Vazifasi Tekshirdi: Ziyayeva D

insho yoki tug‘ro devoni rasmiy hujjatlar, yozishmalarni

tuzish bilan shug'ullangan. Shuningdek, moliya ishlari bilan istifo

devoni, davlat nazorati tadbirlari bilan ishrof devoni, harbiy ishlar

bilan Devoni arz yoki Jaysh shug'ullangan. Sulton xonodoni hayotiga,

iqtisodiyotiga tegishli yana bir muhim devon mavjud bo'lib, u Devoni

xos nomi bilan atalgan.

Yerga egalik qilish shakllari	-Mulki sultoniy (davlat tasarrufidagi yerlar) -Mulk yerlari (xu susiy yerlar) -Mulki xos (oliy martabali ruxoniylar va sayyidlar tasarrufidagi yerlar) vaqf yerlari (diniy muassasa larga tegishli) jamoa yerlari	Qoraxoniylar davriga kelib yer-mulkka egalik qilishning “ iqto‘” va iqtodorlik munosabatlari yanada chuqur ildiz otadi. Iqtodorlar o'z tasarrufidagi hududlarda yashovchi aholidan olinadigan soliqlar evaziga katta daromadlar olganlar	Ayni zamonda o'ziga xos markaziy va mahalliy davlat boshqaruvi tizimi vujudga keltirilib, takomillashtirib borildi. Bu esa mamlakatning ijtimoiy-siyosiy hayotini mustahkamlash, uning ichki taraqqiyotini ta'minlash hamda izchil tashqi siyosat olib borishda muhim ahamiyatga ega bo'fdi. Anushteginlarning davlat boshqaruvi ham ikki tizimdan: dargoh va devonlar majmuidan iborat bo'lgan.
Soliqlar	Iqtodorlar o'ziga in’om etilgan hududlarda yashovchi aholidan olinadigan soliqlarning bir qismini o‘ziga olish evaziga daromad olgan. .	Qoraxoniylar davriga kelib yer-mulkka egalik qilishning “ iqto‘” va iqtodorlik munosabatlari yanada chuqur ildiz otadi. Iqtodorlar o'z tasarrufidagi hududlarda yashovchi aholidan olinadigan soliqlar evaziga katta daromadlar olganlar	Aholi iqtodorga bug‘doy, paxta, quruq meva, gazmol yoki pul shaklida soliq to'lagan. Iqtodan foydalanish muddati davlat boshlig'iga bog'liq bo'lgan. Awallari iqto vaqtincha berilgan, iqtodor bunday mulkdan mahrum ham etilgan, ayrimlaresa iqtodan umrbod foydalanganlar
Til, din, madaniyat	Movarounnahr mustaqillikka erishib, Somoniylar davlatining qaror topishi va uning ravnaqida islom dini mhoniylarimng hissasi katta boʻldi. Shu boisdan ularning obroʻsi oshib, poytaxt Buxoro Sharqda islom dinining eng nufuzli markazlaridan biriga aylandi. Shaharlarda koʻplab ibodatxonalar, shu jumladan jomeʼ masjid, xonaqo (gʻaribxona) va nomozgoh (iydi ramazon va iydi qurbon ibodatlari oʻqiladigan sajdagoh) lar bino qilindi. Xuddi shu davrda musulmon Sharqidagi ilk ilmgoh madrasalardan bin Buxoro shahrida qad koʻtardi. Buxoroning bu qadimiy madrasasi shaharning Darvozayi Mansur mahallasida xon hammomining yonida joylashgan edi. Mamlakat maʼnaviy hayotining asosi hisoblangan islom mafkurasiga bu davrda „ustod“ deb atalgan din va ilm peshvolari rahnamolik qilardi.	O'rta Osiyo hududlarining Qoraxoniylar davlati tarkibiga o'tishi yerli aholi etnik tarkibida ham muhim o'zgarishlarni vujudga keltiradi. Qoraxoniylar hokimiyatining bu hududga yoyilishi, ayni zamonda, Go‘zal va nafis qadimgi turkiy, ya’ni eski o'zbek adabiyotining yuksak badiiy namunalari hisoblangan Mahmud Qoshg‘ariy, Yusuf Xos Hojib va Ahmad Yugnakiylarning betakror ijodiyoti bunga yorqin dalil bo‘la oladi.	sharqiy hududlardan turkiy qavmlar, elatlarning bu yerlarga kelib, o'rnashib, o‘troqlashuviga sezilarli ta'sir ko‘rsatadi. Bu esa, shubhasiz, o‘zbek xalqining etnik shakllanish jarayoniga ta'sir etadi. Ayni chog'da turkiy tilning iste’mol doirasi to'xtovsiz kengayib bordi. Shu bilan birga bu tilning mahalliy xalq, elatlarning adabiy tili sifatidagi mavqeyi va maqomi ham tarkib topib bordi.