Va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

F_MmantiqiyamallariasosidaF_aarifmetikamallarnibajaruvchiengsoddaAMQtu zilmasiquyidagichaifodalanadi

F_ai =F_мi C_i =F_мi C_i (.1)
buerda F_ai = f (x_i , y_i ,C_i ), F_мi = f (x_i , y_i ) - i- razryadlarustidanbajariladiganarifmetikvamantiqiyfunksiyalar, S_i - oldingirazryaddanarifmetiko‘tkazish.
Engko‘pqo‘llaniladiganarifmetikamallarqo‘shuvvaayiruvbo‘lganligisababli, AMQtuzilmasikammantiqiyelementlarmiqdoridakattatezlikbilanko‘rsatilganamalla rnibajarishgamosravishdaloyihalashtiriladi. Arifmetikqo‘shuv-ayiruvamalinibajarilishi.
Arifmetikqo‘shuvayiruvamalinibajarishgamo‘ljallangankirishlargaegabo‘lganAMQtuzilmasxemasi2 0.1-rasmdakeltirilgan.
Soddalikuchunikkirazryadlisonlarbilanishlaydiganqurilmasxemasikeltirilgan. AyirishkamayibboruvchiXlarniqo‘shibborishvaqo‘shimchaUayiriluvchikodiyorda midaamalgaoishiriladi.
Bundayusulyordamidaavvalko‘ribo‘tilganjamlagichlarasosidaayiruvamalinib ajarishhammumkin.
Manfiyikkiliksonningqo‘shimchakodinihosilqilishuchunquyidagiqoidalarqo‘llanila di:

• 
  ishorasidantashqaribarcharazryadliraqamlarinverslanadi (0 ni 1 gava 1 ni 0 gao‘zgartirishyordamida);
  
• 
  invreslangandanso‘ngkichikrazryadgabiruzatiladi.
  

Buvaqtdanatijaishorasihosilbo‘lgankodningkattarazryadibilananiqlanadi. 1-jadval
4-
razryadliAMQtomonidanbajariladiganmantiqiyvaulargamosarifmetikamallarmajm uasi

Amalni tanlash					Mantiqiy amallar (M=1 uchun)		Arifmetik amallar (M=0 uchun)
S3		S2			S1		S0			СП =1 (o‘tkazishsiz)		СП =0 (o‘tkazishli)
0	0		0	0		А		А			А+1
				1		АВ		А+В			(А+В)+1
			1			АВ		А+В			(А+В)+1
			1	1		0		−1			0
	1					АВ		А+АВ			А+АВ+1
	1			1		В		(А+В)+АВ			(А+В)+АВ+1
	1		1			АВ		А+В−1			А−В
	1		1	1		АВ		АВ−1			АВ
1						АВ		А+АВ			А+АВ+1
1				1		АВ		А+В			А+В+1
1			1			В		(А+В)+АВ			(А+В)+АВ+1
1			1	1		АВ		АВ−1			АВ
1	1					1		А+А			А+А+1
1	1			1		АВ		(А+В)+А			(А+В)+А+1
1	1		1			АВ		(А+В)+А			(А+В)+А+1
1	1		1	1		А		А−1			А

Sxemaikkitabirxilqo‘shuv-ayiruvbloki
(ikkirazryadliqo‘shiluchilaruchun)dantashkiltopgan. HarbirblokEMASinvertori 2(3), ikkitakirishliHAMelementi 5(7), murakkab 2YOKI-2HAMelementi 4(6) vabirrazryadlijamlagich SM 8(9)daniborat.
Qovuslarichidaikkinchiblokelementlariningraqamiko‘rsatilgan.
Ikkalablokikkitakirishli 2YOKI-
EMASmantiqiyelementidabajarilganbittatugundanboshqariladi.
Dastlabkiholatda, «+», «-» boshqaruvkirishlarigamantiqiy 0 signaliuzatilganda, birrazryadlijamlagichningbarchakirishlaridax_i, y_i kirishsignallariqiymatlariqandaybo‘lishidanqathiynazarnolg‘gatengsignallarmavjud bo‘ladi. MosravishdaS_ichiqishsignallarihamnolg‘gatengbo‘ladi.
Qo‘shuvamalinibajarishuchun «+» kirishgamantiqiybirsignaliberilishikerak. Qurilmachiqishidanqo‘shiluvnatijasigatengsignallarvao‘tkazishsignaliolinadi.
Ayiruvamalinibajarishuchun «-» kirishgamantiqiybirsignaliberilishikerak. Buvaqtdajamlagichning «b» kirishigakamayuvchiningto‘g‘rikodiberiladi. YUqoridagielementning 4 va 6 birinchikirishlarigaaktiv, quyidagielementningxuddishunday 5 va 7 kirishlariga – passivmantiqiysignallarkeladi. Natijada, ayiriluvchikodiinvertororqalijamlagichning «a» kirishigatushadi, yaxniinverslanadi. Birvaqtningo‘zidajamlagichning 8 Skirishidabirsignalihosilbo‘ladi. Demak, jamlagichning «a» kirishigaayiriluvchiningqo‘shimchakodiberiladi. SHuninguchunjamlagichningchiqishidaikkitaqo‘shiluvchiningUXayirmasixosilbo‘ladi.

