V. Sug’orish tarmoqlari va tizimi

А
va 
m
koeffitsiyentlarning qiymatlari 
5.6.1-jadval
Tuproqning suv o’tkazuvchanligi 
A. N. Kostyakov 
tavsiyasiga asosan 
SANIIRI 
tavsiyasiga asosan 
А
m
А
m

---

Yuqori va kuchaygan (qum, qumoq, soz 
tuproq) 
3,4 
0,5 
2,85...3,5 
0,5 
O’rtacha (engil va o’rtacha soz tuproq) 
1,9 
0,4 
1,87...2,3 
0,5 
Sust (og’ir soz tuproq, gil) 
0,7 
0,3 
1,0...1,3 
0,5 
Nazariy usulda 
const
Q
l

holat uchun suv isrofining qiymatlari quyidagi formulalardan aniqlanadi: 
Mutlaq qiymati: 


,
r
h
k
0116
,
0
Q
f
l






m3/s, 
bu yerda 
f
k
-o’zanning sizilish koeffitsiyenti; 
h
-kanaldagi suv chuqurligi; 

-kanalning nisbiy eni 
qiymati; 
2
m
1
2
r





; 

-tuzatish koeffitsiyenti; 
m
-kanal yon devorining qiyalik 
koeffitsiyenti;
Nisbiy qiymati:


,
r
Q
h
k
16
,
1
5
,
0
nt
f







%/km. 
Espluatatsion usul 
,
100
L
Q
Q
nt
l








m3/s, 
bu yerda 

-sug’orish tarmog’ining ish taktiga bog’liq bo’lgan koeffitsiyent (6.7.2.-jadval);

-sug’orish tarmog’ining ish vaqtiga bog’liq koeffitsiyent (6.7.3-jadval);
L
-sug’orish tarmog’i hisobiy qismining uzunligi, km;

-nisbiy suv isrofgarchiligi qiymati, %/km. 

koeffitsiyentning qiymati 
5.6.2-jadval
Sug’orish tarmog’ining ish takti 
1 
2 
3 
4 

koeffitsiyent 
1 
0,75 
0,66 
0,62 
5.6.3-jadval

---


koeffitsiyentning qiymati 
Sug’orish tarmog’ining ish vaqti 
5 
10 
15 
20 
24 

koeffitsiyent 
2,35 
1,6 
1,30 
1,15 
1,0 
Beton qoplamali, nov va quvurli sug’orish tarmoqlarining hisobiy suv sarflari quyidagi ko’rinishda 
aniqlanadi: 
,
Q
Q
nt
br


m3/s, 
bu yerda 

-qabul qilingan jihozli sug’orish tarmoqlarining FIK qiymatlari (6.7.4-jadval).
Q.M.Q. 2.06.03-97 ga asosan 

ning qiymatlari 
5.6.4-jadval
Sug’orish tarmog’ining ko’rinishi 
Shox ariq uchun 
Xo’jalik ichki 
tarmog’i uchun 
Beton qoplamali 
0,95 
0,94 
Nov
0,97 
0,96 
Quvur
0,99 
0,98 
Suv isrofgarchiligiga qarshi kurash tadbirlari 
Hozirda sug’orish tarmoqlarining FIK qiymatini oshirishda texnikaviy va ekspluatatsion chora-tadbirlar 
qo’llanilmoqda.
Bu tadbirlar asosan, ularni qurish jarayonida, aksariyat hollarda esa ulardan foydalanish jarayonida 
amalga oshiriladi.
Texnikaviy chora-tadbirlar asosan, sug’orish tarmog’i o’zanidan suvning sizib yo’qolishiga qarshi 
qo’llaniladigan ishlar majmuasi hisoblanib, ular orqali kanal o’zani tuprog’ining suv o’tkazuvchanlik 
qobiliyati kamaytirilishi yoki maxsus o’zidan suvni juda kam suv o’tkazadigan qoplamalar hosil qilinishi 
ko’zda tutiladi va mexanik, kimyoviy, qurilish tadbirlari ko’rinishida amalga oshiriladi. 
Mexanik tadbirlar. Kanallarning ko’ndalang o’zanlarini undan suvning sizib o’tish miqdori (