V. V. Vinokurov terminning umum qo’llanishdagi so’zdan farqi haqidagi fikrini ayting terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi unda definitiv funksiyaning mavjudligidir


Ilmiy uslubning xarakteristik xususiyatlari



Download 0,89 Mb.
bet5/63
Sana13.01.2022
Hajmi0,89 Mb.
#356936
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63
Bog'liq
V. V. Vinokurov terminning umum qo’llanishdagi so’zdan farqi haq

Ilmiy uslubning xarakteristik xususiyatlari

268.... shuni ta'kidlash kerakki, tadqiqot davomida olingan ma'lumotlar quyidagi xulosalarga olib keldi ... keling, tahlilga o'tamiz …qaysi uslubga hos-Ilmiy uslubga

269(Ilmiy matn kontekstidagi)....fe'llar abadiy, umumlashtirilgan ma'noga ega. Va asosan hozirgi va o'tmishdagi shakllar qo'llaniladi.

270.… passiv ma'noda qaytariladigan fe'llar ishlatiladi. TIL XUSUSIYATLARI: MORFOLOGIYA Ilmiy uslubning morfologik xususiyatlari:

27(Ilmiy uslubning sintaktik xususiyatlari).… ismga ega kompozit nominal predikat xarakterli bo'lib, odatda fe'l-ligament bilan ifodalanadi

272(Ommabop ilmiy adabiyotlarda materialning)….adabiyotlarda materialning taqdimoti neytral, umumiy adabiyotga yaqin, chunki o’quvchi faqat maxsus tanlangan faktlar, qiziqarli jihatlar, tarixiy rekonstruksiya qismlari bilan ta’minlangan

273.”( Muallif va o'quvchi so'zning mavzusini teng ravishda bilishadi.)… muallif ""havaskor"" sifatida mutaxassis, o'quvchi sifatida ishlaydi"

274(muallif ""havaskor"" sifatida mutaxassis, o'quvchi sifatida ishlaydi").… muallif va o'quvchi so'zning mavzusini teng ravishda bilishadi.

275.Ko'pincha murakkab formulalar va dalillarga ega bo'lgan umumiy ilmiy so'z va terminlarning ko'pligi. (Atamalar o'quvchiga mavjud bo'lgan til bilan tushuntiriladi, asosiy natijalar tafsilotlarsiz beriladi.)

276.Atamalar o'quvchiga mavjud bo'lgan til bilan tushuntiriladi, asosiy natijalar tafsilotlarsiz (.Ko'pincha murakkab formulalar va dalillarga ega bo'lgan umumiy ilmiy so'z va terminlarning ko'pligi)

277(ilmiy uslub).… fan sohasida ishlatiladigan o'ziga xos nutq texnikasi to'plami bo'lib, mazmun va maqsadda turli xil g'oyalar, farazlar va yutuqlarni ifodalash va shakllantirish uchun ishlatiladi.

278.Gap bo'laklari tartibining buzilishi

Og`zaki nutq, ma’lum bir modal munosabatlarni ifodalash uchun asos bo`lsa, uslub
fanining ob’yekti bo`ladi. Bu holat – gap bo’laklari tartibining “buzilishi” bilan,
soda gap, to`liqsiz gaplarning bo`lishi, dialog nutqning mavjudligi bilan
xarakterlanadi.

279.soda gap, to`liqsiz gaplarning bo`lishi, dialog nutqning mavjudligi

Gap bo'laklari tartibining buzilishi

280.ko`p ma’noli so`zlar ko`proq ishtirok etadi

(Og`zaki nutq uslubida)

281.qochirma, piching, hazil-mutoiba, askiya uchun keng imkoniyat mavjud(Og`zaki nutqda)

282.( ish yuritish)… ish yuritish va ilmiy uslubda qo`llanilmaydi

283.( 1. Adabiy so`zlashuv uslubi’2. Oddiy so`zlashuv uslubi.)Og'zaki so'zlashuv uslubi nechiga bo'linadi?

