V. V. Vinokurov terminning umum qo’llanishdagi so’zdan farqi haqidagi fikrini ayting terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi unda definitiv funksiyaning mavjudligidir

Ilmiy uslubning xarakteristik xususiyatlari

268.... shuni ta'kidlash kerakki, tadqiqot davomida olingan ma'lumotlar quyidagi xulosalarga olib keldi ... keling, tahlilga o'tamiz …qaysi uslubga hos-Ilmiy uslubga

269(Ilmiy matn kontekstidagi)....fe'llar abadiy, umumlashtirilgan ma'noga ega. Va asosan hozirgi va o'tmishdagi shakllar qo'llaniladi.

270.… passiv ma'noda qaytariladigan fe'llar ishlatiladi. TIL XUSUSIYATLARI: MORFOLOGIYA Ilmiy uslubning morfologik xususiyatlari:

27(Ilmiy uslubning sintaktik xususiyatlari).… ismga ega kompozit nominal predikat xarakterli bo'lib, odatda fe'l-ligament bilan ifodalanadi

272(Ommabop ilmiy adabiyotlarda materialning)….adabiyotlarda materialning taqdimoti neytral, umumiy adabiyotga yaqin, chunki o’quvchi faqat maxsus tanlangan faktlar, qiziqarli jihatlar, tarixiy rekonstruksiya qismlari bilan ta’minlangan

273.”( Muallif va o'quvchi so'zning mavzusini teng ravishda bilishadi.)… muallif ""havaskor"" sifatida mutaxassis, o'quvchi sifatida ishlaydi"

274(muallif ""havaskor"" sifatida mutaxassis, o'quvchi sifatida ishlaydi").… muallif va o'quvchi so'zning mavzusini teng ravishda bilishadi.

275.Ko'pincha murakkab formulalar va dalillarga ega bo'lgan umumiy ilmiy so'z va terminlarning ko'pligi. (Atamalar o'quvchiga mavjud bo'lgan til bilan tushuntiriladi, asosiy natijalar tafsilotlarsiz beriladi.)

276.Atamalar o'quvchiga mavjud bo'lgan til bilan tushuntiriladi, asosiy natijalar tafsilotlarsiz (.Ko'pincha murakkab formulalar va dalillarga ega bo'lgan umumiy ilmiy so'z va terminlarning ko'pligi)

277(ilmiy uslub).… fan sohasida ishlatiladigan o'ziga xos nutq texnikasi to'plami bo'lib, mazmun va maqsadda turli xil g'oyalar, farazlar va yutuqlarni ifodalash va shakllantirish uchun ishlatiladi.

278.Gap bo'laklari tartibining buzilishi

Og`zaki nutq, ma’lum bir modal munosabatlarni ifodalash uchun asos bo`lsa, uslub
fanining ob’yekti bo`ladi. Bu holat – gap bo’laklari tartibining “buzilishi” bilan,
soda gap, to`liqsiz gaplarning bo`lishi, dialog nutqning mavjudligi bilan
xarakterlanadi.

279.soda gap, to`liqsiz gaplarning bo`lishi, dialog nutqning mavjudligi

Gap bo'laklari tartibining buzilishi

280.ko`p ma’noli so`zlar ko`proq ishtirok etadi

(Og`zaki nutq uslubida)

281.qochirma, piching, hazil-mutoiba, askiya uchun keng imkoniyat mavjud(Og`zaki nutqda)

282.( ish yuritish)… ish yuritish va ilmiy uslubda qo`llanilmaydi

283.( 1. Adabiy so`zlashuv uslubi’2. Oddiy so`zlashuv uslubi.)Og'zaki so'zlashuv uslubi nechiga bo'linadi?

284."( . Oddiy so`zlashuv uslubi)… betakalluflik

bilan erkin muomala – aloqa qilish xarakterli xususiyatdir”

285.( Rasmiy ish yuritish uslubining)… badiiy tasvir vositalar bo`lmaydi.

