В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

кузатилиб, уларнинг харид кобилияти қисқариб борди. Истеъмол ҳажми асга- 
секин тушиб, талаб эса фақат бирламчи эхтиёжларни қондиришга қаратилган 
эди.
2008-2009 йилларда бу жараён узлуксиз равишда давом этиб келди. 2010 
йилда эса бирмунча яхшиланиш ҳолати кузатилди. Лекин инқироз жараёни 
ҳали-ҳамон давом этмоқда. Айрим таҳлилчиларнинг фикрича, бу жараён савдо 
инқирозининг юзага келишига сабаб бўлиши мумкин. Бу эса, ўз навбатида,
619

---

мураккаб иқшсодий ҳолатни янада ёмонлаштиршпи мумкин. Чунки 2008 
йилдан 2009 йилнинг охиригача саноат ишлаб чиқариши тўлиқ қувваат билан 
шпламади, ишсизлар сони ортиб борди. Хусусан, ҳозирга кадар ишсизлик 
масаласи кўпгина мамлакатларда жуда оғир муаммолардан бири бўлиб 
қолмоқца. Озиқ-овқат маҳсулотлари ва ёқилғи нархлари, ялпи истеъмол 
ҳажмининг қисқариши жараёнида тушиб борди. Яхши аграр шароитларга эга 
бўлган мамлакатлар (хусусан, Украина, Венгрия ва Болқон ярим о ролининг 
бошқа мамлакатлари) ва нефть экспорт қиладиган мамлакат (Россия)нинг 
глобал инқироздан самарали фойдаланиш бўйича қилган прогнозлари нотўғри 
чикди. Нефть нархи 2008 йилнинг сентябрь ойининг бошларигача юқори 
даражада бўлиб, сентябрь ойининг иккинчи ярмидан бошлаб аста-секиштик 
билан тушиб борди, Бу эса бирданига катта қарзларга эга булган хомашё 
корпорацияларига салбий таъсир кўрсатди.
Инфляция билан бсғлиқ бўлгаи умумжаҳон муаммосини ҳал қилишга 
мамлакатларнинг келишшшаган ҳолда олиб борган сиёсати тўсқинлик қилди. 
Миллий ривожланишни таъминлаш макрадида пул-кредит сиёсатини 
юмшатишга ҳаракат қилаёгган ҳукуматлар, ўз навбатида, инфляцияни 
кучайитиришга замин яратиб беришди ва натижада бу дунё иқтисодиёги