284."( . Oddiy so`zlashuv uslubi)… betakalluflik

bilan erkin muomala – aloqa qilish xarakterli xususiyatdir”

285.( Rasmiy ish yuritish uslubining)… badiiy tasvir vositalar bo`lmaydi.

286.( Rasmiy ish yuritish uslubining )"… noaniqlikka yo`l qo`ymaslik maqsadida, odatda, otlar olmosh bilan

almashtirilmaydi"

287.( Rasmiy ish yuritish uslubining)… qo`shma gaplardan, xususan, shart ergash gapli qo`shma gaplardan keng foydalaniladi

288.Axborotning ob’yektivligi, aniqligi qaysi uslubga hos? Ilmiy uslub.

289.( Publitsistik uslub.)"… keng ma’noda ijtimoiy-siyosiy hayot masalalarini yoritadigan barchaturdagi asarlarni o`z ichiga oladi"

290.Asarning estetik ta’sirini kuchaytirish uchun tilning barcha leksik va Grammatik vositalaridan ustalik bilan foydalanish qaysi uslubga hos? Badiiy uslub.

291.Ilmiy uslubning xususiyatini ko'rsating. 1) axborotning ob’yektivligi, aniqligi;


2) nutqning ma’lumotlarga boyligi;
3) fikrning lo`nda, qisqa ifodalanishi;
4) muallif individualligining sezilmasligi;
5) emotsionallik, obrazlilikning bo`lmasligi;
6) atama, chizma, ramz va jadvallarning bo`lishi;
7) matnning siqiq sintaktik qurilmalardan tuzilishi;
8) adabiy til me’yorlariga qat’iy amal qilinishi;
9) fikrlarning mantiqiyligi va qat’iy tartibda bo`lishi;
10) ellipsis hodisasining bo`lmasligi (nazarda tutilgan birorta
so`zning tushib qolishi);
11) turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatilishi;
12) otlarni, asosan, birlikda ishlatish;
13) matnda fe’lning majhul nisbatidan foydalanish;
14) maxsus bog`lash uchun xizmat qiladigan so`z, so`z
birikmalarining qo`llanishi.

292.Ilmiy uslubning xususiyatini ko'rsating. 1) axborotning ob’yektivligi, aniqligi;


2) nutqning ma’lumotlarga boyligi;
3) fikrning lo`nda, qisqa ifodalanishi;
4) muallif individualligining sezilmasligi;
5) emotsionallik, obrazlilikning bo`lmasligi;
6) atama, chizma, ramz va jadvallarning bo`lishi;
7) matnning siqiq sintaktik qurilmalardan tuzilishi;
8) adabiy til me’yorlariga qat’iy amal qilinishi;
9) fikrlarning mantiqiyligi va qat’iy tartibda bo`lishi;
10) ellipsis hodisasining bo`lmasligi (nazarda tutilgan birorta
so`zning tushib qolishi);
11) turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatilishi;
12) otlarni, asosan, birlikda ishlatish;
13) matnda fe’lning majhul nisbatidan foydalanish;
14) maxsus bog`lash uchun xizmat qiladigan so`z, so`z
birikmalarining qo`llanishi.

293.Ilmiy uslubning xususiyatini ko'rsating. 1) axborotning ob’yektivligi, aniqligi;


2) nutqning ma’lumotlarga boyligi;
3) fikrning lo`nda, qisqa ifodalanishi;
4) muallif individualligining sezilmasligi;
5) emotsionallik, obrazlilikning bo`lmasligi;
6) atama, chizma, ramz va jadvallarning bo`lishi;
7) matnning siqiq sintaktik qurilmalardan tuzilishi;
8) adabiy til me’yorlariga qat’iy amal qilinishi;
9) fikrlarning mantiqiyligi va qat’iy tartibda bo`lishi;
10) ellipsis hodisasining bo`lmasligi (nazarda tutilgan birorta
so`zning tushib qolishi);
11) turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatilishi;
12) otlarni, asosan, birlikda ishlatish;
13) matnda fe’lning majhul nisbatidan foydalanish;
14) maxsus bog`lash uchun xizmat qiladigan so`z, so`z
birikmalarining qo`llanishi.

