Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Kirishdagi axborotlar	Jarayon	Chiqishdagi axborotlar
Foydalanuv- chnlar
Ijro etuvchi ax­borotlar tizimi	Ichki va tashqi ma’lumotlar yig’indisi ma- jmuasi	Grafiklar, inter­aktiv­lik, simulyatsiya	Loyiha, savol- larga javob	O'rta va oliy darajadagi menejerlar
Qarorlar qabul qilishni qo'llab- quvvatlash tizimlari	Tahliliy model­lar, ma’lumotlar	Interaktivlik, tahlil, simulyatsiya	Maxsus hisobotlar savollarga javob, tahlillar hisoboti	Oliy darajadagi menejerlar
Menejmentning axborotlar tizimi	Oddiy modeller	Hisobotlar, oddiy modeliar	Umumlashti- rilgan hisobotlar	O’rta darajadagi menejerlar
Ekspert tizn- mlarn	Hujjatlar, ro'yxatlar	Modellashtirish. simulyatsiya	Model lar. grafik­lar	Yuqori malakali mutaxassislar
Ofisni avto- matlashtirish tizimlarn	Hujjatlar, ro’yxatlar	Hujjatlar, kom- munikatsiya	Hujjatlar, elektron pochta	Ishchilar
Oldi-sotdi jarayo- nini qo‘llab-quv- vatlash tizimlari	Oldi-sotdi. hodisalar	Sortirovka, varaqlash, o’zgartirish kiritish	Varaqlar, to'liq hisobot	Personal

Agar axborot butun tarixiy davrlarga mos bo'lgan umumiy kategoriya bo‘lsa, informatika va axborot texnologiyalari faqat hozirgi zamon va kelgusi davrlarga titos bo‘lgan aniq kategoriyadir. Avvallari AAT, ya’ni informatika va axborot texnologiyalari obyekti yo‘q davrda axborotlar mashinada emas, qo‘lda qayta ishlab chiqilar edi. Endilikda EHM bazasida axborotlami yig‘ish, qayta ishlab chiqish, uzatish va qo‘llashning maxsus texnologiyalarini amalga oshiruvchi axborot tizimlari vujudga kelmoqda. Bu, zamonaviy ilmiy-texnik taraqqiyotning asosiy mazmuni bo‘ladi.
Kelajakda sun’iy bilim (SB) o‘zaro hamkorligining superEHM, faollashtirilgan ma’lumotlar bazalari, shaxsiy kompyuterlar, eng yangi mahalliy va telekommunikatsion tizimlar kabi elementlarga ega beshinchi avlod judayam murakkab hisoblash tarmoqlari va vujudga kelgan tabiiy ijtimoiy aql, ommaviy qo‘llaniladigan sanoat robotlari va tabiiy ish kuchi ko‘rinishidagi murakkab muammolar vujudga keladi. Bu judayam murakkab ijtimoiy texnologiyalami yuzaga keltiradi. ,
Shunday qilib, axborot tizimining barcha elementlari texnik vositalar, matematik, algoritmik, dasturiy, lingvistik ta’minlanish, odamlar bilan o‘zaro hamkorlikdagi aloqa vositalarini qamrab oluvchi informatika va axborot texnologiyalari obyekti keskin murakkablashadi.




§ 14.2. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlarining tarkibiy jihatlari


441


Ayniqsa, informatika va axborot texnologiyalarining murakkab injener- lik muammolari «odamsiz» ishlab chiqarish va texnologiya ko‘rinishidagi telematik tizimlarga nisbatan vujudga keladi, unda tashkiliy «inson- kompyuter» tizimlari, «robot-texnik» majmualar va eng yangi aloqa vositalari integratsiyalashtirilgan bo‘ladi.