V azir lig I a d h a m vaisov teri va tanosil

bo'lgan qismida uchraydi. Uzoq yillar davom ida m oxovga chalingan
bemorlar m axsus k asalxon alard a, y a ’ni leprozoriyalarda davolanib
kelingan. Sobiq Ittifoq davrida mamlakatning bir qancha hududlarida
m oxovxonalar b o'lgan. Shu jum ladan, 0 ‘zbekistonda ham 1931 -yili
hozirgi Jizzax viloyatining Baxmal tumani hududida ham m oxovxona
qurilgan edi. Ushbu kasalxona 2006-yilning noyabr oyida mutlaqo yopildi.
102

---

H ozirgi paytda respublikam izda kasallik sporadik holatda uchrashi
kuzatiladi, xolos.
E tiologiyasi. 
M oxov qo'zg'atu vch isi 1871-yil Hansen tom onidan
an iqlangan va 1931 -yil unga M ycobacterium lepraye hom inis nom i
berildi. U lar tuberkulyoz m ikobakteriyasini eslatadigan, spirt va k is­
lota ta ’siriga juda chidam li, uzunligi 1,5-6 mikron va kengligi 0,2-0,5
m ikronga teng tayoqchalar bo'lib, ko'pincha parallel sigarasim on yoki
sharsim on bo'lib joylashadilar. Bugungi kungacha uning s o f undirma
(k u lt u r a )s i o lin m a d i va fa q a t k e y in g i y illa r d a h a y v o n la r d a
(b ro n en o sets) ek sp erim ental chaqirish im k o n iy a ti to p ild i. Bem or,
a y n iq sa , y a n g i tosh m a la ri b o 'ls a , ju d a k o 'p m iq d o rd a lep ran in g
q o'zg'atu vch isiga ega bo'lib, ularni doim o ajratib turishga m unosib
b o'lad i. M ikobakteriyalar ko'p m iqdorda insonning deyarli hamma
su yuq lik va ajram alarida top iladi. M isol, burunning sh illiq qavati
suyuqligidan bemor bir aksirganda yoki tinch 3-4 m inut gapirganda
bir necha yuz ming batsillalar atrofga ajralib ketadi. Batsilla tanaga
faqat teri yoki shilliq qavatlar butunligi buzilgan joyid an kirishi va
in so n n in g h im oya k uchlari ju d a k am ayib k etgan h o ld a k a sa llik