294.Publitsistik uslubning xususiyatini ko'rsating.

Bu uslubning ikkala turida ham siyosiy faollik, hozirjavoblik, o`tkir va
ta’sirchan notiqlik, mantiqiy salobat, tashviqot va targ`ibot kabi xususiyatlar
mavjud bo`ladi.

295.So'zlashuv uslubning xususiyatini ko'rsating.

1. Fonetik xususiyatlar.
2. Leksik-frazeologik xususiyatlar
3. Grammatik xususiyatlar

296.Adabiy so'zlashuv uslubning xususiyatini ko'rsating.

Adabiy so`zlashuv uslubi tilning adabiy me’yorlariga mos, tartibga solingan va
ishlangan bo`lishi bilan xarakterlanadi.

297.Rasmiy uslubning xususiyatini ko'rsating.

1) badiiy tasvir vositalar bo`lmaydi;
2) uslub leksikasi kitobiy va xolis so`zlardan iborat bo`ladi:
uslubda professional terminologiya mavjud bo`ladi;
3) eskirgan so`z va iboralar o`rni bilan ishlatiladi;
4) quyidagi Grammatik xususiyatlar mavjud bo`ladi;
a) tilga olinayotgan kishilar o`z nomi bilan atalmasdan, buning o`rniga ularning
belgisi yoki biror harakati, bir narsaga munosabatini ifodalovchi otlar ishlatiladi;
ijrochi, guvoh, da’vogar, jabrlanuvchi, ijaraga oluvchi va h.
b) noaniqlikka yo`l qo`ymaslik maqsadida, odatda, otlar olmosh bilan
almashtirilmaydi;
c) fe’lning ishlatilishi boshqa stillardagiga qaraganda, ayniqsa,farqlanib turadi;
oldini olish, chora ko`rish, aybni ochish, ko`riladi, beriladi, bo`shatilsin;
d) bu uslubda uyushiq bo`lakli gaplar keng qo`llanilib, ayrim o`rinlarda bo`laklar
soni 8-10 taga yetishi mumkin;
e) qo`shma gaplardan, xususan, shart ergash gapli qo`shma gaplardan keng
foydalaniladi;
f) so`roq va undov gaplar deyarli qo`llanilmaydi, asosan, darak va buyruq gaplar
ishlatiladi.
5) Hujjatlar matni birinchi shaxs yoki uchinchi shaxs tilidan yoziladi. Yakka
rahbar nomidan yoziladigan farmoyish hujjatlari birinchi shaxs tilidan bo`ladi.
Shuningdek, ayrim shaxs tomonidan yozilgan hujjatlar (ariza, tushuntirish xati)
ham birinchi shaxs, birlik sonida shakllantiriladi. Boshqa hujjatlar esa yo birinchi
shaxs ko`plik sonda, yoki uchinchi shaxs birlik sonda rasmiylashtiriladi.
6) Hujjatlar matnida turg`unlashgan, qoliplashgan so`z birikmalaridan ko`proq
foydalaniladi.
7) Hujjatning axborot tizimi aniq, mukammal, fikr mantiqan teran bo`lishi shart.
8) Hujjat matnida abzatslar tizimiga qat’iy rioya etiladi.
9) Hujjatda imlo, ishoraviy xatoga yo`l qo`yilmaydi.

298."( Rasmiy uslub)… da so`roq va undov gaplar deyarli qo`llanilmaydi, asosan, darak va buyruq gaplar

ishlatiladi"

299.( Rasmiy uslub)…da hujjatlar matni birinchi shaxs yoki uchinchi shaxs tilidan yoziladi

300.( Ilmiy uslub.)… ellipsis hodisasining bo`lmaydi.

