Va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi navbahor tumani kasb-hunar maktabi "tasdiqlayman"

Download 17,52 Mb. bet 57/244 Sana 05.01.2022 Hajmi 17,52 Mb. #318172

Bog'liq
mashina tarktor O'MT

Bu sahifa navigatsiya:

• Yangi mavzu bayoni Mavzu : QISHLOQ XOJALIK AGREGATLARINING ENERGETIKA VOSITALARI VA TASNIFI Reja: 1.

3- bosqich Yakuniy (10 min)

Mashg’ulot yakuni: 3.1. Faol ishtirok etgan o’quvchilarni baholaydi va rag‘batlantiradi.(3.1-ilova) Uyga vazifaning berilishi: 3.2.Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo’riqnoma beradi. 2-Mustaqil ish: Traktor va qishloq xo'jalik mashinalarining texnikaviy , iqdisodiy foydalanish sifat ko'rsatkichlarini yo'zib kelish.. (3.2-ilova). 3.3.Foydalanilgan va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yhatini beradi.(3.3-ilova)

Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar. Bilib oladilar.

T/r	Qishloq xo’jaligida bajariladigan ishlar	Foydalaniladigan texnikalar
1

Yangi mavzu bayoni
Mavzu : QISHLOQ XOJALIK AGREGATLARINING ENERGETIKA VOSITALARI VA TASNIFI
Reja:

1. Qishloq xo'jalik ishlab chiqarishning energetik vositalari

2.Qishloq xo'jalik agregatlari tushuncha va ularni umumiy tasnifi

3.Mashina -traktor agregatlariga qo'yiladigan asosiy talablar.. Zamonaviy so'ngi rusumdagi energetik vositalar va ularning afzalliklari..

l/Qishloq xo'jalik ishlab chiqarishining energetik vositalari. Qishloq xo‘jaligining energetika bazasi an’anaviy va noan’anaviy qayta hosil qilinuvchi energiya man- balaridan foydalanishga asoslangan.

An’anaviy energiya manbalari qattiq, suyuq yoki gazsimon yonilghda ishlovchi energetika vositalarini hamda elektr uzatish tarmoqlarini o‘z ichiga oladi.

Noan’anaviy (qayta hosil qilinuvchi) energiya manbalari quyosh, shamol, geotermal suv, organik chiqindilar energiyasidan foydalanishga asoslanadv

Keyingi paytda noan’anaviy energiya manbalaridan foydalanishga e’tibor kuchaymoqda. Chunki, bu manbalar amalda behisob bo‘lib, ularni qazib olish ehtiyoji yo‘q, ekologik jihatdan toza. Lekin ularning ko‘pchiligi katta xarajatlar hisobiga olinishi shu kunning muammolaridan biri bo‘lib turibdi.

Odatda an’anaviy va qayta hosil qilinuvchi noan’anaviy manbalar energiya vosi- talarida issiqlik, yorug‘lik, kinetik energiyaga yoki mexanik energiyaga aylantiriladi.

Qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishini mexanizatsiyalash uchun ishlatiladigan energetik vositalar harakatlanuvchi, qisman ma’lum bir chegarada harakatlanuvchi va qo'zg‘almas turlarga bo‘linadi.

Harakatlanuvchi energetika vositalari yerga ishlov berishda, qishloq xo‘jalik ekinlarini ekish, hosilni yig‘ib olish hamda tashishda keng qo'llaniladi.

Traktorlar va avtomobillar, o’ziyurar kombaynlar va turli motorlashtirilgan mashinalar harakatlanuvchi energetika vositalari turiga kiradi.

■ Qisman ma’lum bir chegarada harakatlanuvchi energetika vositalari kanatli yoki kanat-traktorli tortish chig‘irlarini hamda relsda yuruvchi yoki dalaning max- sus ajratilgan uchastkasida harakatlanuvchi ko‘prikli tizimlarni o‘z ichiga oladi?

Qo’zg’almas (statsionar) energetika vositalaridan issiqlik olish, elektr energiyasi hosil qilish hamda turli qishloq xo’jalik mashinalari va qurollari yuritmalarini ish- latish uchun foydalaniladi.

Ular tarmoqlardagi elektr energiyasidan hamda energetik yoki issiqlik ichki yonuv dvigatellaridan olingan energiya hisobiga ishlaydi.

Qo'zg'almas energetika vositalari energiya resurslarining yarmidan ko‘prog’i chorvachilik binolarini isitishga, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini quritishga, issiqxonalardagi tuproqni isitishga, yangi mahsulotlarni sovutish va muzlatishga boshqa texnologik jarayonlarga sarflanadi.

Elektr dvigatellari turli qishloq xo‘jalik mashinalarida yuritma sifatida qo‘lla ladi (yem-xashak tayyorlash, suv ta’minoti va b.).

Shu maqsadlar uchun issiqlik ichki yonuv dvigatellari ham ishlatiladi. Ularc avtonom elektr energiyasi manbalari (dizel-elektrostansiya)da keng foydalaniladi.

Harakatlanuvchi va qo‘zg‘almas (statsionar) energetika vositalari keng tarq gan bo‘lib, ular qishloq xojalik ishlab chiqarishi jarayonlarini jadallashtirish mehnat unumdorligini oshirish asosi bo‘lib xizmat qiladi.

Qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishida traktorlar asosiy energetik vosita hisoblai di. Mamlakatimizda qishloq xo‘jalik traktorlari turli tabiiy sharoitda, ya’ni te yerlarda hamda tog‘ etaklari va tog‘li tumanlardagi past-baland maydonlarda latiladi. Bularning hammasi traktorlarni tanlash va ulardan foydalanish usullar ma’lum talablar qo‘yadi.

Traktor tanlashda undan foydalanish sharoiti (yerning relyefi, maydonr. konfiguratsiyasi va katta-kichikligi, tuproqning solishtirma qarshiligi va bosk. lar)ni, shuningdek, ayrim ishlar (yerni ishlash chuqurligi, o‘g‘itlarni solish urug‘larni ekish chuqurligi, ekish sxemasi, qator oralarining kengligi va bosh. lar)ga qo‘yiladigan agrotexnikaviy talablarni hisobga olish kerak.

Nam yerlarda gusenitsali traktorlar, botqoqliklarni quritishda kengaytirii. gusenitsali traktorlar, tog‘li tumanlarda tik qiyalikda ishlaydigan traktorlar ish’. ladi. Katta maydonlarni ishlashda va qiyin ishlarni bajarishda (yer haydash, ye: chuqur qilib yumshatish va boshqalarda) quwati katta traktorlardan foydalani maqsadga muvofiq. Qator oralarini ishlashda traktorlar kerakli yo‘l tirqishiga . bo‘lishi, g‘ildiraklari orasidagi masofa rostlangan bo'lishi, bundan tashqari, is lash vaqtida o‘simliklarni shikastlamaslik uchun gusenitsa yoki g‘ildiraklar . yetarlicha tor bo'lishi kerak.

Traktorlarni tanlashda tuzilayotgan mashina-traktor agregati yetarlic manyovrchan (ayniqsa, uncha katta bo‘lmagan maydonlarni ishlashda) bo‘lishi va mahsulot birligiga eng kam mehnat hamda yonilg’i sarflab, maksimal unumdc- likka erishishni, qishloq xo‘jalik ishlarini unumli qilib bajarishni ta’minlashga ha intilish kerak.

Qishloq xo‘jaligida mexanizatsiyalashtirilgan ishlarni energiya ishlab beruvc qism (dvigatel), uzatish mexanizmi va ish mashinalarining yighndisidan ibor mashina agregatlari bajaradi. Bir qator ishlab chiqarish jarayonlarini bajarish. energiya ishlab beruvchi qismi traktordan iborat bo‘lgan mashina-traktor agregz i ishlatiladi. Mashina-traktor agregati qishloq xo‘jaligidagi dala ishlarini mexanizi tsiyalashtirishning asosiy vositasi hisoblanadi. Harakatlanuvchi agregatlar bilan b qatorda, o‘ziyurar agregatlar ham bo‘ladi. Bu mashinalarda dvigatel, uzatish mexanizmi va ish mashinalari birlashgan bo‘ladi (bularga o‘ziyurar kombaynlar, o‘ziyurar shassili agregatlar kiradi).

Mashina-traktor agregatlari quyidagi belgilariga qarab boMinadi: qishloq xo'jaiik ishlarini bajarish usuliga ko‘ra, qo‘zg‘aluvchan (doimiy harakat vaqtida ish bajaradigan) — yer haydash, ekish, ko‘chat ohqazish mashinalari; qo‘zg‘almas (bir joyda turib ishlaydigan) — siljimaydigan; malum darajada qo‘zg‘aluvchan — kanat sistemalari (bunda ish vaqtida traktor yoki lebyodka qo‘zg‘almas holda qolib, mashina (qurol)ning o'zigina kanat bo‘ylab siljiydi) kabi xillarga bo‘linadi.

Qishloq xo'jalik mashinalarining tarkibiga ko‘ra, bitta operatsiyani bajaruvchi bir xil tipdagi mashinalar (qurollar)dan iborat oddiy, bir vaqtning o'zida bir nechta operatsiyani, masalan, kultivatsiya va boronalash yoki yer haydash, yer yuzasini tekislash hamda kotok (g‘altak) bostirish va boshqalarni bajaruvchi turli tipdagi mashinalar (qurollar)dan iborat kompleks-, bir vaqtda barcha operatsiyalarni bajaruvchi turli xil bir nechta organni bitta mashinaga biriktiruvchi kombaynlarga bo‘linadi.

Kompleks agregatlar bilan ishlaganda, ko‘p hollarda traktorlarning yuklanish darajasi (ayniqsa, quvvati katta bo‘lgan traktorlardan foydalanilganda) ortadi; shu bilan birga vaqt bo‘yicha uzilishi bo‘lmaydi; ikki xil va undan ortiq ish bajariladi; yerga ishlov berishda ishlangan maydon bo‘ylab yurishni yo‘qotish hisobiga traktor yurish apparatining ish sharoiti yaxshilanadi (shatakka olish, traktorni ishlatishga sarf kamayadi). Natijada turli mashinalarning ishini birlashtirish hisobiga mehnatni tejashga erishiladi, unumdorlik ortadi, yonilg‘i kam sarflanadi. <

3-mavzu:

Download 17,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: