат иқтисодиѐти ва социяологияси‖ 
кафедраси сайти мавжуд бўлган веб-сайт
 
 
2.
http://economics.com.ua 
– меҳнат иқтисодиѐтига тааллуқли бўлган 
маълумотлар веб-сайти 
3.
http://www.bearingpoint.uz
 
– 
―Ўзбекистон 
иқтисодиѐти‖ 
қўлланмасинингг веб-сайти 
4.
http://goldenpages.uz
 – иқтисодиѐтнинг энг сўнгги янгиликлари 
5.
http://rea.ru – 
Россия иқтисодиѐт академиясининг веб-сайти 
6.
 
http://5ballov.ru –
диплом, диссертация, реферат ва курс ишларининг намуна 
вариантларини ўзида қамраб олган веб-саҳифа.
 

---

70 
VI
Мавзу
: МЕҲНАТ РЕСУРСЛАРИ БАЛАНСИНИ ТУЗИШ ҲАМДА 
ИШГА ЖОЙЛАШИШГА МУҲТОЖ ШАХСЛАРНИ АНИҚЛАШ 
МЕТОДИКАСИ
2
 
 
Режа: 
6.1. Меҳнат ресурсларининг ҳисобот балансини тузиш услуби. 
6.2. Иқтисодиѐтнинг норасмий секторида иш билан банд бўлганларни 
аниқлаш усули. 
6.3. Меҳнат ресурсларининг прогноз балансини тузиш усули.
 
6.1. Меҳнат ресурсларининг ҳисобот балансини тузиш услуби 
 
Меҳнат ресурслари балансини тузиш ҳамда ишга жойлашишга муҳтож 
шахсларни аниқлаш чоғида асосий ахборот манбалари давлат статистикаси 
(меҳнат бўйича, аҳоли бўйича статистика ҳисоботлари) маълумотлари, 
маъмурий ҳисобга олишнинг (масалан, меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза 
қилиш органлари, уй-хўжаликлари, ходимлар рўйхатлари) ҳар хил турлари, 
шунингдек, иш билан бандлик масалалари юзасидан ишчи кучини танлаб 
текширишдан иборат. Ушбу хилма-хил манбалар улардаги ахборотнинг 
хусусияти ва мазмуни, маълумотларни тўплаш шакллари ва усуллари бўйича 
бир-биридан фарқ қилиши мумкин.
6.1-чизма 
2
Ушбу мавзуни ѐзишда Ўзбекистон Республикаси меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги 
қўлланмасидан фойдаланилди.
Меҳнат ресурслари 
Мещнатга қобилиятли 
мещнат ѐшидаги ащоли 
Иқтисодий фаол аҳоли 
Иқтисодиѐтнинг барча 
соҳа ва тармоқларида 
бандлар 
Ишга жойлашишга 
муҳтож, иш билан банд 
бўлмаган
шахслар 
Иқтисодий нофаол 
аҳоли 
Ишлаѐтган 
пенсионерлар ва 
ўсмирлар 

---

71 
Ишчи кучини танлаб текшириб чиқиш - маълумот тўплаш воситалари 
орасида энг мослашувчан усулдир. Уларнинг натижаларига қараб меҳнат 
ресурсларининг шаклланишини, иш билан бандлар, ишсизлар, иқтисодий 
нофаол аҳоли сонини кўрсатувчи маълумотларни олиш мумкин. Заруратга 
қараб, тушунчалар, таърифлар ва саволларни ўзгартириш ѐки майдалаш 
мумкин. Бу эса айрим аҳоли гуруҳлари ишчи кучида иштирок этишининг турли 
шаклларини аниқлаш имконини беради. Бундай мослашувчанлик ушбу 
текширувларни турли истеъмолчилар талабларини қондириш учун айниқса 
яроқли қилади, халқаро қиѐсланадиган натижаларни таъминлайди. Ишчи 
кучини текшириб чиқиш фақат ишлаѐтганларни эмас, балки вақтинча иш билан 
банд бўлмаганларни ҳам қамраб олганлигидан, у меҳнат ресурслари ва 
уларнинг тақсимланиш тузилмаси ҳақида тўла-тўкис тасаввур ҳосил қилишни 
таъминлайди.
Меҳнат ресурсларининг ҳисобот баланси ҳар қайси йил якунларига 
қараб Ўзбекистон Республикаси бўйича, Қорақалпоғистон Республикаси 
бўйича, вилоятлар ва Тошкент шаҳри бўйича тузилади, шаҳар ва қишлоқ 
аҳолисига бўлинади (6.1-жадвал).
6.1-жадвал