VARIANT 2
A bo‘lim
Talaba xohlagan IKKITA mantiqiy savolga javob yozishi shart.
Logoreya nima? Misollar keltiring.
Yurist o‘z nutqining ta’sirchanligini saqlab qolishi uchun nutqda yo‘l qo‘ymaslik kerak bo‘lgan muayyan xatolarni aniq bilishi lozim. Xususan, nutq buzilishiga olib keladigan quyidagi jihatlarga alohida e’tibor qaratish kerak. Logoreya – nutqda yuqori darajadagi faollik, ko‘p so‘zlash, so‘zlayotganda o‘z savollariga javobni kutmasdan turib, bir mavzudan boshqasiga o‘tish. Har bir yurist muloqot jarayonida yuqorida sanab o‘tilgan holatlardan xoli nutq yarata olsagina, o‘zida liderlik sifatlarini shakllantira oladi.
2. OAV vakili (bloger) biror masalada sharh yoki izoh so‘rab murojaat etganida, IIO xodimi qanday yo‘l tutishi kerak?
3. IIO faoliyati bilan bog‘liq dezinformatsiyaga misol keltiring.
Dezinformatsiya - bu yolg'on ma'lumotni qasddan va maqsadli tarqatish. Ushbu atama odatda jamoatchilik fikriga ta'sir ko'rsatishga qaratilgan yolg'on ma'lumotni yolg'on tarqatish maqsadida uyushtirilgan kampaniyani tasvirlash uchun ishlatiladi. So'nggi yillarda ushbu atama, ayniqsa, salbiy siyosiy kampaniyalar strategiyasi sifatida "soxta yangiliklar" ni ijtimoiy tarmoqlarda tarqatish bilan bog'liq bo'ldi.
4. Xabadorsizki, tezkor va maxsus xizmatlarning avtotransportlari xizmat majburiyati tufayli, oxirgi zarurat sifatida qoidalarga rioya qilmasliklariga yo‘l qo‘yiladi (https://t.me/mjtk_uz/22). Biroq bu kabi vaziyatlar ijtimoiy tarmoqlarda mutlaqo boshqacha talqin etiladi. Mana shunday holatga oid hodisalarni tahlil qiling.
B bo‘lim
Talaba xohlagan BITTA kazusga javob yozishi shart.
1. Surxondaryoda yashagan Hasan Xushmatovni Ichki ishlar xodimlari majburlab idoraga olib ketib, vaxshiylashcha qiynab o‘ldirgani haqida murojaat tarqaldi. Bu haqdagi xabarlarni PR qoidalari asosida tahlil qiling. IIO faoliyati haqida tarqatiladigan bu kabi xabarlarni ham oddiy fuqaro, ham IIO xodimi sifatida tahlil qiling.
2. Ritorikaga oid manbalarda “Tomoshabinlarning faqat aqliga emas, qalbiga ham murojaat qiling”, deyiladi. Notiq-huquqshunos sifatida bu iborani qanday sharhlagan bo‘lardingiz? Fikringizni misollar yordamida mustahkamlang.
Nutq madaniyati, notiqlik san’ati – ritorikaga hamma zamonlarda katta qiziqish bilan qaralgan. Ritorika alohida ta’limot sifatida qadimgi Rim va Afinada shakllangan, lekin bundan oldinroq Misr, Ossuriya, Bobil, Hindistonda paydo bo‘lgan deb taxmin qilinadi. Shuningdek, Markaziy Osiyo tarixida ham voizlik (notiqlik) qadimdan davom etib kelayotgani haqida ma’lumotlar mavjud. 8 Aristotel “Poetika” asarida notiq oldiga quyidagilarni vazifa qilib qo‘yadi: materialni har tomonlama tayyorlash; materialni joylashtirish rejasini belgilash; materialni o‘zlashtirish, nutq qurilishini to‘g‘rilash; notiqning nutq materialini o‘rganishi; materialni so‘z bilan ifodalash; materialni talaffuz qilish, ya’ni nutq jarayoni.
Notiqning ommaviy nutqni tayyorlash va uni so‘zlash bo‘yicha faoliyati – san’at, ijodiy faoliyat. Bu yuqori darajadagi mahoratdir. Sitseron shunday yozgan: “Notiq har qanday masalani uning mohiyatini bilgan holda, izchil va chiroyli, viqor bilan turib bayon eta oladigan kishidir”. Ommaviy nutq nazariyasida “notiqlik san’ati” notiqning ommaviy nutqni tayyorlash va so‘zlash bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarining majmui sifatida tushuniladi. U qisqacha ma’lumotlarni shakllantirish va materiallarni to‘play olish, tinglovchilarga muayyan ta’sir ko‘rsatish maqsadida nutq tuzish va omma oldida so‘zlay olish san’atidir. Lug‘atlarda notiqlik san’ati tushunchasi chiroyli so‘zlash tushunchasiga sinonim sifatida keltiriladi. Chiroyli so‘zlash deganda esa chiroyli, ishonarli gapira olish, notiqlik iste’dodiga ega bo‘lish, notiqlik usullarini qo‘llash bilan tuzilgan chiroyli nutq tushuniladi. Uning yana bir ma’nosi ritorikani o‘rganadigan fanni anglatadi. Hozirgi zamon lingvistlari “chiroyli nutq so‘zlash” tushunchasining ikkita ma’nosini ajratib ko‘rsatadi. 1. Tabiat bergan iste’dod, so‘zdan foydalanish san’ati. 2. Notiqlik san’atining kasbiy muloqotning turli sohalarida chiroyli monologik nutq tuzish qoidalarini o‘rganadigan sohasi
Do'stlaringiz bilan baham: |