Va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI


VA KOMMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTIRISH


VAZIRLIGI MUHAMMAD AL – XORAZMIY NOMIDAGI


TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


FARG’ONA FILIALI

“Raqamli qurilmalarni loyihalash”
fanidan
LABARATORIYA MASHG’ULOTI

Farg’ona 2021

Topshirdi: Toxirov Raxmatillo

Qabul qildi: M.Tillaboyev

Laboratoriya ish № 15

Mavzu: Multipleksor tadqiq etish

Ishning maqsadi: Multipleksorlarning ishlash prinsipi, ularning prinsipial sxemasi, sxematik belgilanishini o’rganish
Multipleksor deb chiqishiga maxlumotlarning axborot kirishidan birini ulovchi, boshqaruv qayta ulagichini xosil qiluvchi kombinatsion sxemaga aytiladi. Ulanuvchi kirishning tartib raqami, manzilni kursatuvchi kirishlarga berilayotgan mantiliq satxlar kombinatsiyasi bilan aniqlanadi. Axborot va manzilni ko‘rsatuvchi kirishlardan tashqari, Multipleksor sxemalari ruxsat kirishlariga eta. Ularga aktiv satx, berilganda Multipleksor aktiv xolatga, passiv satx, berilsa, Multipleksor passiv xolatga o‘tadi. Axborot va manzilni kursatuvchi kirishlar xolatlaridan qatxiy nazar chiqishdagi signal uzgarmas qoladi.
Multipleksor- boshqarish signallari (y₁, y₂)ga mos ravishda kirish signallari (x₁, x₂, x₃, x₄) dan birini chiqish (F)ga ulash uchun xizmat qiladi (15.1-rasm).

15. 
    1-rasm. Multipleksor. a) prinsipial sxema, b) sxematik belgisi, v) ishlashi
    

Axborot kirishlari soni nva manzilni kursatuvchi kirishlar soni m ga mos ravishda Multipleksorlar tuliq va tuliq emas bulishi mumkin. Agar n=2^mshart bajarilsa Multipleksorto’liq, agar bu shart bajarilmasa, yahni n<2^mbulsa Multipleksorto’liq emas deyiladi.
Multipleksorda axborot kirishlari soni odatda 2, 4, 8 yoki 16 buladi. 15.2 - rasmda invers ruxsat kirishi Ye va tutri chikishga ega bo’lgan 4x1Multipleksor tasvirlangan. U KR555KSH2Multipleksormikrosxemasining yarmini tashkil etadi.

15.2- rasm. 4x1 Multipleksor shartli belgisi.
Bunday Multipleksor chiqish funktsiyasi uchun ifoda quyidagicha yoziladi:
U = ^X0 - (L ^A1 )+ ^X1 • U ^A1 )+ ^X2 • ^{A A}1)+ ^x3 (^A0 ^A1 ) » (18.1)
Bu yerda x₀, xj, x_2u x₃ - Multipleksorning axborot kirishlari; A₀,Ai- manzilni kursatuvchi kirishlari.Umuman olganda, nta boshkaruv (manzilni kursatuvchi) kirishlar va 2^p ta axborot kirishlarga eta bulgan tulik Multipleksor uchunn- kirishli mantiliy funktsiya tuzish mumkin. Xar bir boshqaruv kirishlari kombinatsiyasiga bitta axborot kirishi mos keladi, demak shu kirishga mantiqiy funktsiyaning talab etilgan qiymati beriladi va u Multipleksor chiqishiga uzatiladi.
Multipleksor deb n
informattsionkirishdagisignallardanbiriniyagonachikishgauzatuvchiuzatilayotganki rishdaadresning o’nlik ekvivalent ikkilikadresiganitengkurilmagaaytiladi. Agarda
OE chikishgaruxsatberishkirishimavjudbo’lsa, u xoldakirishda "0" xolatchikishi passiv xolatga (jadvalningoxirgikatori) utkazadi. "4 dan 1" Multipleksorniko’ribchikamiz, u 4 informattsionkirishva lod4=2 adres kirishgaegadir.

Uningumumiymantikiytenglamasi quyidagiko’rinishgatengdir.Y=OE(x0*~a1*~a0+x1*~a1*a0+….) (15.2)
Keltirilganifodaningungtomonidagilargaikki marta inverlashva uzuzigautishaksiomalarnikullabY=~(OE x0~a1*~a0+….+OE*x3*a1*a0) (15.3)aniklaymiz. (15.3) ifodagamossxema 15.3 rasmdakeltirilib, uningshartlibelgisi15.4 rasmdako’rsatilgan.

15.3-rasm 15.4-rasm