V. M. Karimovaning umumiy tahriri ostida. Toshkent

Psixologiyaning  fanlar  tizimida  tutgan  o’rni. 
Psixologiya  va falsafa. Psixologiya va tarix. Psixologiya va 
sosiologiya.  Psixologiya  va  pedagogika.  Psixologiya  va  tabiiy  fanlar.  Psixologiya  va  kibernetika. 
Psixologiya va texnika fanlari. Psixologiya va iqtisodiyot. 
Psixologiyaning  tadbiqiy  va  amaliy  sohalari.
  “Tashxis  markazlari”  hamda  “Ta’lim-tarbiya  jarayonini 
sosiologik, psixologik va pedagogik qo’llab-quvvatlash xizmat”larida faoliyati mazmuni. 
Amaliy  psixologiyaning  asosiy  yo’nalishlari.
  Sanoat  va  ishlab  chiqarish  sohasi.  Siyosat  sohasidagi 
psixologiya. Oila va nikoh borasidagi tadbiqiy ishlar. Maorif sohasidagi amaliy ishlar. Huquqbuzarlikning 
oldini olish. 
 

---

 
28 
2.1. Psixologik bilimlarning paydo bo’lish davrlari 
(e.av. 4-5-asrlar va 16-17-asrdagi taraqqiyoti) 
 
Agar psixologik fikr tarixiga nazar tashlaydigan bo’lsak, uning qadim o’tmishlarga borib 
taqalashini e’tirof etish mumkin. Chunki odamzot  o’zini o’zgalardan, atrof-muhitdan ayri anglay 
boshlagan davrdan boshlab, unda o’ziga xos ruhiy holatlar va jarayondar to’g’risida tasavvurlar 
shakllana boshlagan. Lekin ana shu tasavvurlar va tushunchalarni yaxlit tizimga solib, uning 
qonuniyatlari to’g’risidagi dastlabki urinishlar uning fan sifatida shakllanishining ibtidosiga to’g’ri 
keladi. 
Umuman  ruh  haqidagi  g’oyalar  qadimdayoq  Suqrot  (Sokrat),  Platon,  Arastu 
(Arestotel)larning  falsafiy  qarashlarida  shakllangan.  Demak,  birlamchi  psixologik  qarashlar 
falsafa  negizida  paydo  bo’lgan  edi.  Buyuk  allomalar  asarlarida  jon  va  ruh  haqidagi 
qarashlardan ta’sirlangan boshqa olimlar, birinchi navbatda, faylasuf olimlar tabiat, jamiyat va 
inson tafakkuri xususida asarlar yaratganda, inson ruhiyatiga ham e’tibor qaratishni o’zlariga 
odat qilib oldilar. Shu bois ham psixologiyani haqli ravishda falsafa negizida shakllangan fan 
deyish mumkin.