V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Yer osti ishlarida
Aylanma
Qattiq qotish-
madan yasal-
gan keskich
Parma,  
СБВ dastgohi
40–50
8 dan  
kichikroq
Sharoshkali 
doloto
СБШ dastgohi
110–150
6 dan  
kichikroq
Aylanma- 
zarbalovchi
Qattiq qotish-
mali koronka
Burg‘ilash  
qurulmasi БУ
42–52
8–14
Zarbalab- 
buriluvchi
Qattiq qotish-
mali koronka
СБУ dastgohi 
 
alohida pnevmo-
zarbalagich bilan
60–85
6–20
–”–
–”–
Botiriluvchi 
pnevmozarbala-
gich bilan
85–105
6–20
Konlarni ochiq usulda ishlatishda
Aylanma
Qottiq qotish-
mali keskich
СБР dastgohi
125–160
2–6
Aylanma
Sharoshkali 
doloto
СБШ dastgohi
145–320
6–18
Zarbalab 
buriluvchi
Qattiq qotish-
mali koronka
СБУ dastgohi
105–200
10–18
Zarbali
Po‘lat dolota
СБК dastgohi
320
10–18
Termik
–
СБО dastgohi
180–250
14–20

---

58
1.20-§. SHNEKLI BURG‘ILOVCHI DASTGOH (STANOK)
Kesuvchi turdagi doloto qo‘llaniladigan dastgoh quyidagi 
o‘lchamlarga ega bo‘lishi kerak:
Skvajinaning shartli diametri, mm . . . . . . . . . . . . . . . . 160 200
Tik skvajinalarni burg‘ilash
chuqurligi, m. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  24,32 32
Skvajinaning og‘ish burchagi, tikka nisbatan,
gradus  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,15 30
Birinchi kapital ta’mirlashgacha
bo‘lgan resursi, soatdan kam emas . . . . . . . . . . . . . . . . 7500 10500
Texnikaviy ish unumdorligi, m/soat, 
jinslarning mahkamlik 
koeffitsiyentiga
bog‘liq holda: 
f 

 1–3    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70,120  
120
                       f 

 3–6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  36,60  
60
Bu turdagi dastgohlar ko‘mir sanoatida, yumshoq jinslarda sk-
vajinalar burg‘ilash uchun keng qo‘llaniladi. Aylanib burg‘ilashda 
jinslarni yemiruvchi mexanizmi shunday xarakterga egaki, u jinslar-
ni asbob keskichiga beriladigan kuchlarning o‘zgarib turishi natijasi-
da vaqti-vaqti bilan ushatib kesadi.
Sanoatda ishlab chiqarilayotgan dastgohlar turiga quyidagilar ki-
radi: СВБ-2М; 2СБР-125-30 va СБР-100А-24 takomillashtirilgan va 
eng keyingi dastgohlar turi bo‘lganligi uchun СБР-100А-24 dastgo
-
hini ko‘rib chiqamiz. Bu burg‘ilovchi dastgohning buruvchi momen-
ti uzaytirilgan, kovlash joyga majburiy bosim o‘tkazadi, skvajinalarni 
diametri 100 mm, chuqurligi 24 m qadar burg‘ilaydi. Dastgoh (sta-
nok) isitkich qurilmaga ega bo‘lganligi uchun harorat 40°C bo‘lgan-
da ham ishlatish mumkin. Dastgoh machtasi (minorasi) uzunligi 8,2 
m bo‘lgan shtangalarni qo‘llanish imkonini beradi. U keng, uzun, qu-
lay ko‘rinishdagi fermaga ega. Kesim yuzasi to‘g‘ri burchak shaklida 
ishlab chiqarilgan. Machta ichida yo‘naltiruvchi bo‘ylab, aylantiruv-
chi aylanib, burg‘i staviga buruvchi moment uzatadi. Aylanuvchi ikki 
tezlikda aylanadigan asinxron elektr dvigatel va reduktordan iborat. 
Machta ichida zaxira shtangalari joylashtirilgan kasseta o‘rnatilgan. 
Machtaning pastki qismida shtangani ushlovchi moslama o‘rnatil-
gan bo‘lib, u vilka va silindrdan iborat. Vilka machtaning pastki lyu-
setidagi yo‘naltiruvchi tarnovga o‘xshash qurilmada harakatlanadi.

---

59
СВБ-2М dastgohida 1000 m skvajina burg‘ilash uchun sarflana-
digan burg‘i asbobining miqdori va uning burg‘ilanayotgan jinslar 
mahkamligiga bog‘liq holda ish unumdorligi quyida keltirilgan:
Jinslarning mahkamlik
koeffitsiyenti
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1–2  3  4 5
Doloto, dona  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,5–0,7 1–1,2  4–5  5–6,7
Shtanga, dona  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,25–0,3 1,2–1,6  4–5  5–6,7
Ish unumdorligi, m/smena  . . . . . . . . . . . . 160  100  50 25
Mahkamlik  koeffitsiyenti 
f 

 3 bo‘lgan jinslarni burg‘ilashda 
СБР-160 dastgohining ish unumdorligi 162 m/smenaga yetadi.