V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Pitrali dolotolar.

---

71
Eng qattiq, mahkam jinslar, odatda, dolotoning OK turi bi-
lan burg‘ilanadi. Agar karyerda yumshoq jinslar uchrasa, burg‘ilash 
uchun tishlari uzun dolotoni tanlash maqsadga muvofiq bo‘ladi, ya’ni 
dolotoning  ТЗП  turiga  o‘tish  kerak  bo‘ladi.  Juda  mahkam  abraziv 
jinslarni burg‘ilashda pitralarning uchi tez yemiriladi, ya’ni «kalla-
qand»ga o‘xshab qoladi. Bunday hollarda o‘rtacha qismi kuchaytiril-
gan qotishmali tishlar bilan qurollantirilgan doloto ОКП turini tan
-
lanadi. O‘rtacha mahkamlikdagi jinslarda burg‘ilanganida ba’zan 
jihoz langan (armirovkalangan) dolotodan ko‘ra tishli doloto (T va TK) 
turlarini qo‘llash foydaliroq bo‘ladi. Bunday dolotoda skvajina kam 
burg‘ilansa ham mexanik burg‘ilash tezligi yuqori, narxi va solishtir-
ma xarajatlar kamroqdir.
Karyerlarda bir necha xil doloto bo‘lsa, burg‘ilanayotgan jinslar 
mahkamligiga qarab ularni almashtirib burg‘ilansa, burg‘ilashga 
minimal xarajat qilish bilan kutilgan natijaga erishish mumkin.
Namlangan jinslarni burg‘ilashda, dolotoning uzoq muddat xiz-
mat qilishini ta’minlash uchun teskari klapan qo‘llaniladi. Tirgak-
larning maydalanishini yaxshilash uchun mayin qaytaruvchi vtulka 
o‘rnatiladi.