V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

СБШ-320 sharoshkali burg‘ilovchi dastgohining umumiy 
ko‘rinishi.

---

56
gohning mashina bo‘limi ikki qismga ajratilgan bo‘lib, oldidagi qis-
mi isitiladi, orqadagi bo‘limi isitilmaydi. Oldingi qismida moynasos 
stansiyasi, gidroapparaturalar, suvni bakka haydovchi nasoslar, elek-
tr apparaturalar joylashtirilgan. Orqa qismi ikki vintli kompressorlar-
ni joylashtirishga xizmat qiladi.
Dastgohning orqa tomonida ikkita kabel barabani joylashtiril-
gan. Mashinist kabinasi dastgohning chap tomonida joylashtirilgan. 
Kabinada boshqaruv pulti, mashinist o‘rindig‘i, isitkich va nazorat-
o‘lchov asboblari joylashtirilgan. Operatorni shovqin ta’siridan saqlash 
uchun kabina germetiklangan va vibratsiyaga to‘sqinlik qiluvchi mos-
lama bilan ham jihozlangan.
Dastgoh machtasiga asosiy uskunalar joylashtirilgan: burg‘i 
snaryadi, zaxira shtangalar joylashtiriladigan kasseta, uzatuvchi me-
xanizmning aylantirgichi, burg‘i snaryadini burab kirgizuvchi va 
burab chiqaruvchi uskunalar, machtani yuqori qismida yuk ko‘ta-
rib-tushiruvchi elektr tal o‘rnatilgan. Aylantirgich o‘zgarmas elektr 
tokida ishlaydigan dvigatel yordamida harakatlanadi. Buruvchi mo-
ment shpindelga reduktor orqali uzatiladi.
Dastgoh gidrotizimi yordamida quyidagi operatsiyalarni baja-
radi: burg‘ilovchi snaryadni skvajina tubiga tushiradi; burg‘ilov-
chi snaryadni yig‘ish va ajratish, dolotoni almashtirish, dastgohni 
(stanokni) gorizontallashtirish, machtani ko‘tarish va tormoz qu-
rilmasini boshqarish. Dastgohni elektr energiyasi bilan ta’minlash 
kabel barabani orqali karyer elektr tarmog‘idan amalga oshirila-
di, kuchlanish 380 V. Kabel turi КРШК, kesimi yuzasi 3

120–
1

35 mm
2
.
Burg‘ilash  usullarini  tasnifi  sxemasida  tog‘  jinslarining  fizika
-
viy-mexanikaviy xususiyatlariga bog‘liq holda burg‘ilash usullarini 
qo‘llash doirasi keltirilgan (1.13-jadval).
Qattiq, mahkam tog‘ jinslarida, asosan, zarbalovchi burg‘ilash 
usuli qo‘llaniladi. Yumshoq jinslarda esa ularni tig‘li asbob bilan ke-
sib burg‘ilash usuli keng qo‘llaniladi.
Skvajina burg‘ilash jarayonida tog‘ jinslarni burg‘ilash natija-
si yuqori bo‘lishini ta’minlash uchun skvajina tubidagi ushalgan 
jinslarni siqilgan havo yordamida chiqarib tashlash kerak. Hozirgi 
davr dastgohlari har xil o‘lchamdagi skvajinalar burg‘ilashda sarf-
laydigan siqilgan havo miqdorini quyida keltiramiz:

---

57
Doloto diametri, mm 
127–145 
171  214  243 
320
Sarflanadigan siqilgan
havo miqdori, m
3
/min 
7 
14 18 25  50
1.13-jadval
Burg‘ilash 
usullari
Burg‘ilash  
asboblari
Burg‘ilash dast-
gohlari va 
uskunalari
Shpur yoki  
skvajina  
diametri, 
mm
Jinslar mahkam-
ligiga qarab 
qo‘llaniladigan 
uskunalar
1
2
3
4
5