1-rasm.
Ikkirazryadliikkiliksonlarniarifmetikqo‘shishvaayirishamallarinibajaruvchiAMQsx emasifragmenti.
SHundayqilib, sxemaningchiqishidaikkisonningyig‘indisiniyokiayirmasiniolishmumkin.
Amalturiboshqaruvsignaliningqiymatigabog‘liqbo‘ladi.
AMQlarsanoatdaturliintegralmikrosxemalarko‘rinishidayoki 2-, 4-, 8-, 16razryadlioperandlarustidaamallarbajaruvchiKISlartarkibidaishlabchiqariladi.
AMQtarkibidaharbirrazryaduchunmantiqiyvaqo‘shimchaamallarshakllantiru vchi,
arifmetikamallarnibajarishdaAMQningbarcharazryadlariuchuntezkorTO‘Sshakllan
uvchisxemalarmavjud. SHuniaytibo‘tishkerakkito‘rtrazryadliAMQhosilqilishuchun 70 taHAM-EMASyokiYOKI-
EMASelementlaritalabetiladi.
K155IP3 ISmisolidato‘rtrazryadliAMQningfunksionalimkoniyatlaribilantanishibchiqamiz. Uningshartlibelgilanishi 2 – rasmdakeltirilgan. Mazkursxemayokimantiqiy, yokiarifmetikamallarnibajaruvchiikkitarejimdaishlashimumkin. Qurilmaikkita 4razryadlioperandlardanfoydalanib 16 tamantiqiyva 16 taarifmetikamallarnibajarishimumkin. BajariladiganamalturiM (mode control) kirishgaberiladiganboshqaruvsignalidarajasibilanbelgilanadi.
AgarMkirishgakattakuchlanishdarajasi (M=1) berilganbo‘lsa, barchaichkio‘tkazishlarberkiladi(blokirovkaqilinadi) vaqurilmaketmaketuyokibumantiqiyamalnibajaradi. AgarMkirishgakichikkuchlanishdarajasiM
(M=0) berilganbo‘lsa, barchaichkio‘tishlargaruxsatberiladivaikkitato‘rtrazryadlioperandlarustidanarifmeti kamallarbajariladi. RejimniboshqaruvchiMkirishdantashqarimikrosxema S0-S3 parallelg‘kirishlarbilanhamboshqariladi.
Bukirishlardagisignallarkombinatsiyasibajarilishikerakbo‘lgananiqamalnitanlaydi.

2-rasm. AMQkirishivachiqishlari.
A0-A3kirishlargato‘rtrazryadliAoperandi, V0-V3 kirishlargaesa–V operandberiladi. S_Gkirishdao‘tkazishsignaliqabulqilinadi. AMQtomonidan 32 amallarichidantanlanganfunksiyanatijasi F0-F3 chiqishlargauzatiladi. CHiqishda
(to‘rtrazryaddankeyin) o‘tkazishsignaliajralibchiqadi.
BusignalkeyingiAMQningS_Gkirishigauzatiladi. F0-F3 chiqishlardantashqariIP3 mikrosxemasiuchtaqo‘shimchachiqishgaegabo‘lib, ular: A=V – operandlartengliginiaksettiruvchi, o‘rnatilgankomparatorchiqishi; G – o‘tkazishnishakllantiruvchichiqish; R – o‘tkazishnitaqsimlashchiqishi. G vaRchiqishlar, ko‘prazryadlisxemalarnibog‘lovchi,
AMQqobiqlario‘rtasidao‘tkazishnitashkiletishuchunqo‘llaniladi.
Agarko‘pqobiqliAMQlardamaksimaltezkorliktalabetilmasa, oddiypulg‘satsiyalio‘tkazishrejiminiqo‘llashmumkin. Buninguchuno‘tkazishningS_G+4 chiqishikeyingiAMQningS_Po‘tkazishkirishibilanbirlashtiriladi. TezkoramallarnibajarishuchunK155IP3 vositalario‘rtasigamaxsustezkoro‘tkazishK155IP4 mikrosxemasio‘rnatiladi.
BittaMP4 qobig‘ito‘rttaIP3 AMQsigaxixmatko‘rsatishimumkin.