286.( Rasmiy ish yuritish uslubining )"… noaniqlikka yo`l qo`ymaslik maqsadida, odatda, otlar olmosh bilan

almashtirilmaydi"

287.( Rasmiy ish yuritish uslubining)… qo`shma gaplardan, xususan, shart ergash gapli qo`shma gaplardan keng foydalaniladi

288.Axborotning ob’yektivligi, aniqligi qaysi uslubga hos? Ilmiy uslub.

289.( Publitsistik uslub.)"… keng ma’noda ijtimoiy-siyosiy hayot masalalarini yoritadigan barchaturdagi asarlarni o`z ichiga oladi"

290.Asarning estetik ta’sirini kuchaytirish uchun tilning barcha leksik va Grammatik vositalaridan ustalik bilan foydalanish qaysi uslubga hos? Badiiy uslub.

291.Ilmiy uslubning xususiyatini ko'rsating. 1) axborotning ob’yektivligi, aniqligi;

2) nutqning ma’lumotlarga boyligi;
3) fikrning lo`nda, qisqa ifodalanishi;
4) muallif individualligining sezilmasligi;
5) emotsionallik, obrazlilikning bo`lmasligi;
6) atama, chizma, ramz va jadvallarning bo`lishi;
7) matnning siqiq sintaktik qurilmalardan tuzilishi;
8) adabiy til me’yorlariga qat’iy amal qilinishi;
9) fikrlarning mantiqiyligi va qat’iy tartibda bo`lishi;
10) ellipsis hodisasining bo`lmasligi (nazarda tutilgan birorta
so`zning tushib qolishi);
11) turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatilishi;
12) otlarni, asosan, birlikda ishlatish;
13) matnda fe’lning majhul nisbatidan foydalanish;
14) maxsus bog`lash uchun xizmat qiladigan so`z, so`z
birikmalarining qo`llanishi.

292.Ilmiy uslubning xususiyatini ko'rsating. 1) axborotning ob’yektivligi, aniqligi;

2) nutqning ma’lumotlarga boyligi;
3) fikrning lo`nda, qisqa ifodalanishi;
4) muallif individualligining sezilmasligi;
5) emotsionallik, obrazlilikning bo`lmasligi;
6) atama, chizma, ramz va jadvallarning bo`lishi;
7) matnning siqiq sintaktik qurilmalardan tuzilishi;
8) adabiy til me’yorlariga qat’iy amal qilinishi;
9) fikrlarning mantiqiyligi va qat’iy tartibda bo`lishi;
10) ellipsis hodisasining bo`lmasligi (nazarda tutilgan birorta
so`zning tushib qolishi);
11) turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatilishi;
12) otlarni, asosan, birlikda ishlatish;
13) matnda fe’lning majhul nisbatidan foydalanish;
14) maxsus bog`lash uchun xizmat qiladigan so`z, so`z
birikmalarining qo`llanishi.

293.Ilmiy uslubning xususiyatini ko'rsating. 1) axborotning ob’yektivligi, aniqligi;

2) nutqning ma’lumotlarga boyligi;
3) fikrning lo`nda, qisqa ifodalanishi;
4) muallif individualligining sezilmasligi;
5) emotsionallik, obrazlilikning bo`lmasligi;
6) atama, chizma, ramz va jadvallarning bo`lishi;
7) matnning siqiq sintaktik qurilmalardan tuzilishi;
8) adabiy til me’yorlariga qat’iy amal qilinishi;
9) fikrlarning mantiqiyligi va qat’iy tartibda bo`lishi;
10) ellipsis hodisasining bo`lmasligi (nazarda tutilgan birorta
so`zning tushib qolishi);
11) turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatilishi;
12) otlarni, asosan, birlikda ishlatish;
13) matnda fe’lning majhul nisbatidan foydalanish;
14) maxsus bog`lash uchun xizmat qiladigan so`z, so`z
birikmalarining qo`llanishi.

294.Publitsistik uslubning xususiyatini ko'rsating.

