Valyuta kursi

2019 - 2021-yillarda xalqaro pul oʼtkazmalari orqali respublikaga kelib tushgan valyuta mablagʼlari hajmi
mln.АQSh doll.

2021-yilda milliy valyutaning almashuv kursi dinamikasi ichki valyuta bozoridagi talab va taklif faktorlari hamda tashqi omillar taʼsirida shakllandi.

Xususan, respublikada iqtisodiy va investitsion faollikning tezlashishi natijasida valyutaga boʼlgan talabning oʼsishi oʼz navbatida qulay tashqi sharoitlar va jahonda asosiy eksport tovarlarimizga boʼlgan narxlarning oshishi fonida xoʼjalik yurituvchi subyektlar va aholi tomonidan valyuta taklifining koʼpayishi bilan muvozanatlandi.
Natijada, hisobot yilida milliy valyutaning АQSh dollariga nisbatan kursi 3,4 foizga qadrsizlandi. Milliy valyutaning АQSh dollariga nisbatan qadrsizlanishi 2020-yilda 10,1 foizni hamda 2019-yilda 13,9 foizni tashkil etgan.
2021-yilda real samarali almashuv kursi indeksi savdo-hamkor davlatlar
valyuta kurslarining qadrsizlanishi hamda ichki inflyatsiyaning hamkor davlatlar inflyatsiya darajasiga nisbatan yuqoriroroq boʼlishi hisobiga 5,2 foizga mustahkamlandi.


2.2. Valyuta siyosati va valyuta bozorining asosiy segmentlari taxlili
Valyuta bozorida tegishli bozor segmentlari tomonidan birlashtirilgan turli mazmundagi operatsiyalar amalga oshiriladi. Banklararo valyuta bozorining asosiy segmentlari naqd pul bozori (joriy kurs bo'yicha operatsiyalar bozori yoki telegraf o'tkazmalari operatsiyalari, G'arb adabiyotida "spot" bozor deb ham ataladi) va derivativlar bozori (yoki valyuta bozori). davr uchun operatsiyalar). Naqd pul bozorida (“slot” bozori) valyutalarni sotib olish va sotish bitim tuzilgan kundan keyin ikki ish kuni ichida hisob-kitob shartlari bo‘yicha va u tuzilgan paytdagi kurs bo‘yicha amalga oshiriladi. Valyuta bozorining bir qismi bo'lgan naqd pul bozori ham uzluksiz ishlaydi. Bu shuni anglatadiki, uning ishtirokchilari valyutani butun faoliyati davomida sotib olishlari yoki sotishlari mumkin. Har qanday valyutaning ayirboshlash kursi spot bozorda AQSh dollariga nisbatan belgilanadi, shu bilan birga ma'lum bir vaqtda boshqa valyutalar o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri bog'liqlik bo'lmasligi mumkin. Valyuta operatsiyalarining uzluksizligi va valyuta kurslarining doimiy ravishda belgilanishiga qaramay, ayrim moliya markazlarida turli mamlakatlarda uning davomiyligi har xil bo'lgan "fiksatsiya" deb ataladigan tartib mavjud. “Fiksing – bu har bir moliya markazida o‘tkaziladigan asosiy bozor ishtirokchilarining davriy yig‘ilishlari chog‘ida turli valyutalar kurslarini, ya’ni ularning kotirovkalarini rasman aniqlash jarayoni.
Valyuta bozori umumiy aylanmasida boshqa segmentlar orasida operatsiyalar hajmi bo'yicha naqd pul bozori deyarli birinchi o'rinni saqlab kelmoqda..
2021-yil davomida tashqi savdo aylanmasining jadallashishi kuzatildi. Eksport tushumlari hajmi (oltin eksportini hisobga olmaganda) oʼtgan yilga nisbatan 34 foizga oʼsib, 11,6 mlrd. АQSh dollariga yetdi. Import toʼlovlari oʼtgan yilga nisbatan 25 foizga oshib, 25,7 mlrd. АQSh dollarini tashkil etdi. Ichki valyuta bozorida chet el valyutasiga boʼlgan talabning umumiy hajmi 2021-yilda 26,1 mlrd. АQSh dollarini tashkil etib, 2019 va 2020-yillarning tegishli davrlariga nisbatan mos ravishda 1,7 va 1,3 barobarga oshdi.