301.( Ilmiy uslub.)… da matnda fe’lning majhul nisbatidan foydalaniladi



By Mo’sajonov Murodiljon

  1. Intervyu bu

muxbirning biror mashhur shaxs bilan ma'lum bir masala bo'yicha savol-javobidir

  1. Informatsiya so`zi qanday ma’noni anglatadi? - ma’lumot, tushuntirish, axborot

  2. O`zbek adabiy tili qaysi tillar oilasiga mansub? - Turkiy tillar

  3. Xokkeychi, fermer, teleminora. Bu so`zlar qanday turkumdagi so`zlar ? - o'zlashgan so`zlar

  4. Reportaj qaysi uslubda yoziladi - publitsistik

  5. Ma’lum bir fan doirasida qo’llaniladigan atamalar qanday nomlanadi ? - ilmiy atamalar

  6. AKT terminlarini aniqlang - Axborot, kompyuter, dastur

  7. Terminning struktur tarkibi aniq ko`rsatilgan qatorni toping -

noterminologik leksika, umumilmiy leksika, terminologik leksika.

  1. Qaysi uslubda turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatiladi? - ilmiy uslub

  2. Faol so`zlarni toping ? -

non, suv, bugun, kim, besh, yaxshi

  1. Eskirgan so`zlar necha guruhga bo`linadi ? - 2 ga

  2. Atamalar asosan qanday nutqda qo`llaniladi ? - ilmiy

  3. Tasviriy ifodani toping - oq oltin

  4. Publitsistik uslubning qanday janrlari mavjud? - maqola, intervyu, reportaj

  5. Ilmiy uslub janrlari: - ilmiy maqola, referat, tezis, dissertatsiya

  6. Ommaviy axborot vositalariga nimalar kiradi? -

televideniye, radio, gazeta, jurnal

  1. Nutqning qanday shakllari bor? - yozma va og'zaki

  2. D.S.Lotte ismli olim terminalogiya sohasida qanday yangilik qilgan - Dastlab terminologiya maktabi asoschisi

  3. Determinlashish nima degani ? -

terminologik sistemadagi so’zning adabiy tilga to’la o’zlashishidir

  1. Terminologik sistemadagi so’zning adabiy tilga to’la o’zlashishidir terminalogiyada nima deb nomlanadi ? - Determinlashish

  2. Terminlar deb nimaga aytiladi ?-

Fan, texnika, kasb-hunarning biror sohasiga xos muayyan bir tushunchaning aniq va barqaror ifodasi bo’lgan so’z yoki so’z birikmasi

  1. Ma'ruza qaysi uslubga xos? - Ilmiy uslubga

  2. Qaysi uslub faqat og’zaki shaklga ega? - So'zlashuv uslubi

  3. Qaysi uslubda nutq ma'lumotlarga boy bo'ladi? - ilmiy uslub

  4. Qaysi uslubda turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatiladi? - ilmiy uslub

  5. Argo so’zlar deb qanday so`zlarga aytiladi ? - o’g’rilar, bezorilar qimorbozlar o’rtasida ishlatiladigan yashirin ma’noli so’zlardir

  6. Uslubini aniqlang: Ta'lim tizimini yangilash lozim - publitsistik uslub

  7. Nutq uslublari qaysi qatorda to'liq berilgan? - ilmiy, publitsistik, badiiy, rasmiy, so'zlashuv

  8. AKT terminlarini aniqlang - Interfeys, ma'lumotlar bazasi

  9. Terminalogiya so`zini tarjimasi to`g`ri ko`rsatilgan javobni toping ? - lot. terminus - chegara + yun. logos – fan, ta’limot

  10. Jargon so’zlar deb nimaga aytiladi ? - qiziqishlari, mashg’ulotlari umumiy bo’lgan odamlar tomonidan ishlatiladigan so’zlardir

