Va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi navbahor tumani kasb-hunar maktabi "tasdiqlayman"

1	2
3
	Darsga qatnashganlik darajasi	0,5
	Amaliy mashg`ulot darslariga tayyorgarligi, adabiyotlardan konspekti, so`zga chiqishi, mustaqil ish mavzulari bo`yicha aqliy hujumlar qilishi.	1,0
	Mustaqil ta’lim soatlarida bajargan ishlari, qilgan taqdimoti hamda berilgan qo`shimcha topshiriqlarni bajara olishi.	1,0
	Ilmiy to`garakda aqliy hujum bilan chiqishi, fan oyligida, tadbirlarda faol qatnashishi;	1,0
	Mavzular bo`yicha multimediyalar, slaydlar,.tayyorlash,	1,0
	Fan bo`yicha testlar, aqliy hujum, mustaqil topshiriqlarni bajara olish tarzida bilimlar, malaka va ko’nikmalar tekshiriladi	0,5
	Jami:	5

Nazariy darsning asosi bayon qilinadi (2.4-ilova)
Mavzu :Don va dukkakli ekinlarni hosilini yigishtirish texnologiyasi

Reja :

1.Don va dukkakli ekinlari hosilini o'rib yig'ishning umumiy xususiyatlari. Agrotalablar

2.O'rib-yig'ish usulini tanlash

3.Agregatlar tuzish va ularni ishga tayyorlash qoidasi

Don va dukkakli ekinlarning hosilini yig‘ishtirish texnologiyasi. Res­publikamizning don mustaqilligini ta’minlashda yetishtirilgan g'alla hosilini tez va nobud qilmasdan yig'ishtirib olish muhimdir. Buning uchun o'rim-yig'imni mahal- liy sharoitga moslab tashkil etish mavjud texnikani ishga sifatli tayyorlab, undan unumli foydalanish kerak.

O'rim-yig'im usulini xo'jalikning tuproq iqlimi sharoitiga hosilni yetishtirish usuliga, mavjud texnikaning turi va sonini e’tiborga olgan holda quyidagicha tan­lanadi:

55. 
    Xo'jalikda g'alla kombaynlari yetarli bo'lsa, sug'oriladigan yerlarni takroriy ekinlarga tez bo'sliatib berish talab qilinmasa, g'alla to'liq pishib yetilgandan keyin keng tarqalgan bir fazali usul, ya’ni hosil kombayn bilan o'rib olinib, bir yo'la donga ajratiladi, somoni esa dala chetiga chiqariladi.
    
56. 
    Namgarchilik ko'p bo'ladigan regionlarda esa ikki fazali usuldan foydalanish mumkin. G'alla dumbul davridan o'tib yetilgan davrda, ya’ni boshoqdagi don namligi 20...25 % gacha kamayganida, g'alla o'rgich yordamida o'rilib, qatorlarga uyumlar holida tashlab ketiladi. Bir necha kundan so'ng donning namligi 16... 18% gacha kamayganda kombaynga yig'gich o'rnatilib uyumlar yig'ishtiriladi, yanchila- di va don ajratib olinadi. Bu esa don nobudgarchiligini birmuncha kamaytiradi. Respublikamiz shimolida sholi o'rimida mazkur usuldan foydalanilsa, o'rim-yig'im kuzgi yog'ingarchilik boshlanmasdan tugallanadi.
    
57. 
    Xo'jalikda g'allani tez yig'ishtirib olish uchun texnika yetishmasa va sug'ori­ladigan yerlarni takroriy ekinlarga tezda bo'shatib berish kerak bo'lsa, ko'p fazali usuldan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Bunda:
    

8. 
   boshoqdagi don dumbullik davridan o'tib, yetilayotgan vaqtida, ya’ni nam­ligi 20...25 % gacha kamayganida o'riladi;
   
9. 
   o'rilgan g'alla imkoniyat qadar tezroq transportga ortilib, xirmonga yetkazi- ladi;
   
10. 
    xirmonga keltirilgan g'alla g'aramlanib boshoqdagi donning namligi 16... 18 % ga kamaygunga g'adar texnik vositalar yordamida quritiladi;
    
11. 
    quritilgan g'alla statsionarda ishlayotgan kombayn yordamida yanchiladiy
    

Agar uchinchi texnologiyadan foydalanilsa:

• 
  O'rilgan g'alla olib ketilganidan so'ng, dalani takroriy ekin ekishga tayyor- lashni 15...20 kun ertaroq boshlash mumkin.
  
• 
  Don dumbullik davrida boshoqdan to'kilishi kam bo'ladi, demak, nobudgarchilik keskin kamayadi.
  
• 
  G'allani kombaynda emas, nisbatan arzonroq bo'lgan o'rgich yordamida o'rish mumkin.
  
• 
  Hosil quritilgandan so'ng, g'aramlangan g'allani xirmonda kuzda muayyan fursatda (iyul-sentabr oylarida) statsionar kombaynda yanchish mumkin. Statsionar kombaynni uzluksiz ishlatilishi e’tiborga olinsa, xo'jalikdagi kombaynlarning soni ham keskin qisqaradi. Kombaynlardan to'kiladigan don esa xirmonda qoladi, demak, don nobudgarchiligi kamayadi.
  

G'alla o'rgichlarda o'rilib, so'ngra tirkalma-yig'ishtirgich yordamida tezda da- ladan olib chiqib ketilib, xirmonda maxsus tayyorlangan joyga uyumlanadi.

Xirmonga keltirilgan g'allaning eni 4,0...5,0 m, balandligi 3,0...4,0 m, bo'yi esa cheklanmagan holda g'aram shaklida to'planishi kerak. lyun-iyul oylarida havoning tabiiy harorati yuqori, namligi past bo'lganligi sababli don yanchish uchun tez yetiladi.