Vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tarix fakulteti

14

 «

Ma’naviyatning  paydo bulishi»  M., ―Nauka‖, 1989. b. 3. 

15

 «

Ma’naviyatning  paydo bulishi»  b. 10-12

 

---

isbotlashga  urinadi.

  16

  Yana  bir  muallif  –  tarix  fanlari  nomzodi  Yu.P.Vyazemskiy 

esa    o’z    yozuvchilik  mahoratini  ishga  solib,  ma’naviyatning  tarixiy  rivojini 

kuzatmoqchi  bo’ladi,  ammo    qadim  Misr  va  Yunonda  ma’naviyatning  shakllanishi 

haqidagi  yengil-elpi  mulohazalar,  ayniqsa,  ularni  badiiylashtirib  tasvirlashga 

urinish  ishonarli  xulosalarga  olib  kelgan,  deyish  qiyin.

17

  Nazarimizda,  uchinchi 

muallif  –  P.M.Ershovning  ―San’atdagi  ma’naviyat‖ga  bag’ishlangan  tadqiqoti 

jiddiyroq  va  e’tiborga  sazovorroq  chiqqan,  chunki  san’at    hayotni  yaxlit  aks 

ettirishi  bilan  inson ma’naviyatini  ham mukammalroq  ifodalash imkoniga  ega.   

Agar  ilgari    ma’naviyatga  oid  masalalar  ko’proq  axloqshunoslik  (etika), 

ilohiyot  (teologiya),  madaniyatshunoslik  (kulьturologiya),  falsafa  (filosofiya), 

ruhshunoslik  (psixologiya)  fanlari  doirasida  olib qaralgan bo’lsa, endilikda (XX asr 

oxiri  –  XXI  asr  boshlariga  kelib)    bevosita  ma’naviyatning  nazariy  masalalari 

jahon  afkor  ommasi  diqqatini  borgan  sari  ko’proq  o’ziga  jalb  qilmoqda.  Masalan, 

internetda  "spirituality"  mavzusiga  oid  kitoblar  ro’yxati  552  sahifada  5517  nomda 

berilganligi  qayd  etilgan.

18

  Agar  faqat  rus  tilidagi  materiallarga  e’tibor  beradigan 

bo’lsak,  misol  sifatida  I.I.  Leщukning  ―Labirintы  duxovnosti‖  asari, 

A.Gudzenkoning  2006  yilda  Moskvada  nashr  etilgan  504  sahifalik  ―Russkaya 

duxovnostь‖  kitobini,    2007  yilda  «Dilya»  nashriyoti  tomonidan  Moskva  - Sankt-

Peterburgda chop etilgan ―Osnovы duxovnosti‖ kitoblarini tilga olib o’tish mumkin. 

I.I.  Leщukning  ―Labirintы  duxovnosti‖  kitobi  xristian  dini  nuqtai  nazaridan 

ma’naviyatga  oid  turli  diniy-mistik  qarashlarning  tanqidiy  tahliliga  bag’ishlangan 

bo’lib,  unda,  jumladan,  xristian  dini  doirasidagi  turli  xurofiy  oqim  va  firqalar  ham 

keskin  tanqid  ostiga  olingan.  A.Gudzenkoning  asari