V statistik indekslar

1-misol. O’tgan va joriy davrda supermarketda sotilgan ba’zi oziq-ovqat tovarlari to’g’risida quyidagi ma’lumotlar mavjud:

Tovarlar	O’tgan davr		Joriy davr
	Sotilgan miqdori, tonna	Bir tonnaning bahosi, mln. so’m	Sotilgan miqdori, tonna	Bir tonnaning bahosi, mln. so’m
Go’sht Baliq Shakar	700 300 200	1,8 0,9 0,8	800 400 250	1,9 0,7 0,8

Baho individual indeksini hisoblaymiz: .

Go’sht uchun yoki 105,6% (+5,6%).

Demak, joriy davrda o’tgan davrga nisbatan go’shtning bahosi 105,6 % ni tashkil etgan yoki 5,6 % oshgan.

Baliq uchun yoki 77,8% (-22,2%).

Demak, joriy davrda o’tgan davrga nisbatan baliqning bahosi 22,2 % pasaygan.

Shakar uchun yoki 100% (o’zgarmagan).

Demak, joriy davrda o’tgan davrga nisbatan shakarning bahosi o’zgarmay qolgan.

Miqdor (fizik xajm) individual indekslarni hisoblaymiz:

Go’sht uchun yoki 114,3% (+14,3%);

Baliq uchun yoki 133,3% (+33,3%);

Shakar uchun yoki 125% (+25%).

O’tgan davrga qaraganda joriy davrda go’sht sotish 14,3 %, baliq 33,3% va shakar miqdori 25% oshgan.

Agarda uch va undan ortiq davrlar uchun ma’lumotlar berilsa individual indekslarni bazisli va zajirsimon usullarda hisoblash mumkin.

Bazisli individual indekslar:

va h.k.

Zanjirsimon individual indekslar:

va h.k.

Ushbu indekslar o’zaro bog’liq indekslardir, ya’ni zanjirsimon individual indekslarni o’zaro ko’paytmasi oxirgi bazisli individual indeksga tengdir:

Yuqorida keltirilgan jadval ma’lumotlari asosida agregat shaklidagi baho, miqdor va tovar aylanmasi umumiy indekslarini hisoblaymiz:

1. 
   Baho umumiy indeksi agregat shaklida quyidagi formula bilan hisoblanadi:
   

,

bu erda: -baho umumiy indeksi; - joriy davr tovar aylanmasi; -shartli tovar aylanmasi, ya’ni joriy davr tovar aylanmasi o’tgan davr baholarida.

yoki 100%

Demak, tovarlarning o’rtacha bahosi umuman olganda o’zgarmay qolgan.

2. Miqdor (fizik xajm) umumiy indeksi agregat shaklda quyidagi formula bilan hisoblanadi:

bu erda: - o’tgan davr tovar aylanmasi.

yoki 118,3% (+18,3%).

Demak, sotilgan tovarlarning o’rtacha miqdori 18,3 foiz oshgan.
3. Haqiqiy baholarda tovar aylanmasining umumiy indeksi joriy davri tovar aylanmasini o’tgan davr tovar aylanmasiga nisbati sifatida hisoblanadi, ya’ni quyidagi formula bilan:


yoki 118,3%.
Demak, tovaroborot o’rtacha 18,3% oshgan.