Вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

 
ивф
ми
мук
му
I
I
I
I
 
Бу ерда 
ивф
ми
мук
му
I
I
I
I
 
- меҳнат унумдорлигига мувофиқ равишда меҳнат 
унумдорлиги кучи, меҳнат жадаллиги ва иш вақтидан фойдаланиш индекслари. 
Агар техника, технология даражаси смена мобайнида 200 бирлик 
маҳсулот ишлаб чиқариш имконини берган бўлиб, меҳнат жадаллиги ва иш 
вақтидан фойдаланиш индекслари тегишли равишда 0,95 ва 0,9 дан иборат 
бўлса, у ҳолда ҳақиқий меҳнат унумдорлиги 200 эмас, 171 бирликни (20095.0,9) 
ташкил этади.
«Унумдорлик» тушунчаси маҳсулотнинг ҳар қандай харажатларнинг 
турига ѐки барча турларига нисбатини аниқ кўрсаткичларда ифодалаш учун 
қўлланилади. Статистик маънода унумдорлик дейилганда, ишлаб чиқариш 
натижаларининг фойдаланиш омиллари сарфларига нисбати тушунилади, у 
бошқача қилиб айтганда, харажат бирлиги тўғри келадиган ишлаб чиқарилган 
маҳсулот ҳажмидир. Шунга кўра ишлаб чиқариш натижасини унинг барча 
ўлчаш мумкин бўлган омиллари мажмуига нисбатан ѐки алоҳида гуруҳ 
омилларга нисбатан ҳисоблаш мумкин.

---

126 
Шундай омиллар жумласига қуйидагилар киради: 1)сарфланган ишлаб 
чиқариш омилларнинг миқдори ва сифати (сарф самараси); 2)сарфланган 
омиллар миқдорларининг фойдаланилиши даражаси (фойдаланиш самараси); 
3)ишлаб чиқариш омиллари комбинацияларининг миқдори (субституция 
самараси); 4)техника тараққиѐти (техника самараси); 5)ишлаб чиқариш жараѐни 
ташкил қилиниши (даража самараси); 6)алоҳида жараѐнлар секторларнинг ѐки 
харажатлар ѐҳуд маҳсулотнинг умумий миқдорида иштирок этиши (таркиб 
самараси); 7)алоҳида секторлар ва жараѐнлар орасидаги ўзаро алоқалар 
даражаси ва таркиби (ўзаро алоқодорлик самараси).