Bu uslubning ikkala turida ham siyosiy faollik, hozirjavoblik, o`tkir va
ta’sirchan notiqlik, mantiqiy salobat, tashviqot va targ`ibot kabi xususiyatlar
mavjud bo`ladi.

295.So'zlashuv uslubning xususiyatini ko'rsating.

1. Fonetik xususiyatlar.
2. Leksik-frazeologik xususiyatlar
3. Grammatik xususiyatlar

296.Adabiy so'zlashuv uslubning xususiyatini ko'rsating.

Adabiy so`zlashuv uslubi tilning adabiy me’yorlariga mos, tartibga solingan va
ishlangan bo`lishi bilan xarakterlanadi.

297.Rasmiy uslubning xususiyatini ko'rsating.

1) badiiy tasvir vositalar bo`lmaydi;
2) uslub leksikasi kitobiy va xolis so`zlardan iborat bo`ladi:
uslubda professional terminologiya mavjud bo`ladi;
3) eskirgan so`z va iboralar o`rni bilan ishlatiladi;
4) quyidagi Grammatik xususiyatlar mavjud bo`ladi;
a) tilga olinayotgan kishilar o`z nomi bilan atalmasdan, buning o`rniga ularning
belgisi yoki biror harakati, bir narsaga munosabatini ifodalovchi otlar ishlatiladi;
ijrochi, guvoh, da’vogar, jabrlanuvchi, ijaraga oluvchi va h.
b) noaniqlikka yo`l qo`ymaslik maqsadida, odatda, otlar olmosh bilan
almashtirilmaydi;
c) fe’lning ishlatilishi boshqa stillardagiga qaraganda, ayniqsa,farqlanib turadi;
oldini olish, chora ko`rish, aybni ochish, ko`riladi, beriladi, bo`shatilsin;
d) bu uslubda uyushiq bo`lakli gaplar keng qo`llanilib, ayrim o`rinlarda bo`laklar
soni 8-10 taga yetishi mumkin;
e) qo`shma gaplardan, xususan, shart ergash gapli qo`shma gaplardan keng
foydalaniladi;
f) so`roq va undov gaplar deyarli qo`llanilmaydi, asosan, darak va buyruq gaplar
ishlatiladi.
5) Hujjatlar matni birinchi shaxs yoki uchinchi shaxs tilidan yoziladi. Yakka
rahbar nomidan yoziladigan farmoyish hujjatlari birinchi shaxs tilidan bo`ladi.
Shuningdek, ayrim shaxs tomonidan yozilgan hujjatlar (ariza, tushuntirish xati)
ham birinchi shaxs, birlik sonida shakllantiriladi. Boshqa hujjatlar esa yo birinchi
shaxs ko`plik sonda, yoki uchinchi shaxs birlik sonda rasmiylashtiriladi.
6) Hujjatlar matnida turg`unlashgan, qoliplashgan so`z birikmalaridan ko`proq
foydalaniladi.
7) Hujjatning axborot tizimi aniq, mukammal, fikr mantiqan teran bo`lishi shart.
8) Hujjat matnida abzatslar tizimiga qat’iy rioya etiladi.
9) Hujjatda imlo, ishoraviy xatoga yo`l qo`yilmaydi.

298."( Rasmiy uslub)… da so`roq va undov gaplar deyarli qo`llanilmaydi, asosan, darak va buyruq gaplar

ishlatiladi"

299.( Rasmiy uslub)…da hujjatlar matni birinchi shaxs yoki uchinchi shaxs tilidan yoziladi

300.( Ilmiy uslub.)… ellipsis hodisasining bo`lmaydi.

