Vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

5.4. Takroriy otlar 
Bir xil grammatik shakldagi so‘zlarni aynan takrorlash orqali leksik-
grammatik jihatdan bir butunlikni tashkil qiluv-chi otlar takroriy otlar deyiladi. 
Takroriy otlar ko‘plik va umumlash-tirish, ma’no kuchaytirish kabi leksik-
grammatik maqsadlarni ro‘yobga chiqarishda muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. 
Masalan: 
Xo‘jalikning bu yilgi daromadi yaxshi.
Ombor-ombor
g‘alla, 
xirmon-
xirmon
 paxta yetishtirib mo‘l hosil to‘plandi
.
 
Og‘riq tobora zo‘rayib, uning 
suyak-
suyagigacha
 zirqiratardi.

 
Takroriy otlarning maxsus takror turi ham mavjud bo‘lib, bu turdagi takror 
otlar mustaqil so‘z va uning fonetik soyasi qolipida tuziladi hamda gumon, 
umumlashtirish, jamlash kabi qo‘shimcha ma’nolarni yuzaga keltiradi: 
ovqat-
povqat, ilon-milon, non-pon, chang-chung, choy-poy, qand-qurs. 

---

28 
VI BOB. OTLARNING YASALISHI 
6.1. Affiksatsiya usuli
 
Affiksatsiya usuli bilan ot yasash eng mahsuldor bo‘lib, maz-kur usul orqali 
otlarning quyidagi qo‘shimchadosh guruhlari yasaladi: 
1. Shaxs oti yasovchi affikslar: 
- chi
: ot, sifat, son va harakat nomidan ot 
yasaydigan serunum affiksdir: 
ov+chi, ish+chi, a’lo+chi, yolg‘on+chi, ikki+chi, 
ellik sentner+chi, kurash+chi, o‘quv+chi
. Bu otlar umumiy ma’nolariga ko‘ra bir 
necha uyadosh guruhlarni tashkil etadi:1) kasb, mutaxassislik bilan shug‘ullanuvchi 
shaxs otlari: 
ishchi, neftchi, sportchi, qo‘shiqchi, bo‘zchi, hisobchi, tunkachi, tilchi
; 
2) asosdan anglashilgan harakat va hodisada ishtirok etuvchi shaxs otlari: 
jangchi, 
isyonchi, hasharchi
; 3) asosdan anglashilgan harakat va hodisa bilan 
shug‘ullanuvchi shaxs oti: 
respublikachi, himoyachi, xabarchi 
kabilar shular 
jumlasidandir.–chi af-fiksi ba’zi ot yasovchilar bilan ma’nodoshlik hosil qiladi. Shu 
bois ular qo‘shilgan o‘zakdosh so‘zlar