  11. Termin lug’aviy ma’noga ega va bu ma’no tushunchadir. Bu kimlarning so`zlari - Ye.M.Galkina – Fedoruk, P.S.Popov

  12. Ommaviy axborot vositalarining uslubi- publitsistik uslub

  13. Ma’lum kasb-hunar doirasida aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo’llaniladigan atamalar qanday nomlanadi ?-kasbiy atamalar

  14. Quyidagi birikmalar qaysi uslubga xos: kvadrat tenglama, katetlar yig’indisi- Ilmiy uslub

  15. Terminlar va noterminlar orasida mazmunan ham, shaklan ham jiddiy farq yo’q. Bo’lishi mumkin bo’lgan yagona va obyektiv farq uning g’ayrilisoniy voqyelik bilan bog’liqligidir. Bu fikr kimga tegishli? - Kuz'kin

  16. Maqolaning qanday turlari bor? - ilmiy, publitsistik, ilmiy-ommabop

  17. Adabiy til nima? - grammatik, fonetik, leksik, frazeologik va stilistik tomonidan puhta ishlangan til

  18. Uslubini aniqlang: Vodiylarni yayov kezganda Bir ajib his bor edi menda - badiy uslub

  19. Eskirib qolgan so’zlar qanday so`zlar ?-kundalik hayotda ishlatilmaydigan bo’lib qolgan so’zlardir

  20. Qaysi uslubda fikr lo`nda, qisqa ifodalanadi? - rasmiy uslub

  21. Uslubini aniqlang: hunarni asrabon netkumdir ohir, Olib tuproqqamu ketkumdir ohir - badiiy

  22. Terminlar nechagacha manoga ega bo`ladi ?-1ta

  23. Qaysi tushuncha lug’aviy birlik hisoblanadi? -so'z

  24. Qaysi so'z termin emas? - universitet

  25. Terminlarga oid so`zlar nechi guruhga bo`linadi ? - 2ga

  26. Uslubini aniqlang: Nutq tovushlari unli va undoshlarga bo'linadi- ilmiy

  27. Adabiy janrlar qaysi? - epik, lirik, dramatik

  28. Terminotizm qanday tizimlilik xususiyatlariga ega? -mantiqiy tizimlilik va limsoniy tizimlilik

  29. V.V.Vinokurov terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi haqidagi fikrini ayting - terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi unda definitiv funksiyaning mavjudligidir,

  30. non, suv, bugun, kim. Bu so`zlar qanday so`zlar ?- Faol so'zlar

  31. Qaysi uslubda emotsionallik, obrazlilikning bo`lmaydi? - ilmiy uslub

  32. Ma’lum bir fan doirasida qo’llaniladigan atamalar qanday nomlanadi ? - ilmiy atamalar

  33. V.P.Danilenkoning ko’rsatishicha, terminning struktur tarkibi nechta lig'aviy qatlamni o’z ichiga oladi?-3

  34. Noterminologik leksika, umumilmiy leksika, terminologik leksika.Bular terminalogiyaning qanday tarkibiga kiradi ?-Terminning struktur tarkibiga

  35. D.S.Lottega ko’ra, terminologiyaning eng jiddiy kamchiliklaridan biri nima?- Termin ma’nosining kontekstga qarab turlanib turishi

  36. Ikki hil yani O`zbekcha termin va o`zlashma termin kelib qolsa qaysi birini tanlash afzal ?- O`zbekcha termin

  37. Terminalogiyaga qo`yilgan meyyorlar to`g`ri ko`rsailgan qatorni toping. - tizimlilik, kontektga bog’liq emaslik, qisqalik, bir ma’nolilik, aniqlilik

  38. Kasbiy atamalar deb nimaga aytiladi ? - Ma’lum kasb-hunar doirasida aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo’llaniladigan atamalar