301.( Ilmiy uslub.)… da matnda fe’lning majhul nisbatidan foydalaniladi

By Mo’sajonov Murodiljon

1. 
   Intervyu bu –
   

muxbirning biror mashhur shaxs bilan ma'lum bir masala bo'yicha savol-javobidir

2. 
   Informatsiya so`zi qanday ma’noni anglatadi? - ma’lumot, tushuntirish, axborot
   
3. 
   O`zbek adabiy tili qaysi tillar oilasiga mansub? - Turkiy tillar
   
4. 
   Xokkeychi, fermer, teleminora. Bu so`zlar qanday turkumdagi so`zlar ? - o'zlashgan so`zlar
   
5. 
   Reportaj qaysi uslubda yoziladi - publitsistik
   
6. 
   Ma’lum bir fan doirasida qo’llaniladigan atamalar qanday nomlanadi ? - ilmiy atamalar
   
7. 
   AKT terminlarini aniqlang - Axborot, kompyuter, dastur
   
8. 
   Terminning struktur tarkibi aniq ko`rsatilgan qatorni toping -
   

noterminologik leksika, umumilmiy leksika, terminologik leksika.

9. 
   Qaysi uslubda turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatiladi? - ilmiy uslub
   
10. 
    Faol so`zlarni toping ? -
    

non, suv, bugun, kim, besh, yaxshi

11. 
    Eskirgan so`zlar necha guruhga bo`linadi ? - 2 ga
    
12. 
    Atamalar asosan qanday nutqda qo`llaniladi ? - ilmiy
    
13. 
    Tasviriy ifodani toping - oq oltin
    
14. 
    Publitsistik uslubning qanday janrlari mavjud? - maqola, intervyu, reportaj
    
15. 
    Ilmiy uslub janrlari: - ilmiy maqola, referat, tezis, dissertatsiya
    
16. 
    Ommaviy axborot vositalariga nimalar kiradi? -
    

televideniye, radio, gazeta, jurnal

17. 
    Nutqning qanday shakllari bor? - yozma va og'zaki
    
18. 
    D.S.Lotte ismli olim terminalogiya sohasida qanday yangilik qilgan - Dastlab terminologiya maktabi asoschisi
    
19. 
    Determinlashish nima degani ? -
    

terminologik sistemadagi so’zning adabiy tilga to’la o’zlashishidir

20. 
    Terminologik sistemadagi so’zning adabiy tilga to’la o’zlashishidir terminalogiyada nima deb nomlanadi ? - Determinlashish
    
21. 
    Terminlar deb nimaga aytiladi ?-
    

Fan, texnika, kasb-hunarning biror sohasiga xos muayyan bir tushunchaning aniq va barqaror ifodasi bo’lgan so’z yoki so’z birikmasi

22. 
    Ma'ruza qaysi uslubga xos? - Ilmiy uslubga
    
23. 
    Qaysi uslub faqat og’zaki shaklga ega? - So'zlashuv uslubi
    
24. 
    Qaysi uslubda nutq ma'lumotlarga boy bo'ladi? - ilmiy uslub
    
25. 
    Qaysi uslubda turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatiladi? - ilmiy uslub
    
26. 
    Argo so’zlar deb qanday so`zlarga aytiladi ? - o’g’rilar, bezorilar qimorbozlar o’rtasida ishlatiladigan yashirin ma’noli so’zlardir
    
27. 
    Uslubini aniqlang: Ta'lim tizimini yangilash lozim - publitsistik uslub
    
28. 
    Nutq uslublari qaysi qatorda to'liq berilgan? - ilmiy, publitsistik, badiiy, rasmiy, so'zlashuv
    
29. 
    AKT terminlarini aniqlang - Interfeys, ma'lumotlar bazasi
    
30. 
    Terminalogiya so`zini tarjimasi to`g`ri ko`rsatilgan javobni toping ? - lot. terminus - chegara + yun. logos – fan, ta’limot
    
31. 
    Jargon so’zlar deb nimaga aytiladi ? - qiziqishlari, mashg’ulotlari umumiy bo’lgan odamlar tomonidan ishlatiladigan so’zlardir
    
32. 
    Termin lug’aviy ma’noga ega va bu ma’no tushunchadir. Bu kimlarning so`zlari - Ye.M.Galkina – Fedoruk, P.S.Popov
    
