V. G. Mikulskiy

Ikkinchi turdagi korroziya. Karbonat angidrid korroziyasitsement toshi zaif karbonat kislotasi shaklida erkin karbonat angidridni o'z ichiga olgan suvga ta'sir qilganda rivojlanadi. Ortiqcha (muvozanat miqdoridan ortiq) karbonat angidrid reaksiya natijasida yuqori eruvchan kaltsiy bikarbonat hosil bo'lishi sababli betonning karbonat plyonkasini yo'q qiladi.­­

CaCO3 + (CO2) bo'sh + H2O = Ca (HCO3) 2.

Umumiy kislota korroziyasipH qiymati <7 bo'lgan har qanday kislotalarning eritmalari ta'sirida yuzaga keladi, polisilikat va gidroftorsilik kislotalar bundan mustasno. Erkin kislotalar sanoat oqava suvlarida uchraydi va tuproqqa kirib, beton asoslarni, kanalizatsiya va boshqa er osti inshootlarini buzishi mumkin. Kislota pechlardan chiqadigan oltingugurtli gazdan ham hosil bo'ladi. Sanoat korxonalari atmosferasida SO2 dan tashqari boshqa kislotalarning angidritlari, shuningdek, xlor va vodorod xlorid bo'lishi mumkin.­­

Temir-beton konstruktsiyalar yuzasida adsorbsiyalangan namlikda eritilganda xlorid kislotasi hosil bo'ladi.­

Kislota kaltsiy gidroksid bilan kimyoviy o'zaro ta'sirga kiradi, eruvchan tuzlar (masalan, CaCl2) va hajmi ortib boruvchi tuzlar (CaSO42H2O):

Ca (OH) 2 + 2HC1 = CaC12 + 2H2O,

Ca (OH) 2 + H2SO4 = CaSO4'2H2O.

Bundan tashqari, kislotalar kaltsiy silikatlarini yo'q qilishi mumkin. Portlend tsement betoni kislotalarga chidamli materiallardan tayyorlangan himoya qatlamlari yordamida kislotalarning bevosita ta'siridan himoyalangan.­

Magnesiya korroziyasimagniy tuzlari er osti suvlarida erigan holda topilgan va dengiz suvida doimo ko'p miqdorda bo'lgan kaltsiy gidroksid bilan o'zaro ta'sirlashganda paydo bo'ladi. Dunyo okeani suvlaridagi tuz miqdori (g/l): NaCl - 27,2; MgCl2 3,8; MgSO4 1,7; CaSO4 - 1,2. Almashinuv reaktsiyasi natijasida tsement toshini yo'q qilish quyidagi formulalar bo'yicha davom etadi:­­

Ca (OH) 2 + MgCl2 = CaC12 + Mg (OH) 2,

Ca (OH) 2 + MgSO4 + 2H2O = CaSO42H2O + Mg (OH) 2.

Ushbu kimyoviy reaktsiyalar natijasida betondan yuvilgan eruvchan tuz (kaltsiy xlorid yoki kaltsiy sulfat dihidrat) hosil bo'ladi. Magniy gidroksid suvda erimaydigan kogerent massadir, shuning uchun reaktsiya kaltsiy gidroksidi to'liq iste'mol qilinmaguncha davom etadi.­­

Mineral o'g'itlardan kelib chiqqan korroziya.Ammoniyli o'g'itlar - ammiakli selitra va ammoniy sulfat - beton uchun ayniqsa zararli. Asosan ammiakli selitra NH4NO3 dan tashkil topgan ammoniy nitrat gidrolizga uchraydi va shuning uchun suvda kislotali reaksiya beradi. Ammoniy nitrat kaltsiy gidroksidga ta'sir qiladi:­­

Ca (OH) 2+ 2NH4NO3 + 2H2O = Ca (NO3) 2-4H2O + 2NO3.

Olingan kaltsiy nitrat suvda yaxshi eriydi va betondan yuviladi. Kaliy xlorid KCI Ca (OH) 2 ning eruvchanligini oshiradi va korroziyani tezlashtiradi. Fosforli o'g'itlar orasida superfosfat agressiv bo'lib, asosan monokalsiy fosfat Ca (H2PO4) 2 va gipsdan iborat, ammo ma'lum miqdorda erkin fosforik kislotani ham o'z ichiga oladi.

Organik moddalar bilan korroziya.Organik kislotalar, noorganik kislotalar kabi, tsement toshini tezda yo'q qiladi. Sirka, sut va tartarik kislotalar juda agressivdir. Yog'li to'yingan va to'yinmagan kislotalar (oleik, stearik, palmitik va boshqalar) tsement toshini yo'q qiladi, chunki ular kaltsiy gidroksid ta'sirida sovunlanadi. Shuning uchun yog 'kislotalarini o'z ichiga olgan yog'lar ham zararli: zig'ir urug'i, paxta va baliq yog'i. Neft, neft mahsulotlari (kerosin, benzin, mazut, neft moylari) tarkibida neft kislotalari yoki oltingugurt birikmalari bo'lmasa, beton uchun xavf tug'dirmaydi. Biroq, neft mahsulotlari beton orqali osongina kirib borishini yodda tutish kerak. Fenol o'z ichiga olgan ko'mir smolasini tozalash mahsulotlari betonni korroziyaga olib kelishi mumkin.­­