|
Tufolava - kul va tüf o'rtasida oraliq joyni egallagan tosh. Tuf lavasining paydo bo'lishi bosimning keskin pasayishi bilan lavalarning tez ko'piklanishi va lava oqimining uzluksizligini buzmasdan fenokristallar va shishalarning ezilishi bilan bog'liq. Vulkan tuflari va tuf lavalari tarkibiga SiO2, A12O3, Fe2O3 va boshqalar kiradi.
Vulkan tuflari va tuf lavalari ob-havoga yaxshi qarshilik ko'rsatadilar, past issiqlik o'tkazuvchanligiga ega va yuqori g'ovaklikka qaramay, sovuqqa chidamli. Ular osongina qayta ishlanadi, arralanadi, mixlar bilan teshiladi, zımparalanadi, lekin parlamaydi.
Tuf lavasining tipik vakili Armanistonda qazib olingan Artik tufidir. Haqiqiy zichligi taxminan 2,6 g / sm3 bo'lgan toshning zichligi 750 dan 1400 kg / m3 gacha. Shunga ko'ra, uning g'ovakligi 70-46% ni tashkil qiladi. Arktik tüfning issiqlik o'tkazuvchanligi oddiy g'ishtdan kamroq, bu binolarning tashqi devorlarining qalinligini kamaytirishga imkon beradi. Tuflarning kuchi taxminan oddiy g'ishtlar bilan bir xil, ya'ni. 5 dan 15 gacha (ba'zan 30 gacha) MPa.
Tuf va tuf lavalari turar-joy binolarining devorlarini yotqizish, bo'linmalar va yong'inga chidamli shiftlarni o'rnatish uchun kesilgan tosh shaklida qo'llaniladi. Ular, shuningdek, turli rangdagi - lilak, sariq, qizil, qora va boshqalar tüflari mavjudligi bilan ma'qul bo'lgan bezak tosh sifatida ishlatiladi Tuflar engil beton uchun maydalangan tosh shaklida ham qo'llaniladi.
Cho'kindi jinslar
Cho'kindi jinslar parchalanish mahsulotlarining qayta cho'kishi va turli jinslarning yo'q qilinishi, suvdan kimyoviy va mexanik yog'inlar va o'simliklar hayoti sharoitida hosil bo'ladi.
Kimyoviy nurash vositalarining ta'siri natijasida minerallar oksidlanadi, gidratlanadi, shuningdek, yangi mineral turlarining paydo bo'lishi va turli xil birikmalarning erigan holatda olib tashlanishi bilan murakkab minerallarning parchalanishi.
Kimyoviy nurashning birinchi bosqichida dala shpatlari gidroslyuda kabi gil minerallarga aylanadi. Chuqurroq parchalanish bilan yana bir gil minerali - kaolinit - Al2O3-2SiO2'2H2O hosil bo'ladi.
Eroziya mahsulotlarining asosiy qismi nurash zonasidan olib boriladi va ona jinslar vayron bo'lgan joydan uzoqda cho'kadi. Asosiy transfer agentlari - oqayotgan suv, harakatlanuvchi muz va shamol.
Cho'kindi jinslar, ularning paydo bo'lish sharoitlariga qarab, uchta asosiy guruhga bo'linadi: singan jinslar yoki mexanik cho'kindilar: tog' jinslari vayron bo'lgan joyda qolgan yoki suv bilan olib ketilgan bo'sh (shag'al, gil, qumlar), shuningdek muz (muzlik konlari) yoki shamol (eol konlari); sementlangan (qumtoshlar, konglomeratlar, brechcias); suvda erigan holda oʻtgan togʻ jinslarining vayron boʻlishi natijasida hosil boʻlgan kimyoviy choʻkmalar (masalan, gips va kalkerli tüflar): baʼzi suv oʻtlari va hayvonlar qoldiqlaridan (gubkalar skeletlari, marjonlar, qisqichbaqasimonlar qobigʻi va chigʻanoqlari) hosil boʻlgan organogen jinslar. va boshqalar): organogen jinslarga bo'r, ko'pchilik ohaktoshlar, diatomitlar kiradi.
Boʻshashgan mayda togʻ jinslaridan tashqari donalari har xil tabiiy sementlar bilan tsementlangan jinslar (konglomeratlar, brekchilar, qumtoshlar) ham bor. Bu tsementlar suvda erigan yoki kolloid holatda bo'lgan va bo'sh cho'kindilarning qalinligida tushib, donalarini turli zichlikdagi qattiq jinslarga tsementlashtirgan.
Ko'pchilik cho'kindi jinslar zich magmatik jinslarga qaraganda ko'proq g'ovakdir va shuning uchun kuchga ega. Ulardan ba'zilari nisbatan oson eriydi (masalan, gips) yoki suvda mayda erimaydigan zarrachalarga (masalan, loy) parchalanadi.
Cho'kindi jinslar tarkibida kelib chiqishi bo'yicha turli xil minerallarning ikkita guruhini ajratish mumkin: relikt va cho'kindi kelib chiqishi minerallari. Birinchi guruhga magmatik va metamorfik minerallar kiradi; odatda bu minerallarning donalari yumaloq bo'ladi; ikkinchisiga - cho'kindi yoki jinsda in situ hosil bo'lgan minerallar.
Asosiy tosh hosil qiluvchi minerallar
Do'stlaringiz bilan baham: |