33. 
    Ommaviy axborot vositalarining uslubi- publitsistik uslub
    
34. 
    Ma’lum kasb-hunar doirasida aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo’llaniladigan atamalar qanday nomlanadi ?-kasbiy atamalar
    
35. 
    Quyidagi birikmalar qaysi uslubga xos: kvadrat tenglama, katetlar yig’indisi- Ilmiy uslub
    
36. 
    Terminlar va noterminlar orasida mazmunan ham, shaklan ham jiddiy farq yo’q. Bo’lishi mumkin bo’lgan yagona va obyektiv farq uning g’ayrilisoniy voqyelik bilan bog’liqligidir. Bu fikr kimga tegishli? - Kuz'kin
    
37. 
    Maqolaning qanday turlari bor? - ilmiy, publitsistik, ilmiy-ommabop
    
38. 
    Adabiy til nima? - grammatik, fonetik, leksik, frazeologik va stilistik tomonidan puhta ishlangan til
    
39. 
    Uslubini aniqlang: Vodiylarni yayov kezganda Bir ajib his bor edi menda - badiy uslub
    
40. 
    Eskirib qolgan so’zlar qanday so`zlar ?-kundalik hayotda ishlatilmaydigan bo’lib qolgan so’zlardir
    
41. 
    Qaysi uslubda fikr lo`nda, qisqa ifodalanadi? - rasmiy uslub
    
42. 
    Uslubini aniqlang: hunarni asrabon netkumdir ohir, Olib tuproqqamu ketkumdir ohir - badiiy
    
43. 
    Terminlar nechagacha manoga ega bo`ladi ?-1ta
    
44. 
    Qaysi tushuncha lug’aviy birlik hisoblanadi? -so'z
    
45. 
    Qaysi so'z termin emas? - universitet
    
46. 
    Terminlarga oid so`zlar nechi guruhga bo`linadi ? - 2ga
    
47. 
    Uslubini aniqlang: Nutq tovushlari unli va undoshlarga bo'linadi- ilmiy
    
48. 
    Adabiy janrlar qaysi? - epik, lirik, dramatik
    
49. 
    Terminotizm qanday tizimlilik xususiyatlariga ega? -mantiqiy tizimlilik va limsoniy tizimlilik
    
50. 
    V.V.Vinokurov terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi haqidagi fikrini ayting - terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi unda definitiv funksiyaning mavjudligidir,
    
51. 
    non, suv, bugun, kim. Bu so`zlar qanday so`zlar ?- Faol so'zlar
    
52. 
    Qaysi uslubda emotsionallik, obrazlilikning bo`lmaydi? - ilmiy uslub
    
53. 
    Ma’lum bir fan doirasida qo’llaniladigan atamalar qanday nomlanadi ? - ilmiy atamalar
    
54. 
    V.P.Danilenkoning ko’rsatishicha, terminning struktur tarkibi nechta lig'aviy qatlamni o’z ichiga oladi?-3
    
55. 
    Noterminologik leksika, umumilmiy leksika, terminologik leksika.Bular terminalogiyaning qanday tarkibiga kiradi ?-Terminning struktur tarkibiga
    
56. 
    D.S.Lottega ko’ra, terminologiyaning eng jiddiy kamchiliklaridan biri nima?- Termin ma’nosining kontekstga qarab turlanib turishi
    
57. 
    Ikki hil yani O`zbekcha termin va o`zlashma termin kelib qolsa qaysi birini tanlash afzal ?- O`zbekcha termin
    
58. 
    Terminalogiyaga qo`yilgan meyyorlar to`g`ri ko`rsailgan qatorni toping. - tizimlilik, kontektga bog’liq emaslik, qisqalik, bir ma’nolilik, aniqlilik
    
59. 
    Kasbiy atamalar deb nimaga aytiladi ? - Ma’lum kasb-hunar doirasida aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo’llaniladigan atamalar
    
