Va adabiyoti universiteti

“Guruh  bilan 

ishlash”,  “Kompyuterli  o„yinlar”,  “Aqliy  hujum”,  “Klaster”,  “Aylana  stol”, 

“Muammoni  hal  etish”,  “Kim  chaqqon-u  kim  epchil”,  “Galereya  bo„ylab  ”, 

“Stol  ustida  ruchka”,  ”Bahs-munozara”,  ”Bumerang” 

kabi  zamonaviy  o‗qitish 

uslublari

 

talabalar faoliyatini faollashtirishga qaratilgan. Amaliy mashg‗ulotlarda eng 

yaxshi  natija  berayotgan  interfaol  usullardan  biri  kichik  guruhlarda  ishlashdir. 

Ta‘limning  bu  usuliga  rangli  suratlar,  mavzuga  oid  kichik  matnlar  tarqatiladi  va 

talabalar  o‗zlarining  mustaqil  fikrlarini  bayon  etishga  harakat  qiladilar.  Talabalarga 

aniq ko‗rsatma beriladi, o‗qituvchi esa o‗quvchilarni qo‗llab turadi, darsning yakuniy 

qismida  ularning  fikrlari  umumlashtiriladi  va  bilimlariga  baho  beriladi.  Dars 

boshlanishidan  oldin  o‗qituvchi  o‗quvchilarni  5-6  tadan  kichik  guruhlarga  bo‗lib 

chiqadi  va  har  bir  guruh  o‗ziga  ―Alpomish‖  dostonidagi  qahramonlardan  tanlab 

o‗zlariga nom berishadi, masalan,  1-guruh − ―Alpomish‖, 2-guruh− ―Qaldirg‗och‖, 

3-guruh  −―Qorajon‖ kabi. So‗ngra  o‗qituvchi  o‗quvchilardan nega aynan shu nomni 

tanlaganliklarini  so‗raydi,  o‗quvchilar  guruhlarini  nega  bunday  nomlaganliklarini 

---

48 

 

izohlab  berishadi.  Dars  davomida  o‗qituvchi  har  bir  guruhga  alohida  tarqatma 

materiallar,  krossvord  taqdim  etadi.  Shuningdek,  o‗quvchilar  topshiriqlarga  javob 

berib bo‗lgandan so‗ng, ularga qo‗shimcha tarzda o‗z fikrlarini bayon etishlari uchun 

savollar  beriladi.  Bu  metod  kichik  guruhlar  bilan  ishlashga  qaratilganligi    sababli 

o‗quvchilarni darsga ko‗proq diqqatlarini jalb etib, mavzuga qiziqishlarini orttiradi. 

     Yana  bir  interfaol  usullardan  biri  ―

Aqliy  hujum

‖dir.  Bu  usul  o‗quvchilarning 

aqlini  charxlab,  ularni  tezkorlikka,  ilg‗orlikka  undaydi.  Aqliy  hujum  usulining 

og‗zaki va yozma shakllari mavjud. Og‗zaki shaklida o‗qituvchi tomonidan berilgan 

savolga  o‗quvchilarning  har  biri  o‗z  fikrini  og‗zaki  bildiradi.  O‗quvchilar  o‗z 

javoblarini aniq va qisqa tarzda tezlik bilan aytishlari kerak bo‗ladi. Yozma shaklida 

esa  berilgan  savolga  o‗quvchilar  o‗z  javoblarini  qog‗oz  kartochkalariga  qisqa  tarzda 

va barcha ko‗rinadigan qilib bayon etadilar va ular yozuv taxtasiga magnit yordamida 

mahkamlanadi.  O‗qituvchi o‗quvchilarga: 

1)

 

Dostonda  ―tarzi  gul  yuzli,  shirin  so‗zli,  siyosatli  kishi‖,  deya  ta‘riflangan 

qahramon kim? 

2)

 

Hakimbek yilqi olmoqchi bo‗lgan qo‗riq kimdan qolgan edi? 

3)

 

Yetti  yillik  ayriliqdan  so‗ng,  yurtiga  qaytgan  Alpomishni  Qultoy  qanday  tanib 

oladi? 

     kabi  savollar  berishi  mumkin.  Bu  savolga,  albatta,  o‗quvchilar  tezkorlik  bilan 

javob  berishlari  kerak  bo‗ladi.  O‗quvchilardan  savoliga  javob  olish  davomida 

o‗qituvchi ularning mavzuni qay darajada o‗zlashtirganliklarini bilib oladi va shunga 

ko‗ra ularni baholaydi.