Va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi navbahor tumani kasb-hunar maktabi "tasdiqlayman"

Yonilg'i va moylash materiallari sarfi. Mashina-traktor agregatlaridan foy- dalanishda neft mahsulotlariga bo'lgan harajatlar barcha foydalanish (ekspluata- tsiya) xarajatlarining 15—25 foizini tashkil etadi. Agar bu xarajatlar yaxshi tahlil qilinib, ularning kamayishiga erishilsa, umumiy ishlar tannarxini ham kamaytirish­ga erishish mumkin.

т

Yonilg'i sarfi G (kg/ga) quyidagi formula bilan aniqlanadi:

Gga - G_sm/U_sm, (1.51)

bu yerda G_sm — yonilg'ining smena davomidagi umumiy sarfi, kg/soat;

U_sm — agregatning ish unumdorligi, ga/soat.

(1.51) ifodani traktorning quwat balansi va yonilg'i tejamkorligiga moslashgan holda soddalashtiramiz. Bu holda (1.51) ifoda quyidagicha ko'rinishga ega bo'ladi:

_ & Лаг I G_soa, l-
_si 1 1 ]

^G“~ ~n, IF⁺ -G~ ⁺

bu yerda g_e — dvigatelning solishtirma yonilg'i sarfi, g/km. soat ;

tt_r — dvigatelning tortish bo ‘yicha foydali ish koeffitsienti;

A_ar— agregatning qamrov eni birligiga to'g'ri keluvchi nisbiy qarshilik, N/m;


т — smena vaqtidan foydalanish koeffitsienti.

Mashina-traktor agregatlarining ishlashi uchun zarur moylash materiallari miqdori yonilg'i sarfiga nisbatan belgilanadi.

Traktor dvigatelining yonilg'i sarfi G_m (%) karterdagi moyning xizmat mud- dati va moylash sistemasining hajmi bo'yicha hisoblanadi:

G_m= V_k + f^-\fV_kush (1.53)

‘k Q ' t_m

bu yerda V_k — dvigatel karterining hajmi, I;

v — moyning zichligi, kg/m;

t_m — moyning xizmat muddati, soat;

t_k — qo ‘shimcha moy quyish davriyligi, soat;

V_kush — qo ‘shimcha quyiladigan moyning hajmi, I.

Smenalik yonilg'i sarfini aniqlash. (1.51) formuladan ko'rinadiki, 1 gektar yerga ishlov berish uchun sarflanadigan yonilg'i miqdori yonilg'ining smena davo­midagi sarfi va agregatning smenalik ish unumdorligiga bog'liq.

O'z navbatida smena davomida yonilg'i sarfi traktor va dvigatelning texnik holati, konstruktiv xususiyatlari, hamda dvigatel quwatidan foydalanish darajasiga bog'liq bo'ladi. Agregat ish unumdorligi esa tuproq turi, uning holati, relyefi va dala maydonining o'lchamlariga, ishlarni tashkil etish sifatiga bog'liqdir.

G_sm ~ Gffi + G_saltT_salt + G_siT_si,

bu yerda G) — mashinaning ish bajarish jarayonida dvigatelning 1 soat ishlashi uchun sarflangan yonilg'i, kg/soat;

G_sai, — mashinaning salt yurishida dvigatelning 1 soat ishlashi uchun satflangan yonilgi, kg/soat;

G_si — mashina to'xtab turganda salt ishlab turgan dvigatelning 1 soatda satflagan yonilg'i miqdori, kg/soat;

T_t — smena davomidagi sof ish vaqti, soat;

T_salt — smena davomidagi salt yurish vaqti, soat;

T_si — smena davomida dvigatelning salt ishlash vaqti.

Hisob ishlarini bajarishda G, va G_salt mashinalarning tortish harakteristikasidan yoki jadvallardan keltirilgan ma’lumotlardan, G_si esa maxsus jadvaldan aniqlanishi mumkin.

Yonilg'isiz mashina-traktor agregati ishlamaydi. Yonilg'i, asosan agregatning ish bajarish jarayonida dvigatelning ishlashi, agregat to'xtab turganda esa dvigatel­ning salt ishlashi hamda traktor agregati salt yurish uchun sarf bo'ladi.

Ish birligiga to'g'ri keladigan yonilg'i sarfini kamaytirish uchun yonilg'ini tashishda va mashinalarga quyishda isrof qilmaslik, yaxshi sifatli yonilg'i bilan detallarni yuvishga, past temperaturalarda dvigatellarni yurgizib qo'yib isitishga yo'l qo'ymaslik lozim, mashinalarni texnikaviy tuzuk holatda saqlash zarur.

Ae/i mahsulotlarini tejash yo'llari. Ish birligiga to'g'ri keladigan yonilg'i sarfini kamaytirish uchun quyidagilarga e’tiborni kuchaytirish kerak:

39. 
    yoinilg'ini tashish, saqlash va mashinalarga quyish vaqtida uning yo'qoti- lishiga, to'kilishiga, parlanib ketishiga yo'l qo'ymaslik;
    
40. 
    mashina-traktor agregatlari detallarini yuvish, past haroratli kunlarda trak- torni qizdirish maqsadlari uchun sifatli yonilg'i mahsulotlarini ishlatmaslik;
    
41. 
    mashina-traktor agregatlarini hamisha texnik soz holatda ushlab turish (ba’zida staterning nosozligi sababli traktor motori o'chirilmasdan soatlab ishlab turishi hollari kuzatilad;),
    
42. 
    dvigatel quvvatidan ratsional foydalanish maqsadida agregatlami to'g'ri va oqilona tuzish;
    
43. 
    smena ish vaqtidan iloji boricha to'liq foydalanish, salt yurishlar va dvi­gatelning salt ishlash hollarini kamaytirishga erishish.
    

8. 
   Eksplutatsion sarf-xarajatlar deb nimaga aytiladi?
   
9. 
   Mehnat sarfi va uning kamaytirish yo'llarini ayting.
   
10. 
    Energiya sarfi mmaiarga bog'liq?
    
11. 
    Smenalik yonilg sar ca-say aniqlanadi?
    

Neft mahsulotlarini teas-" ~z qanday yo'llari m