V – Ma’ruza. Kimyoviy kinеtika va kimyoviy muvozanat

Kimyoviy muvozanatning siljishi. Le-SHatele prinsipi.

 

Agar  muvozanatda  turgan  sistemaning  biror  parametri  yoki  reaksion 

muhitning  sharoiti  o`zgartirilmasa,  sistema  uzoq  vaqt  mobaynida  bu  muvozanat 

holatida  turaveradi.  Agar  shu  sistemaning  biror  parametri  (sharoiti)  o`zgarsa, 

sistemaning 

muvozanat 

holati 

buziladi. 

Boshqacharoq 

aytganda 

V

to`g`ri

   V

teskari 

(muvozanat holat) sharti o`zgarib, V

to`g`ri 

= V

teskari

 bo`lib qoladi. Bu 

holat  faqatgina  quyidagi  ikki  shart:  V

to`g`ri 

>  V

teskari

 yoki  V

to`g`ri

.  <  V

teskasri

 dan  biri 

amalga  oshganda  ro`y  beradi.  Bunga  kimyoviy  muvozanatning  siljishi  deyiladi. 

Muvozanat  o`ngga  yoki  chap  tomonga  siljiydi.  Sistema  kimyoviy  muvozanati 

moddalar konsentratsiyalari (s), bosim (R) va temperatura (T) o`zgarganda siljishi 

mumkin.  Bu  faktorlarning  muvozanatni  siljishiga  qanday  ta`sir  etishini  ko`rib 

chiqamiz.