O‘zbekiston Respublikasi hududida chet el valyutasini sotib olish va sotish bo‘yicha operatsiyalarda valyuta kursi chet el valyutasiga bo‘lgan talab va taklifdan kelib chiqib, shartnomaviy asosda belgilanadi.
O‘zbekiston Respublikasi valyutasining chet el valyutasiga nisbatan kursini aniqlashda faqat bozor mexanizmlaridan foydalaniladi.
Markaziy bank chet el valyutasini sotib olish va sotish tartibini belgilashda chet el valyutasiga bo‘lgan talab va taklif asosida valyuta kursini aniqlash uchun shart-sharoitlar yaratilishini nazarda tutadi.
VALYUTA POZITSIYASI
Valyuta pozitsiyasi – dilerning talab va majburiyatlarini nisbati. U ikki qismdan iborat, ya’ni “uzun” va “qisqa” pozitsiyadan.
“Uzun” pozitsiyada dilerning talablari aks etadi. Talablar esa, diler tomonidan valyuta sotib olinganda hosil bo’ladi.
“Qisqa” pozitsiyada dilerning majburiyatlari aks etadi. Majburiyatlar esa, diler tomonidan valyuta sotilganda hosil bo’ladi.
№
operatsiyalar
Valyuta pozitsiyalari
Sotib olingan (talab)
Sotilgan (majburiyat)
Funt-sterling
dollar
marka
Shv. franki
dollar
marka
1000
f.st
1550 dol.
1000
1550
900 dol.
2295 marka
1000
650
2295
2000 dol.
4000
1000
1350
4000
2295
3950 marka
1000 f.st.
1350
1655
4000
Kurs bo`yicha f.st.ga o`rkazish
870.968
418.987
222.278
1.55 doll=1 f.st.
3.95 marka=1f.st.
3.255 shv. fr.=1 f.st.
Jami: f.st.
1289.955
1222.278
Daromad: f.st.
61.677
VALYUTA POZITSIYASI
YOPIQ VALYUTA POZITSIYASI
OCHIQ VALYUTA POZITSIYASI
OCHIQ VALYUTA OPERATSIYASI Agarda dillerning talablari majburiyatlaridan ko‘p bo‘lsa, unda valyuta pozitsiyasi “uzun” pozitsiya bo'yicha ochiq hisoblanadi. Agarda dillerning majburiyatlari talablaridan ko‘p bo‘lsa, unda valyuta pozitsiyasi “qisqa” pozitsiya bo‘yicha ochiq hisoblanadi. Dillerning talab va majburiyatlari o‘zaro teng bo‘lsa, unda valyuta pozitsiyasi yopiq hisoblanadi.
Valyutani tartibga solish
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki valyutani tartibga soluvchi davlat organidir.
Vakolatlari:
norezidentlar tomonidan O‘zbekiston Respublikasi hududida, shuningdek rezidentlar tomonidan O‘zbekiston Respublikasi hududida va uning tashqarisida amal qilinishi majburiy bo‘lgan normativ-huquqiy hujjatlarni qabul qiladi;
valyuta operatsiyalarini amalga oshirish qoidalarini belgilaydi;
valyuta birjalari faoliyatini litsenziyalaydi va tartibga soladi;
Valyutani tartibga solish
banklar uchun ochiq valyuta pozitsiyasining limitlarini belgilaydi;
O‘zbekiston Respublikasi banklari uchun valyuta operatsiyalari hisobi va hisoboti shakllarini hamda ularni taqdim etish tartibi va muddatlarini belgilaydi;
tashqi sektor statistikasini tuzish uchun barcha rezidentlar va norezidentlar tomonidan taqdim etilishi majburiy bo‘lgan valyuta operatsiyalarining hisobi va hisoboti shakllarini belgilaydi;
O‘zbekiston Respublikasi banklarining valyutani tartibga solish to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etishga doir faoliyatini tartibga solishni va nazorat qilishni amalga oshiradi.
Markaziy bank O‘zbekiston Respublikasida va uning tashqarisida valyuta operatsiyalarining barcha turlarini amalga oshirish huquqiga ega.