60. 
    Terminlar asosan qaysi uslubda ishlatiladi? - ilmiy uslub
    
61. 
    Uslubini aniqlang: Vodiylarni yayov kezganda Bir ajib his bor edi menda - badiiy
    
62. 
    Termin so`zi qaysi tildan olingan ? - lotin tilidan
    
63. 
    Nutq uslublarida asosiy e'tibor nimaga qaratiladi? -uslubiy xususiyatlarga
    
64. 
    bedana(to’pponcha), zamri(qimirlama), shuxer(qoch). Bu so`zlar qanday turkumdagi so`zlar ? - argo so'zlar
    
65. 
    Dastlab terminologiya maktabi asoschisi kim ? - D.S.Lotte
    
66. 
    Terminning bir ma'noliligi -bir tushuncha faqat bir terminga mos bo’lishi
    
67. 
    Badiiy uslub janrlari qaysilar? - Roman, hikoya, she'r, g‘azal, tragediya
    
68. 
    Maqolalar qanday qismlardan iborat? - Kirish, asosiy qism, xulosa
    
69. 
    Axborot resurslari deb nimaga aytiladi ? - Ishonchli ma`lumotni samarali olish uchun tashkil qilingan malumotlar majmui
    
70. 
    Qaysi uslubda fikr lo`nda, qisqa ifodalanadi? - rasmiy
    
71. 
    olinma so’zlar deb nimaga aytiladi ? - tilimizga boshqa tillardan kirib kelgan so’zlardir
    
72. 
    Nutq uslublari nechta? - 5ta
    
73. 
    Terminologiya mutaxassisiga to`g`ri tarif berilgan qatorni toping - terminlarni o’rganish, tartibga solish bilan shug’ullanuvchi
    
74. 
    Terminning aniqligi- uning ta’rifida berilgan tushunchaga xos barcha belgilarning mavjudligi
    
75. 
    O'zbek tiliga qachon davlat tili maqomi berilgan? 1989 yil 21-oktabr
    
76. 
    Termin so`zini ma`nosi to`g`ri keltirilgan qatorni toping - chek chegara
    
77. 
    Imlo qoidalari nima? - to'g'ri yozish qoidalari
    
78. 
    Qaysi uslub o`zining obrazliligi bilan adabiy boshqa funktsional uslublaridan ajralib turadi? - badiy uslub
    
79. 
    Ilmiy uslubga xos terminlarni aniqlang - kvan teorema malekula
    
80. 
    Termin yasashda avvalo qaysi tilning imkoniyatlaridan foydalaniladi ? - ona tili
    
81. 
    Termin lug’aviy ma’noga ega emas, balki tushunchaga to’g’ri keladi. Bu kimlarning so`zlari ? - Zvegensev, Reformatskiy, L.A.Kapanadze
    
82. 
    Tilshunoslikka doir terminlarni aniqlang -Fonema, unli va undosh tovushlar
    
83. 
    Atamalar ikki guruhga bo’linadi ulay qaysilar - ilmiy va kasbiy
    
84. 
    Atamalarga oid masalalar bilan shug`ullanish fanda nima deb ataladi ? -Atamashunoslik
    
85. 
    Atamalar asosan qanday nutqda qo`llaniladi ? - ilmiy
    
86. 
    Termin lug’aviy ma’noga ega va bu ma’no tushunchadir. Bu kimlarning so`zlari - Ye.M.Galkina – Fedoruk, P.S.Popov
    
87. 
    Nomenklatura so`zi qaysi tildan olingan ? - lotin tilidan
    
88. 
    Arxaik so’zlar deb nimaga aytiladi ? - hozirda mavjud bo’lgan narsa-hodisalarning eskirib qolgan atamalaridir
    
89. 
    V.V.Vinokurov terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi haqidagi fikrini ayting - terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi unda definitiv funksiyaning mavjudligidir,
    
90. 
    Terminotizm qanday tizimlilik xususiyatlariga ega? -mantiqiy tizimlilik va limsoniy tizimlilik
    
91. 
    Lug’aviy birliklarga nimalar kiradi? - so'z, ibora, termin, qo'shma so'z
    

Informatsiya so`zi qanday ma’noni anglatadi?