9.2. O'ralgan quduqlar Og'ilgan quduq - bu quduqning vertikal proyeksiyasidan uzoqroqda joylashgan biron bir nuqtaga maxsus yo'naltirilgan quduq. Egri burg'ulash hozirgi vaqtda neft, gaz va qattiq foydali qazilmalar uchun quduqlarni burg'ulashda keng qo'llaniladi (9.3-rasm). Eğimli quduqlarni burg'ulashning ikki yo'li mavjud:
aylanma burg'ulash usuli, ya'ni quduqning quduqning ketma-ket "yong'ayish" (yon tomonga o'tish) bilan egrilikning intervalgacha jarayoni;
quduqli dvigatellar bilan burg'ulash usuli, ta'minlash
quduq tubining uzluksiz egrilik jarayoni.
Guruch. 9.3. Quduqlarni eğimli burg'ulashni qo'llash misollari:
I - dengiz tubidan cho'kish; 2 - qirg'oqdan dengizdagi neft konini burg'ulash; 3 - quduq qudug'ini tushirish zonasidan (sinish zonasi) yo'nalishda va neftli maydonda og'ishi; 4 - eğimli quduqning cho'kishi (quyi quduq burg'ulash moslamasini o'rnatish uchun mavjud bo'lmagan maydon ostida joylashgan bo'ladi); 5 - monoklinal turdagi neft qatlamlariga burg'ulash; 6 - yong'in yoki ochiq favvorani yo'q qilish uchun yordamchi eğimli quduqni burg'ulash; 7— baxtsiz hodisa yuz berganda yon tomonga o‘tish; 8 - sho'r gumbazning yuvilishi hududida eğimli quduqlarning cho'kishi; H - moy; B - suv; G - gaz; C - tuz
Rossiya Federatsiyasida yo'naltirilgan quduqlarning aksariyati quduqli dvigatellar yordamida burg'ulashda, chet elda esa aylanma usulda quduqlarni burg'ulash ustunlik qiladi va quduq dvigatellari asosan ma'lum bir yo'nalishdagi egrilik sohasida qo'llaniladi. Mahalliy va xorijiy ekspertlar ma'lum bir yo'nalishda egrilik uchun vintli quduq dvigatellarini eng istiqbolli deb bilishadi. Ushbu motorlar turbodrilllarga qaraganda ancha yuqori quvvatga ega, kam mil chastotasi egrilikka ijobiy ta'sir ko'rsatadi.
Buzilgan quduqning profili shunday bo'lishi kerakki, uni burg'ilash uchun minimal mablag' va vaqt sarflangan holda, ushbu quduqni burg'ilash paytida qo'yilgan vazifaga erishish mumkin.
Yo'nalishli quduqlarni burg'ilashda, eng katta
to'rt turdagi profillar keng tarqaldi (9.4-rasm).
Profil I (9.4-rasm, a) - eng keng tarqalgan - uchta bo'limdan iborat: yuqori qism / - vertikal; ikkinchi qism 2, silliq egri chiziq bo'ylab qilingan; uchinchi qism 3 - eğimli to'g'ri chiziq bo'ylab. Ushbu profil asosan quduqning o'rtacha chuqurligida katta og'ishlarga ega bo'lgan bir qatlamli konlarda og'ish quduqlarini burg'ulash uchun tavsiya etiladi.
Profil II (9.4-rasm, b) to'rt qismdan iborat: yuqori qism 1 - vertikal; ikkinchi qism 2 ortib borayotgan egrilik bilan egri chiziq bo'ylab qilingan; uchinchi qism 3 - eğimli to'g'ri chiziq bo'ylab; to'rtinchi bo'lim 4 - egrilik kamayadigan egri chiziq bo'ylab. Ushbu profil ko'pincha biroz o'zgartirilgan shaklda ishlatiladi - 3 -bo'lim yo'q ; 2 - bo'limdan so'ng darhol ortib borayotgan egrilik bilan 4- qismdan keyin egrilik kamayadi. Profil II odatda chuqurligi 2500 m gacha bo'lgan og'ish quduqlarini burg'ulashda ishlatiladi.
Profil III (9.4-rasm, c) birinchi ikkitasiga qaraganda kamroq tarqalgan. U ikki qismdan iborat: yuqori qism 1 - vertikal; ikkinchi qism 2 , egri chiziq bo'ylab qilingan, magistralning moyillik burchagini asta-sekin oshirib boradi. Bunday profil bo'ylab quduqni burg'ulash quduqning qatlamga kirishining oldindan belgilangan ma'lum burchaklarini ushlab turish zarur bo'lgan hollarda amalga oshiriladi. Profil IV (9.4-rasm, d) chuqur eğimli quduqlarni burg'ulashda ishlatiladi. Ushbu profil oldingilardan farq qiladi, chunki egri chiziq bo'ylab qilingan vertikal qism 1 ga egri chiziqli qism 4 qo'shiladi , egri chiziq bo'ylab qilingan va 3 -qism , bu eğimli to'g'ri chiziq bo'lib, natijada egrilikning pasayishi bilan tavsiflanadi, ya'ni. magistralni sovutish, vertikal va tekis vertikal qismga etib borish 5 . IV profil quduqning pastki qismida bir nechta mahsuldor gorizontlarga ega bo'lgan hollarda qo'llanilishi kerak.
Ko'rib chiqilgan profillar bitta vertikal tekislikda joylashgan kavisli chiziqdir. Bunday profillar an'anaviy turdagi profillar deb ataladi. Burg'ulashda, ba'zida spiral yoki spiral chiziqqa o'xshash fazoviy egri chiziq bo'lgan profillarga - fazoviy turdagi profillarga murojaat qilish kerak. Ushbu turdagi profil bo'ylab quduqlar quduqning o'z-o'zidan egriligiga geologik sharoitlarning ta'siri katta bo'lgan joylarda burg'ulanadi. Bunday quduqlarning profilini qurishda ular quduqlarning o'z-o'zidan egrilik naqshlaridan maksimal darajada foydalanishga harakat qiladilar va shu bilan burg'ulash oraliqlarini o'zgartirgich bilan minimallashtiradi. Rossiya Federatsiyasida Grozniy neft mintaqasida fazoviy tipdagi profilga ega yo'nalishli quduqlarni burg'ulash keng tarqalgan.
