Valeologiya asoslari

Giyohvand bemorlarni davolash
Bunday bem o rlar narkologik yoki psixoterapevt statsionarda 60 
kun davolanadilar.
N ark o m an lar narkotik m oddalarni qabul qilishni to 'x ta tish d a n
qo'rqadigan irodasiz odamlar. U lar narkotik m oddalarni iste’mol qilgan 
davr (albesitinents) da o'zlarini ju d a yom on his etadilar. Statsionarda 
b a rc h a sharoit yaratilib, narkotik m o d d ala rn in g kiritilishiga y o 'l 
qo'ym aslik kerak. N arkom an lar kun m obaynida faol m ehnat faoliyati 
bilan band bo'lishlari kerak. Tibbiy xodim lar giyohvandlarga e ’tiborli 
b o'lib, ularni hurm at qilishlari zarur. Agar bo'shashib, kayfiyati tushib 
yurgan b em o rb ird a n xursand, sergap bo'lib qolsa, dem ak u qaerdandir 
narkotik m oddani topib iste’mol qilgan b o'lad i.
Bunday holda narkotik m odda olingan m anbani topib, aybdorlam i 
jazolash kerak.
Ayniqsa, davolashning oxirgi 2-3 haftalarida ehitiyot bo'lish lozim, 
chunki bu davrda giyohvand narkotik m od dani ju d a qabul qilgisi 
keladi. Bu davrda b em o rlar qarovsiz b o 'lib , davolash yaxshi natija 
berm ayotganidan noliydilar, statsio nard an chiqib ketish y o'llarini 
izlaydilar. Agar b em or statsionardan chiqarib yuborilsa u yana giyoh- 
vandlik yo'liga kirib ketadi. Bem orni davolash ishlari psixoterapiya 
bilan birga olib borilishi kerak. Tibbiy xodim lar bem orlarni tuzalishga 
ishontirishlari, narkotik m oddalarning organizm uchun jud a zararli 
ekanligini tushuntirishlari lozim.
N asha, m arixuana va boshqa narkotiklar bilan o 'tk ir zaharlanganda 
oshqozon yuviladi, organizm dagi narkotik m oddani zararsizlantirish 
uchun bem orga turli dorilardan ukol qilinadi. Organizm ning quw atini 
oshiruvchi, tetiklashtiruvchi d orilar berilishi kerak. O dam o 'z joniga
80

---

qasd qilish m aqsadida k o ‘p m iqdordagi uyqi dorisini ichganda kuchli 
zah arlan ad i, b u nd ay b e m o rn i shifoxonaga joylashtarib, narkologiya 
b o i i m i d a d a v o la n a d i. Bu e r d a b e m o r n in g o s h q o z o n i k a liy
p e rm an g an ati eritm asi b ilan yuviladi. O piy p re p a ra tla ri (m orfiy, 
kodeini, p rom edo l) bilan o ‘tk ir z a h arlan g an d a oshqozon b ir necha 
m arta yaxshilab yuviladi, yurak faoliyatini kuchaytiruvchi ukol qilinadi.
S huni aytish kerakki, m orfiy nafas m arkazini shikastlab, b a ’zan 
nafas olishni t o ‘xtatadi.
G iyohvand organizm idagi zaharlanish darajasini kamaytirish uchun 
bem orlarga sulfazin, un ito l, glitserofosfat kalsiy, fitin kabi dorilardan 
ukol qilinadi, V, V2, V( ,S, E, A vitam inlardan kom pleks ukol qilinadi.
O g‘ir zaharlanish ho latlarid a q o n to zalan ad i, qonga ultrabinafsha 
nur beriladi. B undan tashqari, bem o rlarg a organizm ni mUAtahkam- 
lovchi, tin ch lan tiru v ch i Shm id, Seppa kabi m iksuralardan bir kunda 
uch qoshiqdan beriladi. G iyohvand bem orlarga kechki sayr, iliq oyoq 
vannasi b u y u rila d i. S h u n in g d e k , n in a b ilan d avolash m u m k in . 
G iyohvandlarni davolash 3 b osqichda olib boriladi. Birinchi bosqich
— b em o rn i narkotik m o ddalarn i iste’m ol qilishdan qaytarish. Bu 
m o d d alard an qaytarish ning uchta: tez, sekin, t o ‘satd an qaytarish 
usullari mavjud. T o ‘satdan qaytarish k o 'p in ch a yoshlarda q o ila n ila d i. 
Asta-sekinlik bilan qaytarish keksalarda q o ila n ila d i.
Ikkinchi bosqich faol davolash b o iib , psixoterapiya va uxlatish 
u su llarid an fo y dalan iladi. S h u n in g d e k , bu davrda m e h n a t bilan 
davolash ham foydalidir.
U c h in c h i b o sq ic h d a uy s h a ro itid a b e m o rn i d avo lash davom
ettiriladi, bu n da b e m o r dispanser n azo ratid a b o ia d i.
Davolashni m ustahkam lovchi terapiyaga quyidagilar kiradi: birinchi 
yilda b e m o r dispanser sh aro itid a b ir oyda bir m arta dispanserga 
qatnaydi; ikkinchi yilda bir yilda bir-ikki m arta, u ch in ch i yili 4 oyda 
bir m arta dispanserga borishi kerak.
Toksikom an bem orlarni davolash narkom anlarni davolash kabidir. 
Bunda gipnoz bilan davolash yaxshi natija beradi. G ip n o z seanslari
10 kungacha h ar kuni qaytariladi.

---