  39. Terminlar asosan qaysi uslubda ishlatiladi? - ilmiy uslub

  40. Uslubini aniqlang: Vodiylarni yayov kezganda Bir ajib his bor edi menda - badiiy

  41. Termin so`zi qaysi tildan olingan ? - lotin tilidan

  42. Nutq uslublarida asosiy e'tibor nimaga qaratiladi? -uslubiy xususiyatlarga

  43. bedana(to’pponcha), zamri(qimirlama), shuxer(qoch). Bu so`zlar qanday turkumdagi so`zlar ? - argo so'zlar

  44. Dastlab terminologiya maktabi asoschisi kim ? - D.S.Lotte

  45. Terminning bir ma'noliligi -bir tushuncha faqat bir terminga mos bo’lishi

  46. Badiiy uslub janrlari qaysilar? - Roman, hikoya, she'r, g‘azal, tragediya

  47. Maqolalar qanday qismlardan iborat? - Kirish, asosiy qism, xulosa

  48. Axborot resurslari deb nimaga aytiladi ? - Ishonchli ma`lumotni samarali olish uchun tashkil qilingan malumotlar majmui

  49. Qaysi uslubda fikr lo`nda, qisqa ifodalanadi? - rasmiy

  50. olinma so’zlar deb nimaga aytiladi ? - tilimizga boshqa tillardan kirib kelgan so’zlardir

  51. Nutq uslublari nechta? - 5ta

  52. Terminologiya mutaxassisiga to`g`ri tarif berilgan qatorni toping - terminlarni o’rganish, tartibga solish bilan shug’ullanuvchi

  53. Terminning aniqligi- uning ta’rifida berilgan tushunchaga xos barcha belgilarning mavjudligi

  54. O'zbek tiliga qachon davlat tili maqomi berilgan? 1989 yil 21-oktabr

  55. Termin so`zini ma`nosi to`g`ri keltirilgan qatorni toping - chek chegara

  56. Imlo qoidalari nima? - to'g'ri yozish qoidalari

  57. Qaysi uslub o`zining obrazliligi bilan adabiy boshqa funktsional uslublaridan ajralib turadi? - badiy uslub

  58. Ilmiy uslubga xos terminlarni aniqlang - kvan teorema malekula

  59. Termin yasashda avvalo qaysi tilning imkoniyatlaridan foydalaniladi ? - ona tili

  60. Termin lug’aviy ma’noga ega emas, balki tushunchaga to’g’ri keladi. Bu kimlarning so`zlari ? - Zvegensev, Reformatskiy, L.A.Kapanadze

  61. Tilshunoslikka doir terminlarni aniqlang -Fonema, unli va undosh tovushlar

  62. Atamalar ikki guruhga bo’linadi ulay qaysilar - ilmiy va kasbiy

  63. Atamalarga oid masalalar bilan shug`ullanish fanda nima deb ataladi ? -Atamashunoslik

  64. Atamalar asosan qanday nutqda qo`llaniladi ? - ilmiy

  65. Termin lug’aviy ma’noga ega va bu ma’no tushunchadir. Bu kimlarning so`zlari - Ye.M.Galkina – Fedoruk, P.S.Popov

  66. Nomenklatura so`zi qaysi tildan olingan ? - lotin tilidan

  67. Arxaik so’zlar deb nimaga aytiladi ? - hozirda mavjud bo’lgan narsa-hodisalarning eskirib qolgan atamalaridir

  68. V.V.Vinokurov terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi haqidagi fikrini ayting - terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi unda definitiv funksiyaning mavjudligidir,

  69. Terminotizm qanday tizimlilik xususiyatlariga ega? -mantiqiy tizimlilik va limsoniy tizimlilik

  70. Lug’aviy birliklarga nimalar kiradi? - so'z, ibora, termin, qo'shma so'z



Informatsiya so`zi qanday ma’noni anglatadi?

Download 0,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish