Валюта рискини ҳимоя қилиш молиявий йўқотишларни бартараф этишнинг мукаммал усули ҳисобланади

Валюта хатарларидан ҳимоя қилиш - молиявий йўқотишларни истисно қилиш имконияти
Ташқи савдо операцияларининг мақсади товарларни эквивалент айирбошлаш ёки олинган товарлар учун маблағларни олишдир. Битимни амалга оширишда бир томон доимо чет эл валютасидан фойдаланади.
Кўпгина мамлакатлар валюталари сузувчи режимга ўтгандан сўнг, валюта курсларининг ўзгариши тартибсиз бўлиб, халқаро операцияларни қийинлаштиради. Шу сабабли, валюта курсининг беқарорлиги шароитида валюта рискларидан ҳимояланиш энг долзарб ҳисобланади. Шартномаларнинг долларда тузилиши бир томоннинг манфаатларини кафолатламайди.
Бундай ҳолларда экспорт валюта тушумларини ҳозирги пайтда барқарорроқ валютага нисбатан валюта банди билан суғурталанг. Кейин шартномада тўлов, масалан, шартномани бажариш санасидаги валюта курси бўйича белгиларда амалга оширилиши кўрсатилиши керак. Бундай ҳимоя АҚШ долларининг мумкин бўлган қадрсизланиши туфайли йўқотишлардан кафолат бўлиб хизмат қилади.
Валюта рискларининг таърифи ва таснифи
Валюта рисклари муқаррар равишда молиявий сектордаги кўплаб операциялар билан боғлиқ. Валюта хатарларини аниқлаш ва таснифлаш молиявий операцияларни янада оқилона режалаштириш ва амалга оширишга ёрдам беради. Бир нечта хавф турлари мавжуд:
-оператив - маълум валюта суммалари бўйича молиявий операцияларни амалга оширишда пайдо бўлади;
-таржима - бундай рисклар узоқ бозорда (масалан, бошқа мамлакатда) баҳоланганда активлар ёки мажбуриятларнинг тахминий ва реал қиймати ўртасидаги номувофиқлик билан боғлиқ;
-иқтисодий - глобал молиявий ўзгаришлар олдиндан айтиб бўлмайдиган тарзда муайян операцияларга таъсир қилиши мумкин.
Банк фаолиятида валюта риски
Алоҳида-алоҳида, баъзида банк ишида маълум бир банк ташкилотининг фаолияти билан боғлиқ бўлган валюта риски мавжуд. Банкнинг жорий маблағларини хорижий активларга ҳар қандай қўйилмалари, шунингдек, бошқа турдаги молиявий операциялар банкнинг ўзига таъсир қилиши мумкин. Яқин келажакда фоиз ставкаларининг ноаниқлиги банк томонидан муайян операцияларни амалга оширишда қабул қилинадиган қарорларга жиддий таъсир қилади. Ноаниқлик қанчалик юқори бўлса, банкнинг ўзи рисклари қанчалик баланд бўлса, ташкилот инвестицияларни режалаштиришга шунчалик эҳтиёткорлик билан ёндашади.
Валюта банди
Замонавий молиявий операцияларда валюта банди бозор конъюнктурасининг олдиндан айтиб бўлмайдиган ўзгариши билан боғлиқ баъзи рискларни бартараф этиш учун ишлатилади. Бундай восита зарур, чунки транзактсия вақти бир неча кундан бир неча ойгача бўлиши мумкин, бунда валюта курслари ўзгаради. Валюта банди - бу битим қиймати танланган вақт учун энг барқарор бўлган бир ёки бир нечта валютага (валюталар савати) боғланган келишувдир.