Ва ўрта махсус таълим вазирлиги


vI. МОДДАЛАРНИНГ БИОМЕМБРАНАЛАР ОРҚАЛИ



Download 4,37 Mb.
bet34/70
Sana18.04.2022
Hajmi4,37 Mb.
#559954
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   70
Bog'liq
biofizika

vI. МОДДАЛАРНИНГ БИОМЕМБРАНАЛАР ОРҚАЛИ ташилиши
6.1. Диффузия ва ўтказувчанлик
Диффузия алоҳида молекула ва ионларнинг тартибсиз ва спонтан ҳаракатига боғлиқ. Масалан, аммиакнинг сувли эритмаси солинган идиш оғзини очиқ қолдирсак, маълум вақтдан кейин бутун хонага унинг ўткир ҳиди тарқалиб кетади. Бу жараён аммиак молекулаларини диффузияланиши билан тушунтирилади. Молекулалар ва ионлар юқори концентрацияли томондан паст концентрацияли томонга градиенти бўйича ҳаракатланса, диффузиянинг бундай тури оддий диффузия деб аталади. Шу билан бирга улар ҳар хил йўналишда Браун ҳаракати кўринишида ҳам ҳаракатланиши мумкин.
Диффузияда ҳар бир молекула типи ўзининг концентрация градиенти бўйича ҳаракатланади. Масалан, ўпкада кислород қонга диффузияланади, шу билан бир вақтда углерод (II)-оксиди қондан альвеолаларга диффузияланади. Ёғда эрувчи моддалар мембраналарнинг липид матрискида эриб, ундан осонлик билан ўтади. Сув ва сувда эрувчи диаметри кичик ионлар мембранадан ҳар икки томонга ўта олади.
Ҳужайрага О2 диффузияси юқорида ифодаланган концентрация градиенти асосида бориб, ҳужайранинг кислородга эҳтиёжи, яъни оксидланиш реакциялари қийматига боғлиқ ҳолда амалга ошади ва бунда СО2 кўпайиши кузатилса, авторегулятив процесслар ишга тушиб, кислородга нисбатан градиент пасайтирилади.
Биологик мембраналар орқали электр зарядига эга бўлмаган, нейтрал моддаларнинг ўтиш жараёни диффузия ҳисобланади. Бу жараён дастлаб Фик томонидан ўрганиб чиқилган ва миқдорий жиҳатдан қуйидагича ифодаланади:
J = - Ddc/dx
Бу ерда: J - модданинг биомембрана орқали оқими; D – диффузия коэффицентини ифодалайди.

Яъни мембрана орқали моддаларнинг диффузияланиш оқими модданинг концентрация фарқи бўйича ҳаракатланувчи кучига тўғри пропорционал ҳисобланади.


Бунда: D = RTu га тенг.
Бу ерда: R - газ доимийси; T – абсолют ҳарорат; u – ион ҳаракатчанлигини ифодалайди.

Диффузия тезлиги Фик қонунига мувофиқ белгиланади, бу қонунга кўра диффузия тезлиги (dm/dt) концентрация градиентига (dс/dх) ва модда диффузияланувчи соҳа юзаси (S) га пропорционал бўлади:



Download 4,37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish